HAYATIMIN  AŞKI  SAHRAP'TAN, MACERACI'YA, AVCILAR'IN  NASIL  GÖREME  OLDUĞUNUN  HİKAYESİ.

Göreme'yi  bizzat  gezip  görmeseniz  de en  azından  adını  mutlaka  duymuşsunuzdur.  Tarihi  ve  doğal  güzellikleriyle  gerek  yurt  içinden  gerek  yurt  dışından  insanların  görmek  için  akın akın gittiği  oldukça  değişik  ve  güzel  bir  yerdir.  Güzel  olmasına  güzeldir,  herkes  görmeyi  ister  ama adı  Göreme..Bu  biraz  acayip  değil  mi?   İşte  bu  gün  sitemizin  araştırmacı  ve  soruşturmacı  tarihçisi  olarak  bu  Göreme  isminin  nereden  geldiğini  açıklayacağım  sizlere.

Efendim  bu  beldeye  tarih  boyunca  değişik  adlar  verilmiş.  Mesela  Matiana,  Maccan,  Korama  gibi...Resmi  Tarihe  göre  de  Göreme  ismi  bu  Korama'dan  geliyormuş.  Tabii  ki  külliyen  yalan.

Korama'nın  da  bir  hikayesi  var  ama  burada  anlatamayacağım.  O  sebeple  o  kısmı  atlıyorum. 

Göreme  olmadan   önceki  en  son  adı  Avcılar  imiş.  

Yöre  tarım  ve  hayvancılığa  pek  elverişli  değil.  Deniz   olmadığı  için  balık  da  yok.  N'aapsın  yöre  halkı?  Karınlarını  doyurmak  için  avcılığa  yönelmişler  tabii  ki?  Dolayısıyla  da  beldenin  adı  Avcılar  olmuş.

Peki  sonra  nasıl  Göreme  olmuş?

Avcıların  Göreme  olması  aslında  Nuray  Yılmaz  ile  başlar.

Şimdiki  nesil  pek  bilmese  de  Nuray  Yılmaz  Türk  Televizyonlarının  ilk  gezelim- görelim  programının  yapımcısı  ve  sunucusuydu.  Şehir  şehir,  köy  köy  gezer  ve  nerede  bir  yemek  kokusu  alsa  hemen  oraya  yanaşırdı.

İşte  bu  gezelim-  görelim  programına  başladığında  incecik,  dal  gibi  bir  kızcağız  olan  Nuray  Yılmaz  her  gittiği  yerde  tereyağlı  bazlama,  ıspanaklı  gözleme  derken  küp  gibi  bir  şey  oldu  zamanla. 

Allah  için  tokgözlü  bir  kadıncağızdı.  Önüne  bir  lavaş  ekmeği,  azıcık  çökelek,  bir  de  yeşil  soğan  korlardı  o  da  başlardı  anlatmaya  ''  Mımmmm.  Nefisss.  Bu  yörenin  yemekleri  gerçekten  de  tek  kelimeyle  harika.  Mutlaka  gelip  bu  lavaş  ekmeğini,  şu  mübarek  yeşil  soğanı, şu  çökeleği  yemelisiniz''  Veyahut  da  ''  Aman  Allah'ım..Şu  suda  haşlanmış  bir  güveç  dolusu  patetesin  nefasetine  bakar  mısınız? Şu  yumurtalara  ne  demeli  peki?  Bunu  çıkaran  tavuğun  kıçı  ne  mübarek  bir  kıç  tahmin  edemezsiniz''  

Garibim  Nuray,  diyar  diyar  dolaşıp  zeytinyalı  enginarıyla  meşhur  yörelerimizden  balkabağı  ile  özdeşleşmiş  illerimize  kadar  tanıtmadık  yer  bırakmasa  da  o  dönemlerde  tabii  ki  millette  böyle  dengeli  beslenme,  hele  hele  de  organik  besin  düşkünlüğü  olmadığından    genelde  ''  Amaaan  ya  iki  tane kumpir  yiyecem  diye  taa  Afyon'a  gidilir  mi?''  diyordu  millet.

Neyse  efendim  daha  sonra  Tayfun  Talipoğlu  rahmetli  aldı  sazı  ele  ve  dokundu  Bam  Teline...Yalnız  o  yemeklerden  daha  çok  tarihi,  turistik  ve  ilginç  mekan  görüntüleri  sergilediğinden  biraz  farklı  bir  gezelim-görelim  olayıydı. Yani  o  yemek  için  gezmedi.

Bir  müddet  Acun  Ilıcalı  da  gezdi  gördü  ama  Allah  ona  ''  Yürü  ya  kulum''  demişti  bir kere.  Türk'ün  pidesi  yerine  İtalyan'ın  pizasını  tanıttı  daha  çok. ( Onunki  de  yemek  programı  değildi  aslında.  Daha  çok  yabancılara  ''Acun  Firarda''  ya da  ''Televole''  dedirtmeye çalışır  biz  de  tv  başında  manyakça  zevkten  dört  köşe  olurduk  turist kızların  hallerine.  

Velhasılıkelam  Nuray  Yılmaz'la  başlayan  bu  gezelim  görelim  olayı zaman  içerisinde  unutulmaya  başlandı.  Taaa  ki  otçular  piyasaya  çıkana  kadar.

Otçu  deyince  aklınıza  esrakeşler  gelmesin.  Bahsettiğim otçular  her  türlü  derdin  devasının  davultozu, minare  gölgesi,  havlıycan,  havlamıycan,  ebemin güveci,  sinameki,  ziftin peki  gibi  otlarda  olduğunu  söyleyerek  bizleri  iyi  etmeye  çalışan  gayretkeş insanlardı.  Aralarında  dört  kavanoz  balı (  Daha  doğrusu  şeker  ağdasını )  100  Tl  ye  kakalayanlar,  ''100  portakaldaki  C vitamnini  bir  tek  hapta  topladık ''  diye  bizlere  hapı  yutturanlar  da  vardı.(  maalesef  halen  de  varlar )  Ve  tabii  ki  iş  bu  noktalara  gelince  yüzlerce  senedenberi  var  olan  ama  kimsenin  rağbet  edip  de  okumadığı  ''  Şifalı  bitkiler ''  Yüzlerce  seneden  beri  var  olan  ''  Tıbb-ı  Nebevi  Ansiklopedisi ''  de  devreye girdi.  Fitness  salonlarını  filan  söylemeye  gerek  yok  tabii  ki. 

Bu  ot- bot  meselesi  daha  sonra  insanları  doğal  ve  organik  besinlere  yöneltti.  İşte  o  andan  itibaren  de  televizyonlarda doğal  lezzet  programları  başladı.  

Doğal  tadlar,  doğal  lezzzetler  milletin  hoşuna  gitmişti  ama  yanlış  anlaşılmasın. Elalemin  derdi  bizi çok  gerdi  programları  olan  izdivaç  programlarında  olduğu  gibi  doğal  lezzet  programlarında  da  sadece  seyirciydi  millet.  

Bu  arada  devreye  doğrudan  doruya  yemek  programları  da  girmişti  ki  iki önemli  ismi  unutmak  ne  mümkün:  Emine  Beder  ve  Sahrap  Soysal...

- Evet  sayın  seyirciler.  Dört  kişilik  bir aile  için  yapacağımız  bu  güzel  yemeğin  malzemelerini  sayıyorum: Bir  kilo    kalem  pirzola,  üç  yemek  kaşığı  tereyağ,  iki  adet  soğan,  üç  adet  domates,  bir  avuç  yeşil  biber, iki  kaşık  domates  salçası, bir  kaşık  biber  salçası,  bir  fiske  tuz,  iki  fiske  kimyon,  bir  tatlı  kaşığı çam  fıstığı,  iki  tatlı  kaşığı  kuş üzümü,  zencefil,  tarçın,  bir  adet  limon...

Tabii  ki  onlar  böyle  anlatırken  annelerimiz  ya  da  eşlerimiz  de  not  alırdı  onlar  her  ne  derlerse...

''Hımmmmm yarım  kilo  tavuk  göğsü,  bir  kaşık  ayçiçeği  yağı.  bir  domates,  bir  adet  soğan,  bir  kaşık  domates  salçası,  acıcık  tuz...Ötekileri  geç  ama  çam  fıstıksız  da  olmaz  ki  bu  mubarek...Hah  tamam  buldum.  Çam  fıstık  yerine  de  bir  avuç  Çorum  leblebisi...''

Yani  ''Gezelim-görelim''   ile  başlayan  ve  hatta  bini  aşkın  sayıya  ulaşan  yemek  olayı,  hayatımın  aşkı  Sahrap  Sosyal  ve  bir  diğer  aşkım  Emine  Beder  ile  yeniden  başlamıştı. (  Bu  arada  farkında mısınız  bilmem?  Hayatımın  aşklarını  da  itiraf  ettim. ) 

Ancak  bu  arada  (  Allah  rahmet  eylesin,  nurlar  içinde  yatsın )  Jülide  Gülizar'ın  hakkını  da  teslim  etmek  gerekir.  Televizyonlarımızın  siyah-beyaz  olduğu  dönemlerde  hükumet  silolarda,  anbarlarda  artık  neredeyse  kurtlanmak  üzere  olan  yeşil  mercimeği  bizlere  yedirmek  için  öylesine  bir  reklam  başlatmıştı  ki  o  derece  olur.  İşte  o  dönemde  rahmetli  Jülide  Gülizar  anlatırdı:

-Değerli  seyirciler !  Şimdi  sizlere  yeşil  mercimekten  nasıl  reçel  yapılır  onu  anlatacağım.  

O  günleri  yaşamayanlara  şaka  ya  da  kurmaca gibi  gelir  ama  aynen  böyle  değil miydi?  Mesela  bana  inanmıyorsanız  Bedri  abiye (  Bedri  Tokul )  sorabilirsiniz.  Resmen  Yeşil  mercimekten  nasıl  reçel  yapacağımız  anlatılır,  yemeklere  et  yerine  katılacak  olan  bir  avuç  yeşil mercimeğin  bir  kilo  etten  daha  fazla  protein  sağlayacağı  üzerine  saatlerce  konuşulurdu.  Tabii  ki  o  yıllarda  vatandaşlarda müthiş  gaz  kaçakları  olduğunu  anlatmaya  gerek  yok  bu  yeşil  mercimek  yüzünden. 

Yemek  proglarımını  tutması  üzerine iş  çığırından çıktı.  Yanına  bir kamera  ve  kareman,  eline  bir  mikrofon  alan,  bakir  Anadolunun  bekaretini  bozmak  için  soluğu  Anadolu'nun  köy  ve  kasabalarında  almaya  başladı. Fakat  bu  yeni  kuşak  öyle  iki  tane  domates,  bir  iki  salkım  üzüm  ve  çökelek  peynire  ''  Immm  ımmm  ımmmmm  Neffis.  Harika...Ben  hayatımda  böyle  bir  şey  yemedim''  Diyecek  türden  bir  nesil  değildi

Bu  yeni  nesil  mesela  nerede  bir  köy  düğünü  varsa  soluğu  orada  alıyordu.

-Oy  ben  sana  kurban  olurum  teyzem.  Keşkek  mi  yaptın  sen  o  pamuk  ellerinle?  Hemen  bir tadına  bakalım.

Teyze  daha  ''  Oğlum   sabret.  Az  sonra  sofralar kurulacak,  sen  de  oturur  bir  kenarda  yersin  milletle''  demeden  yarım  kazan  keşkeği  mideye  indiriyorlardı.

-Offf  offf  offff.  Şu  kızarmış  kazın  güzelliğine  bakar  mısınız  sayın  seyirciler?

Sayın  seyirciler  her  türlü  hormonu salgılayarak  kızarmış  kaz  görüntülerine  bakarken sunucu kazın iki budunu birden  mideye  indiriyor.

- Allahımm.  Bu  nasıl  bir  şey?Şu perde pilavını   görüyor  musunuz  sayın  seyirciler?  Şimdi  sizler  adına  bu  muazzam  sanat  eserinin  tadına  bakıyorum.

Tadına  bakıyorum dediği  olay  sonucunda  ne  perde kalıyor ortada  ne  pilav...

-Vay  vayyy  vayyyy.  İşte  baklava  bu. Bunu  sen  mi  yaptın  nenemmm?

Nene  ''  Ulan namıssızın  dölü,  tepsiyi  indirecek mideye  ''  korkusuyla  ''  Vallahi  ben  yapmadım. İki  gözüm  önüme  aksın  ki  ben  yapmadım.  Bizim  Deli  Hörü  yaptı.  Allahın  delisi  içine  ne  kattı  bilmem''  Diye  cümle  kurarken  sunucu  tepsiyi  yarılamıştır  bile.

-Oy  oyyy  oyyyyy.  Ben  bu  mantıyı  yerim  valla.  Bir  kaşığa kaç  tane  sığdırıyorsunuz  böyle?

Kadıncağız  daha  bir  kaşığa  kaç  mantı sığdırdığını  söylemeden  sunucu  mideye  bir  kaç  tabak  mantıyı  sığdırmıştır.

Ve  bu  arada  Gurmeler..Onlar  da  il  il,ilçe ilçe,  köy  köy  dolaşıp  sözde  yemeklerin  tadına  bakıyorlar.

- Hımmmm   balık  tek  kelimeyle  nefis  olmuş.  Yalnız  ızgara  yaparken  bir  iki yaprak  defne,  bir  tutam  da  fesleğen koysaydınız  yanına.

-O  la  laaaaa...Muhteşem  bir  rosto.  İnsanın  ağzında  lokum  gibi dağlıyor.  Deniz  tuzu  kullanıyorsunuz  değil  mi? 


Efendim  işte  bu  yeni  nesil  arasında  kimler  yoktu  ki?

Gurme  deyince  tabii  ki  Vedat  Milor  en  başta...

Mesela  ''Seksenler''dizisinin  Ahmet'i  Şoray  Uzun ve  programı  '' Şoray  Yollarda''

Mesela  Türkücü Turgay  Başyayla  ve  programı  ''Lezzete  Yolculuk ''

Mesela  Ham çökelek Atilla  Taş  ve  Programı  ''  Taş Devri ''

Ama?

Ama  Avcılar  kasabasına  isim  değiştirten  kişi  Maceracı  oldu.

Evet..Maceracı  tam  bir  milli  felaket,  gerçek  anlamda  bir  doğal  afetti.

Düşünebiliyor  musunuz  adam programının  adını  ''  Meceracı''  Koymuş.  Yani  onun  için  yemek  yemek  bir  macera.  Diğer  meslektaşları  gibi  bu  olayı  bir  iş  olarak  görmüyor.  Onun  için  yemek  yemek  bir  hobi.  İşin  macera  kısmına  gelince: Kim   bütün  bir  koyunu  mideye  indirdikten,  üzerine  bir  tepsi  baklavayı  da  aynı  bölgeye  sığdırdıktan  ve  hepsinin  üstüne  yirmi  sürahi  ayran  içtikten  sonra  ''  Şimdi  bunların  üzerine  şöyle  nefis  bir  sütlaç  yiyerek  midemizin  sesini  dindirelim ''  Diyebilir  ki.

Kim  ''  Oy  teyzem  ben  senin  o  kınalı  ellerini  yerim''  derken  ciddi  ciddi  o  teyzenin  kınalı  ellerini  yemeyi  düşünür  ki? 


Eski  adıyla Avcılar,  bu  günkü  adıyla   Göreme  olan  ilçemiz  işte  bu  Maceracının  özel  ilgi  alanlarının  başındaydı.  Maceracı,  yani  tam  adıyla  Murat  Yeni,  Göreme'yi  kendisine  mesken  tutmuştu. Zira  Göreme'nin  en  meşhur  yemeği  testi  kebabıydı.  Gerçi  tam  anlamıyla  bir etoburdu  Murat  Yeni  ama patlıcan,  biber,  domates  gibi sebzelere  de  etin  yanında  olmak  şartıyla  hayır  demiyordu.

Maceracının  Göreme'ye   her  gelişinde  çömlek  ustaları  çömlek  yetiştiremez  oluyorlardı. Zira  onun  Göreme'ye  gelmesi  bir  çekirge  sürüsünün  ekin  tarlasına  girmesi  bir  şeydi.  Ne  testi  yetişiyordu  ona  ne  de  kebap.

İşte  bu  sebeple    Avcılar  halkı  aralarında  toplanıp  karar  verdiler:  Bundan  sonra  artık   yiyecek-içecek  stoklarını  canları  bahasına  savunacaklardı.  Bu  savunma  önlemlerinden  olmak  üzere  önce  yörenin  ''Avcılar ''olan  adını  ''  Göreme ''  olarak  değiştirdiler..''  Gelemeyesin,  göremeyesin  inşallah''  manasında  yörenin  adı  ''  Göreme ''  oldu.  Ama  yine  de  Maceracıyı  yöreden  uzak  tutmak  mümkün  olmadı.  Bunun  üzerine  topyekun  seferberlik  ilan  edip  bir  güzel  dövdüler  ve  böylece  yöreyi  her  türlü istiladan  korudular.  

Evet  artık  yöre  her  türlü  istiladan  kurtulmuş  vaziyette  ama  yetişecek  yeni  nesil  o  eski  acı  dolu  günleri  unutmasın  diye  yörenin  adını  değiştirmediler.  Göreme  olarak  kaldı.  

Beleş  testi  kebabı  yemek  gibi  bir  artniyetiniz  olmamak  kaydıyla  Göreme'yi  görebilirsiniz.  Ancak  Maceracının yasağı  halen  devam  ediyormuş  duyduğum kadarıyla. 

( Hayatımın Aşkı Sahrap'tan, Maceracı'ya, Avcılar'ın Nasıl Göreme Olduğunun başlıklı yazı Sami Biber tarafından 18.08.2017 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.