Bizim memlekette hepimizin, Boz dað diye bildiðimiz daðlýk bir yer vardýr. Burasýnýn etrafý kayalýk daðlarla çevrili olan bizim koyak dediðimiz vadilerden oluþan bir yerdir.

         Þehirli halkýmýzýn, eskiden yani benim çocukluðumun geçtiði dönemlerde hemen, hemen neredeyse þehirde yaþayan herkesin yazýn göçtüðü yazlýk ve kýþlýk olarak sebzesini yetiþtirdiði sebzelerinden ektikleri ekinlerden un bulgur gibi kýþlýklarýný hazýrladýðý içindeki aðaçlarýndan meyvesini temin ettikleri içerisinde de yaz boyunca kalalecekleri evi olan bizlerin bað diye tabir ettiði bahçeleri vardý.

         Buralar hala var amma, artýk eskisi gibi halktan doðru dürüst kimse yaz gelince buralara gitmez göçmez olduðundan çoðumuzun buralardaki yerleri bakýmsýzlýktan sahipsizlikten viran halde bulunmaktadýr.

         Ýþte bu bahçelerin olduðu yerlere benim burada anlattýðým yýllarda araba gidemediði için, benim çocukluðumun geçtiði þehir halkýnýn tamamý, buralardaki bað bahçe iþleri için, beslemek mecburiyetinde olduklarý eþek katýr ya ‘da yük atlarý gibi hayvanlara sahip olurlar buralara onlarla inip çýkarlardý.

         Bahçelerinden kaldýrdýklarý hasat ettikleri bütün mahsüllerini bunlarla taþýrlar bahçelerinde hazýrladýklarý kýþlýklarýný bunlarla þehir evlerine taþýyarak þehir evlerinde bulunan musandra dediðimiz evlerinin bir köþesinde bulunan bu izbe yerleride kýþ için depolarlardý.

         Bunlarý þunun için anlatýyorum.

         Bu iþlerde bazý halkýn kullandýklarý katýr cinsinden olan hayvanlarý bahar gelince daðlarda yeþil otlar taze gevenler çýkýnca, katýr sahipleri baðlarýna göçmeden önce yukarýda bahsettiðim Boz dað dediðimiz yere baþýboþ olarak salarlar hayvanlar buradaki taze çayýrlarda taze gevenlerde ilkbaharda beslenerek, hem samanlýklarýnda azalmaya baþlamýþ olan, saman ve arpa ile yemleme derdinden kurtulmuþ olurlarlardý hem’ de hayvanlar yüke vurmadan önce burada yedikleriyle iyicene güçlenirlerdi.

         Ýþte buralara þehirlinin saldýklarý katýr dediðimiz inatçý eþekten olma inatçý katýrlar, bu benim anlattýðým Boz daðda þehirlinin diðer hayvanlarý ile birlikte yayýlýrken serbestliðe alýþmýþ olurlardý.

         Daðda iken, serbestce diðer katýrlar ile gezmeye alýþan katýrlar yüke vurma zamanýnda oralardan yakalanýp eve getirildiði zaman bu hayvanlarý evde zabdetmek oldukça çok güç olurdu.

Kolay, kolay kapatýldýðý ahýrýnda durmak istemez, en ufak bir fýrsat bulduðunda kaçar mahalle aralarýnda sahibi arkasýnda kendisi önünde sokaklarda kovalamaca oynarlardý.

         Her ne kadar sahibi bu hayvanlarý otlaktan getirdiðinde ahýra baðlasa bile, katýr ne yapar, yapar baþ baðýný (yularýný )kopartýr attýðý çifteleriyle içinde bulunduðu ahýr kapýsýný kýrarak yine evden dýþarýya çýkmaya çalýþýrdý.

Ýþte benim bu Boz dað dediðim yerde baharda taze otlar içinde serbestçe yayýlan(otlayan) taze otlarýn olduðu Boz daða þehirlinin baþýboþ olarak her yeýl býraktýðý diðer katýrlarla birlikte daðda gezmeye onlarlaberaber otlarlarken kendi aralarýnda kavga etmeye daðda birbirleriyle didiþmeye, topluca otladýklarý otlakta karþýlýklý kiþnemelerle daðlarý daðlardaki koyaklarýnýn içini inletmeye alýþmýþ olan bu katýrlarý daha sonra sahipleri yük hayvaný olarak kullanmak için evlere getirildiðinde bunlarý zabdetmek oldukça zor olurdu.

Hiç unutmam. Bizim de bir ara böyle bir genç yeni yetme katýrýmýz vardý. Daha yeni yüke alýþmýþ ya’ da üstüne insan bindirmeye alýþmýþ bir hayvandý. Hatta rahmetli babam beni henüz on üç, on dört yaþlarýnda falan iken bunun üzerine bindirir kendisi de aðzýna vurduðumuz geminden sýkýca tutar, sýrtýna insan binmesine benimle alýþtýrmaya çalýþtýrýrdý.

Bu iþi yaparken de, belki de ben onun üzerinden yüzlerce defa yere onun inatçý çifteleri sonucunda düþmüþümdür. Babam katýrýn üzerine, beni bindirmeyince ben ne kadar semere yapýþýrsam yapýþayým, altýmdaki katýr durmadan çifteler atar beni üzerinden al aþaðýya edip düþürürdü.

Bazen’ de babam hayvaný sýkýca bir aðaca baðlar üzerine vurdurmak istemediði semeri zorla vurur üzerine de bir odun sarar saatlerce aðaca baðlý olarak tutardý. Çoðu zamanda baðlý olduðu yerde bile attýðý çivtelerle üzerindeki yükü darma daðýn ederdi. Buna raðmen neden bilmem ben bu hayvanlarý çok severdim.

Hatta babam bu hayvaný uslansýn diye aðaca baðlayýp dövdüðü günler bile olurdu.

Günlerden bir gün bu çok sevdiðim katýrýmýzý sulamak için, mahalle çeþmesine götürdüm. Aklýmda þimdi kaldýðýna göre bir akþamüzeriydi sanýrým. Üzerine yeni palan vurmaya alýþmýþ olan bu bizim katýra binerek sulamaya götürmüþtüm.

Çeþmede sulamak için üzerine binerek götürdüðüm bizim katýrý mahalle çeþmesinde suladýktan sonra, eve geriye dönüþ yolunda, nasýl olduysa üzerine bindiðim bu katýrýmýz, çevredeki bir görüntüden huylanarak beni üzerinden düþürmeye yere atmaya çalýþtý.

Ayaðým o sýrada, bu inatçý insanlarýn üzerine binmesine yeni alýþtýrmaya baþladýðýmýz hayvanýn, üzerindeki üzengili palanýn, üzengisinde takýlýydý. Ayaðýmýn biri üzengide takýlý olduðu yerinden üzengiden çýkmýþtý amma, ayaðýmýn diðeri yerinden çýkmayýnca, ben hayvanýn üzerinde ters dönmüþ olarak baþým yere doðru sarkýk hayvanla beraber iniþli çýkýþlý sokaklarda koþturmaya baþladýk.

Etraftan görenler vardý amma, hiçkimse beni üzerinden atmaya çalýþan hayvanýn yanýna yanaþamýyor, bense baþým yere doðru sarkýk hayvanýn sýrtýnda oraya buraya beraberce koþup duruyorduk. Nasýl olduysa bir ara, diðer ayaðým’ da takýlý kaldýðý üzengiden kurtuldu’ da yere düþüp parçalanmaktan ya da koþutururken bir tarafa çapýp yaralanmaktan ya’ da ölmekten kurtulmuþtum.

Fakat bu yaþadýðým olayý þimdi aradan çok uzun seneler geçmiþ olmasýna raðmen hiç unutmadým. Neredeyse ölümden kurtulmuþtum çünkü. Daha sonra bu hayvaný tüm mahalle halký yakalayabilmek için seferber olmuþ halk onun arkasýndan þehrin sokaklarýnda koþtura, koþtura bir ara tuzaða düþürerek onu yakalamayý baþarmýþtýk.

Kýsacasý eþek cinsinden olan katýrlar soya çekermiþ. Nasýl eþek için “eþek inadý”deniyorsa ya da onun gibi kiþiler için öyle deniyorsa katýrlar da ayný soydan olduðundan olsa gerek katýrlar da inatçý bir hayvandýr. Kolay eðitilebilen kolay uslandýrýlabilen, çamuþ huyundan kolay vaz geçirilebilen bir yük hayvaný deðildir..

Halk arasýnda boþuna söylenmiyor demek ki, þu atasözü gibi deyimler “eþek inadý, katýr inadý, can çýkar huy çýkmaz vs.

Böyle bir yazýyý bu adam neden yazmýþ diye düþünüp sakýn baþka yerlere çekmeyin anýlarýmýn hayalini kurarken aklýma geldi ben’de bir aný olarak yazýverdim 19 Temmuz 2015