Büyüklerimiz öyle derdi ''Bir kahkaha bir kilo pirzola'' Rahmetli babaannem de ''Allah gülmekten ayýrmasýn.''diye dua eder dururdu. Bir bilimsel araþtýrmada gülümseme için þu tespit yapýlmýþtýr. "Göz, tüm vücuttaki en hýzlý tepki veren kastýr. Saniyenin 100'de biri sürede kasýlýr. Gülümsemek için 17 kas kullanýrken, kaþ çatmak için 43 kas harekete geçer.'' Öyle ise ne duruyoruz ki gülmeye ve güldürmeye çalýþmak yapacaðýmýz iþlerin baþýnda geliyor... Her þeyden önce hayata gülümseyelim... O bunu hak ediyor çünkü... Önde gelen birçok mizah yazarýnýn ve benim de kabul ettiðim bir olgudur ki mizah baskýnýn, düzensizliklerin, çatýþmalarýn, anlaþmazlýklarýn çok olduðu toplumlarda yeþerir, boy verir. Mizah bir eleþtiri biçimidir genelde, mizahçý da çoðu kere toplumda gördüðü aksaklýklarý hem yazarak hem de çizerek diðer insanlara anlatmaya çalýþýr. Ünlü Avusturyalý Psikiyatr Sigmund Freud ''Espri; otoriteye bir baþkaldýrýyý, onun baskýsýndan kurtulmayý simgeler.'' demiþtir. ''Batý kaynaklarýna göre mizahýn kökeninin M.Ö.4 ve 5.yy'da Yunanistan'a kadar uzandýðý söylenir.'' ''Mizah insan anlayýþýný, yaratýcýlýðýný geliþtiren bir bakýþ açýsýdýr. Yaratýcýlýða can katar, diri tutar, yaþama sevinci verir. Ýnsanýn mizah duyarlýlýðýnýn kendisini yaratýcý kýldýðýnýn farkýnda olmamasý ise belki bir mizah unsurudur.'' Ýyi bir mizah yazarý en baþta iyi bir gözlemci olmalýdýr. Yaþadýðý toplumun dinamiklerini iyi analiz etmeli, toplumdaki deðiþik gruplar ile sosyolojik ve psikolojik açýdan hem inceleme hem de bütünleþme yollarýný aramalýdýr. Mizahçýya kimi zaman bir devlet dairesinde ki memurun yanlýþ ve komik davranýþý ilham verir, kimi zaman iki insanýn sokakta anlamsýzca didiþmesi ya da arkadaþýndan yediði dost kazýklarý, konu olur önüne gelir. Sýkýntýlý ve gelir düzeyi nispeten düþük toplumlarda konu sýkýntýsý çekmez mizahçý... Zaman zaman da kendi ile dalga geçer, çaktýrmadan kendini yerden yere vurur ki bu çok önemli bir olgudur, her mizahçýnýn da baþaramadýðý bir eylemdir aslýnda... Bizler seksen kuþaðý olarak anýlýrýz. On iki eylül askeri darbesine kadar geçen zaman diliminde ortaokul ve lise tahsili yapýyorduk. Gýrgýr Dergisi, Fýrt Dergisi, Çarþaf Dergisi yeni yeni çýkmaya baþlamýþ ve çok kýsa süre içinde de dünyanýn sayýlý mizah/gülmece dergileri ile boy ölçüþecek seviyelere ulaþmýþlardý... Amerika Birleþik Devletlerinde Mad, O zaman ki Sovyetler Birliðinde Krokodil ve Türkiye'de Gýrgýr Dergisi, Dünya Mizahýnýn üç güzeliydi onlar. Zamanýn iyi karikatürist ve mizah yazarlarý baþta Oðuz Aral ve Tekin Aral, Altan Erbulak, Hasan Kaçan, Engin Ergönültaþ, Nehar Tüblek, Turhan Selçuk, gibi isimler kendilerine has üsluplarý ile birçok tipi karikatürize etmiþlerdi... Bizler de yeni yetme gençler olarak o dergilerin çýktýðý günleri iple çeker ve sabah erkenden de o dergileri almak için bayilere koþar adým giderdik. Daha sonrasýnda baþlayan günde oradan cýmbýzladýðýmýz esprileri okulda eþe dosta, arkadaþlarýmýza parasýz pulsuz satardýk.


''Türkiye'nin daha doðru bir deyiþle Osmanlý'nýn ilk mizah dergisi 1870 yýlýnýn kasým ayýnda basýlmaya baþlanan Diyojen'dir. Derginin sahibi o dönemde Teodor Kasap'týr. Diyojen; yayýn hayatý boyunca muhalif bir çizgide ilerlemiþ, hiciv türü eserlere sayfalarýnda bolca yer vermiþtir. Türkiye mizah tarihi denilince akla ilk gelen isimlerden biri olan Namýk Kemal'in hiciv türündeki çalýþmalarý da zamanýnda bu dergide yayýnlanmýþtýr. Diyojen dergisi yayýnlandýðý dönemde sýk sýk cezalar almýþ ve kapatýlmýþ, son olarak aralarýnda Piyale Madra, Ferhan Þensoy, Çetin Altan, Enis Batur gibi isimlerin de bulunduðu ünlü mizahçýlar tarafýndan yeniden yayýnlanmýþ ancak kalýcý olamamýþtýr.''


Altmýþ sekiz ve seksenli yýllar ki sanýrým yaþýný baþýný almýþ birçok insanda unutmamýþ ve unutmayacaktýr, çok acý günlerdi yurdumuz ve insanlarýmýz için. Sokaklarda insanlar birbirine acýmadan silah sýkarken, biz bu acýlarý biraz olsun gülmece ile mizahi yönlerimiz ile atlatmaya ve hayata tutunmaya çalýþýyorduk. Aziz Nesin'in, Muzaffer Ýzgü'nün, Kandemir Konduk'un, Haldun Taner'in, Rýfat Ilgaz'ýn, Oðuz Aral'ýn zirve yaptýðý yýllardý o seneler. Sonra Nejat Uygur, Devekuþu Kabare, Ferhan Þensoy, yine ayný yýllarda Hababam Sýnýfý serisi ve Kemal Sunal, Zeki Alasya, Metin Akpýnar yaþadýklarý döneme damgalarýný vurmuþlardýr. Yaþadýðý yýllarda ve günümüzde de dünyanýn en büyük mizah yazarlarýndan biri olarak kabul edilen Aziz Nesin 1956 ve 1957 yýlýnda iki sene üst üste ''Kazan Töreni ve Fil Hamdi adlý öyküleri ile Ýtalya'da Altýn Palmiye almýþtýr. Ayrýca yurt içinde ve yurt dýþýnda daha birçok ödüle layýk görülmüþtür. Eserleri Ýngilizce'den Rusça'ya Fransýzca'dan Yunanca'ya hatta Japonca'ya, Çince'ye kadar birçok dile çevrilmiþtir. Bizler yaþadýðý dönemlerde halkýn sevgilisi olmuþ, Nasrettin Hocayý, Bekri Mustafa'yý, Ýncili Çavuþ'u, Hacivat ile Karagöz'ü, Orta Oyununda ki Kavuklu ile Piþekarý nasýl unuturuz, nasýl akýldan çýkartýrýz? Yaþadýklarý zamana hal ve hareketleri, aðýzlarýndan çýkan ve cuk oturan sözler ile damga vuran bu insanlar içinde bulunduklarý topluma da belli nispette yol gösterici olmuþlardýr... Kimi zaman hiç çekinmeden baþtaki krallarý, padiþahlarý, devlet adamlarýný bile canlarý pahasýna yerden yere vurmuþlardýr. ''Türk edebiyatýnda gerçek anlamda ilk mizah ürünleri masallar, fýkralar ve seyirlik oyunlardýr. Divan edebiyatýnda da sýk rastlanmamakla birlikte mizah yer almýþtýr. Tanzimat döneminde Türk mizahýnýn çehresi geniþ ölçüde deðiþmiþ, Teodor Kasap ve Direktör Ali Bey'in Fransýz edebiyatýnýn etkisiyle yazdýklarý tiyatro eserleri önem kazanmýþtýr. Þinasi'nin Þair Evlenmesi,Ziya Paþa'nýn Zafername Þerhi, Namýk Kemalin imzasýz fýkra ve yergileri bu tiyatro eserlerini izledi. II. Meþrutiyet'le birlikte Türk mizah edebiyatý büyük geliþme gösterdi. Baha Tevfik, Peyami Safa, Ömer Seyfettin, Yusuf Ziya Ortaç ve Orhan Seyfi Orhon gibi birçok yazar mizah yazýlarýyla ünlendi.'' Mizahtan bahsetmiþken bir fýkra örneði de vermeden geçmeyelim ki fýkralar küsmesin bize...


Akýl Hastanesinde


Akýl hastanesinde doktor
iki hastasýna:
-Þu dolabý beraber yukarý
çýkarýn! dedi
Biraz sonra hastalardan
birinin dolabý omuzlamýþ,
oflaya puflaya yukarý
çýkardýðýný gördü:
-Oðlum, hani diðer
arkadaþýn? Ben size dolabý
beraber taþýyýn demiþtim!
-Arkadaþým dolabýn içinde
raflarý taþýyor doktor bey!


Mizahi anlatýmýnýn en büyük özelliði güldürürken ayný zamanda düþündürmektir de kiþiyi... Diðer bir amacý da aksaklýklarý ortaya çýkarýp eleþtirmektir. Mizahi unsurlarý oluþturmada karþýlaþtýrmalar, durumlar, hareketler, kelime ve kelime gruplarýndan da yararlanýlabilir. Bu anlatýmda dil, bir olayý anlatmak için kullanýlýr. ''Mizahi anlatýmda kusurlara, eksikliklere, hatalara dikkati yoðunlaþtýrabilmek için abartmalardan çokça yararlanýlýr.'' Bilimsel bir makalede mizahýn, kiþinin stres ile baþ etmesi konusunda kiþiye nasýl yardýmcý olduðu þöyle ifade edilmiþtir. ''Mizah; yaþamdaki durumlarýn acayipliðini ya da uygunsuzluðunu þakacý biçimde keþfetme, ifade etme ya da onaylama yoluyla saðlýðý ve iyiliði geliþtiren her türlü giriþim olarak tanýmlanmakta ve fiziksel, duygusal, biliþsel, sosyal ve spiritüel anlamda iyileþme ya da baþ etme için hastalýðýn tamamlayýcý bir tedavisi olarak kullanýlabileceði ifade edilmektedir. Mizah; stres yaratan durumlarda, bireyin kendisini stres yaratan bu durumdan biliþsel olarak ayrýþtýrarak olaya uzaktan bakmasýný, böylece eski olumsuz düþüncelerini býrakarak yeni ve gerçekçi düþünce ve davranýþ seçenekleri oluþturmasýný saðlar. Böylece birey, daha olumlu duygular hissetmeye baþlar, yaþanan bu duygu stresi daha baþ edilir kýlabilir.''Hani bir þarkýda da var ya ''Gülmek sana yakýþýyor, gülmek sana yakýþýyor.''Ýnsana gerçekten gülmek yakýþýyor. Dileyelim aðladýðýmýz günler az güldüðümüz günler çok olsun. Dünya mizah ile daha da yaþanýlýr, daha da katlanýlýr bir gezegen olacaktýr. Bir kahkaha bir kilo pirzola, çok kahkaha çok pirzola. Pirzola yemek varken, niye azý ile kuru ve yavan þeyler ile yetinmek zorunda kalasýnýz ki? Hepinize en derin sevgi ve saygýlar...