Yamalý pantolon giyen çocuðun yaþadýðý yerdi bu köy. Yetiþkin her kiþi bir oyuncu olmak zorundaydý burada. En iyi oyunu ya da yalaný olan aða oluyor ve egemenliðini bir kraldan farksýz yaþýyordu. Yeni oyun bulan, yeni yalanýný yayan aðanýn karþýsýna geçiyor, bulduðu bu yeni þeyi birçok kiþi önünde aðlayarak sýzlayarak bin bir þekle girerek inandýrmaya çalýþýyordu. Eðer aða bu oyuna kanarsa, her þeyinden oluyor ve hemen hücre evine kapatýlýyordu. Hücre evleri nehrin iki yanýnda, nehir tarafý kapalý ve üç yeri demirlerle çevrilmiþ küçük bir yerdi. Eðer aða bu hücreye girerse, aðanýn ailesi de bu hücrede kalýyordu. Burayý merak edip gelen çocuklar, eðer aðanýn samimiyetini-dürüstlüðüne inanýr ve sýkça onu ziyaret ederse, hücre hapsinden kurtuluyor ve o topluluðun yaþamýnýn sürmesi için dürüstçe çalýþmasý ve tarýmcýlýk yaparak üretime katkýda bulunmasý gerekiyordu. Artýk kimseye oyun ya da yalan söyleyemiyordu. Ancak, çocuklarýný gelecekte aða olmasý için toplumun geleneksel yöntemleriyle yetiþtirmesi en önemli görevlerinden biri sayýlýyordu. Kendisi ve ailesi yamalý elbise giymek zorundaydý. Ancak eskiden aða olmuþ ve kendisi gibi olan kiþilerle arkadaþlýklarýna izin veriliyordu. Aða tarafýndan bu mekanizma titizlikle kontrol ediliyordu. Eðer yasaklarý delen olursa, idam cezasý veriliyor ve kendi çocuklarý tarafýndan cesedi nehre atýlýyordu. Kýsacasý yanlýþýn içinden ulvi kiþiliðe kiþinin yükselmesine izin verilen, sanki nefsin bir savaþýydý bu. Alýþmýþ bir karakterin, ýsrar etmesi durumunda, nihayete erdirdiði yaþamýnýn bedelini kesinlikle bulduðu, adaletin þaþmadýðý bir ince çizgiydi görünen tablo. Aða olup da, çöpçülük yapmak gibiydi dürüstlük burada.

Baþka yerlerden buraya ziyaretlere izin verilmiyordu. Herkes bu küçük topluluðu çok merak ediyor ve tutkuyla görmek istiyordu. Acaba farklý olan ne idi ki… Bu soruya cevap bulunamýyordu. Eðer kazara içeri giren olursa buradan evlendiriliyor ve asla burayý terk etmesi istenmiyordu. Ona yalanlar ve oyunlar öðretiliyordu, týpký esrara alýþmasý için zorla kanýna ilaç verilmesi gibi… Bu oldukça zor görülen bir durumdu. Amaç iþkence etmek deðil, kurulu düzenin bozulmasýný önlemekti. Dürüst ve yalancý kiþiler birbiriyle temas halinde olmuyor, bir sýnýf farký oluþturuluyordu. Kimse akýbetlerle uðraþmýyor, ya da aða olursa bunlarýn baþýna geleceðini bilmiyordu, týpký eðitimsiz ünlü bir sporcu, manken ve ses sanatçýlarý gibi. Dürüst olduklarý yaþama kavuþurlarsa da onlarý hatýrlayan da olmuyordu. Aða olmak gözde cehennem alevlerdi. Yaktýkça kavuþmak özlemi içinde taviz verecek kadar doyumsuzluða taþýyor. Hedeflenen görüntüsü adeta gözleri kör ediyordu.

Yamalý çocuk, kazara babasýnýn hatýralarýný bulduðunda, piþmanlýklarýný ve yaþadýðý yanlýþlarý hayretlerle okuyordu. Bu nasýl bir gerçek olabilirdi ki? Gerçekten yamasýz elbise giyen birileri var mýydý ki? Aynanýn karþýsýna geçti ve kendini süzdü hayallerinde. Yamasý olmadýðýný düþündü. Yalan ve oyunlarla geçen eðlenceleri ile kýyasladý. Öyle bir deprem yaþadý ki, her þeyin geçici olduðunu ve böyle bir eðitim sonucunda vardýðý noktadan düþtüðü noktaya kadar, her aþamada acý çekeceðini hissetti. Bir anlýk aðalýðýn bedeli düþündüðünde gerçekten çok aðýrdý. Niçin bunu yapmalýydý ki? Yiyecek bulmaktan korkusu nedendi? Belki böyle yaþadýðý her anda kendisine baþka bir ölüm denk geliyordu. Aða olmak için her an yaþarken ölüyordu. Her yalanda, her oyunda, kendini unutuyor ve deðiþiyordu. Babasýna söylemeli ve kendisi gibi dürüst yaþamalýydý. Ama yetiþkin olduðunda onu ailesinden alacaklar ve bu oyunun içine-ateþe atacaklardý. Buranýn kuralýda buydu. Kendisini nasýl unutturabilirdi ki… Nasýl bir toplumsal deðiþim ile özgürlüðünü yakalayabilirdi ki… Ýstemiyorum deme þansý yoktu. Eðer dese ölene kadar hücreye kapatacaklar ve oradan çýkma þansýda yoktu. Hiç kimseyle konuþmayacak, ne verilirse yiyecekti. Bu topluma göre bir hayvan olmayý yeðleyecekti. En iyisi kimseye danýþmadan kaçmaktý. Böyle yaþamaktan daha iyi olmalýydý bu yol.

Evden çýktýðýnda gece vaktiydi. Ýnsanlar uyuyordu. Her þey kolay olacak diye düþündü içinden. Hýzlýca kaçmaya baþladý… Oda ne uçuyordu. O an aðýrlýðýný hissetmedi bile. Düþtüðünde kendini bir çukurda buldu ve her yer karanlýktý. Ýçeride fareler, yýlanlar, akrepler… Ne kadar korkutucu hayvan varsa vardý. Baðýrdý fakat kimse duymadý. Kulaðýna bir su sesi geldi o an. Ýlerledi. Dürüstçe yaþanýlan her anda öðrendiði týlsýmlý kelimeleri söyledi dudaklarýnda. Ýçinde korku yoktu o anlarda. Hiçbir canlýda ona zarar vermiyordu. Suyun baþýna geldi. Akan bir bengisu baþýydý. Býraktý kendini. Teslim olduðu bu güzelliðe býraktý benliðini. Nereye götürürse razýydý, razý olandan dolayý. Aktý… Aktý…

Öyküde geçen “Yalan söylemek”, yalan dünyayý öðrenmek ve yaþamak; “Aða olmak”, dünyadaki yaþamý iyice öðrenip ona tutunup lider olmak, “Dürüst yaþamak”, dünyanýn yalan olduðunun farkýna varan kiþinin; dünyada yetecek kadar rýzkýný kazanýp, ahireti için çalýþmasýdýr.

Saffet Kuramaz