Ahmet AYAZ

    Gaziantep Ekspres Gazetesi 24 Ocak 2018

…………………………………………………….

       Sohbet yazýmýn  baþýnda Nevzen Tevfik kimdir dedim ama, aslýnda Nevzen Tevfik kimdir sözü bana göre abestir. Çünkü Nevzen Tevfik ismini tanýmayan olmaz diye düþünüyorum. Hele bizim kuþaktan olupda, eli kalem tutan, azýcýk okuyan yazan kimselerin O’nu tanýmamasý mümkün deðil. “Ben sana bok demem, Boklar duyar  ar eder. Bir zerren  düþse boka, Onu da munddar eder”  Buna benzer nükteleri  ile çok bilinen þairlerimizden dir. Neyse; tanýmayan var ise de,  þimdi O muhteremi beraber tanýyalým.

       Nevzen Tevfik, 24 Mart 1879'da Bodrum'da doðdu. Babasýnýn görevleri bulunduðu Urla kasabasýnda amatör bir neyzenden nota ve usul bilgileri öðrenerek baþladýðý ney çalýþmalarýný kendi kendine ilerletti. Ýzmir Ýdadisi'ne girdiyse de bitirmeden ayrýldý. Bu arada gene kendi kendine Farsça öðrendi. Ýzmir Mevlevihanesi'ne girdi. Daha sonra Ýstanbul'a yerleþerek Galata ve Kasýmpaþa Mevlevihanelerine  devam etti. 1902'de Bektaþi tarikatýndan nasip alarak Bektaþi derviþi oldu. Bir yandan da þiirle ilgileniyordu. Eþref'le ve Mehmet Akif'le tanýþtý ve þiir konusunda her ikisinden de etkilendi. 1908'den sonra bir süre Mýsýr'da bulundu 1913'te Ýstanbul'a döndü. 

Neyzen Tevfik genellikle toplum kurallarýna uymadan yaþamýný sürdürmüþtür. Sazýný bir geçim kapýsý haline geçirmemek için direnmiþ, yalnýzca içinden geldiði zaman ney üflemiþtir. Neyzenliðini geliþtirmek kaygýsý duymamýþ, sanat deðeri kalýcý bir müzikçi olmak için uðraþmamýþtýr. Neydeki baþlýca ustalýðý sazý iyi üflemesiydi. Belirli müzik kurallarýnýn dýþýna çýkar, ama hep duyarak çalar ve dinleyenleri etkilerdi. Kendi açýklamasýna göre yüze yakýn plak doldurmuþtur. 

Neyzenliðinin yaný sýra adýný yergi ve taþlamalarý ile de duyurmuþtur. Kimi eleþtirmenlere  göre bu türün Nef'î ve Eþref'ten sonra üçüncü önemli temsilcisi sayýlýr. Ününün yaygýnlaþmasýnda halk tarafýndan çok sevilmesinin de çok büyük payý vardýr. Ancak oldukça  eski bir dil kullanmasý nedeniyle güç anlaþýlan ve biçimsel açýdan yetersiz kalan bu þiirleri pek kalýcý olmamýþtýr. Yergilerini genellikle siyasal ve dinsel baskýya, çýkarcýlýða yöneltmiþ, toplumdaki tüm haksýzlýklarý çekinmeden dile getirmiþtir. 28 Ocak 1953'de Ýstanbul'da öldü. Þimdi aþaðýya  bazý dörtlüklerinden alýyorum. Sizler ile paylaþmak  üzere.

 “Bî-namaz deyip beni Hak'dan uzak gören, Sýðmaz senin hayâline mihrâb ü mübrem. Sen sade beþ vakitte ararsýn Allahýný, Ben her zaman onunla emîn ol beraberim” . Bir baþka rübaisi “Hicran destanýný kendinden oku,  Mecnun'dan duyup da rivayet etme. Aþkýn Leyla'sýný gördünse söyle. Söz temsili bulup hikayet etme. Yüz bin Leyla doðar alemde her gün,”  Nüktelerinden  bir tane daha alayým. “Izdýrabýn sonu yok sanma, bu alem de geçer,  Ömr-i fani gibidir, gün de geçer, dem de geçer, Gam karar eyliyemez hande-i hurrem de geçer, Devr-i þadi de geçer, gussa-i matem de geçer, Gece gündüz yok olur, an-ý dem adem de geçer,” Demiþ Nevzen Tevfik.