Uzmanlar, 20. Yüzyýlýn baþlarýndan itibaren insanlarý kuþaklara ayýrmýþlar. 1927-1945 doðumlulara “Gelenekselci Kuþak”, 1946-1964 doðumlulara “Baby Boomers” (Bebek Patlamasý) Kuþaðý, 1965-1980 yýllarý arasýnda doðanlara “X Kuþaðý”, 1981-1999 arasýnda doðanlara “Y Kuþaðý”, 2000 yýlýndan itibaren doðanlara da “Z Kuþaðý” adýný vermiþler.

Konumuz “Z Kuþaðý” olduðu için diðer kuþaklara deðinmeyeceðim. “Google Kuþaðý”yla ayný çaðda yaþadýðýmýza göre sizler de pek ala Google aramasý yaparak diðer kuþaklar hakkýnda bilgi sahibi olabilirsiniz.

Z Kuþaðý, Milenyum Kuþaðý, Google Kuþaðý, .com Kuþaðý, Dijital Kuþak, Kristal Kuþak gibi adlarla anýlan; bizim “Z Kuþaðý” diye tanýdýðýmýz neslin özellikleri nelerdir?

Uzmanlara göre yakýn geleceði þekillendirecek bu kuþak internet ve çok kanallý televizyonla büyüdü. Yokluk yaþamadý ve aþýrý korumacý ebeveynleri tarafýndan her ihtiyacý koþulsuz bir görev bilinciyle karþýlandýðý için sabýrsýz yetiþti. Teknoloji dostu olan bu kuþak; zor beðenen, özgürlüðüne düþkün, sadakatsiz, tatminsiz bir dünya vatandaþýdýr. Onlar, konuþmaktan çok mesajlaþmayý tercih eder, sosyal aðlarda geniþ bir arkadaþ çevreleri edinirler, hayatlarýna teknolojiyi çok hýzlý adapte edebilirler, kullanma kýlavuzunu okumadan yeni bir teknolojiyi çözebilirler. Sanal dünyayý gerçek olana tercih ederler.

Ülkemizde köyden kente göçler 1940’ýn baþýnda baþlar. X Kuþaðýnýn büyük bir kýsmý köy çocuðuydu ve bu kuþak köyde geniþ alanlarda oynayarak çocukluðunu geçirdi. Y Kuþaðý, köyden kente göçenlerin çocuklarý, boþ arsalarda, sakin sokaklarda oyunlar oynadýlar, sosyalleþtiler. Z Kuþaðý çocuklarý ne yazýk ki “Apartman Çocuðu” olmaya mahkum oldular. Onlar çaðýmýzýn güvensiz ve kalabalýk sokaklarýnda, sokak oyunlarýný oynayamadýlar, apartman dairelerine kapanmak zorunda kaldýlar. Onlarýn oyuncaklarý bilgisayarlar, tabletler, akýllý telefonlar oldu. Bizim çocuklarýmýz bizden çok daha iyi teknolojiyi kullanýr hale geldiler.

Fiziksel olarak yalnýz olan Z Kuþaðý çocuklarý, teknoloji sayesinde birbirleriyle çok hýzlý iletiþim kurabiliyorlar. Ayný anda birden fazla iþi yapabiliyorlar ancak dikkat ve konsantrasyon sorunu yaþýyorlar. Z Kuþaðý çocuklarýnýn birçoðu bu sorun yüzünden ne yazýk ki ilaç kullanýyor.

Eðitimde ezberi sevmiyorlar. Eðitim, oyunlaþtýrýldýðýnda daha kolay öðreniyorlar. Yaratýcýlýklarýný kullanabilecekleri eðitim sistemi onlar için daha uygun. Mobil teknolojinin cazibesinden kopup geleneksel metotla sunduðumuz derse dahil olmayý büyük bir iþkence olarak görüyorlar. Biz formül ezberletip xyz’lerle onlarý test tekniðine boðup havuz problemi çözdürmeye çalýþýrken onlar basit bir bilgisayar programýyla saniyelik bir dilimde soruyu çözebiliyorlar. Dolayýsýyla zekalarýný öldürmeye azmeden klasik eðitim sistemimiz onlar için hiç ama hiç uygun deðil.

Almanya, 2011’de Hannover Fuarý’nda 4. Endüstri Devrimi “Endüstri 4.0”ýn tanýtýmýný yaptý. Endüstri 4.0 genel hatlarýyla robotlarýn üretimi devralmasý, yapay zekanýn geliþimi, üç boyutlu yazýcýlarla üretimin fabrikalardan evlere inmesi, devasa miktardaki bilgi yýðýnlarýnýn veri analizleriyle ayýklanýp deðerlendirilmesi, robotlarýn daha hýzlý, daha kaliteli, daha ucuz ve daha düþük maliyetli üretim yapmasý anlamýna geliyordu.

Baþlangýçta bir teknoloji denemesi olarak düþünülen Endüstri 4.0, þimdi sürekli deðiþen bir endüstri ortamýnda rekabet gücünü korumak için bir gereklilik haline gelmiþ durumda. Endüstri 4.0 sayesinde daha çok bilgisayarlaþma; daha çok yazýlým, daha çok akýllý sistemin üretimde yer almasý kaçýnýlmaz olmuþtur.

Uzmanlar Endüstri 4.0’ý “Karmaþýk fiziksel makine ve cihazlarýn, ticari ve toplumsal sonuçlarý daha iyi tatmin etmek, kontrol etmek ve planlamak için kullanýlan aða baðlý sensörler ve yazýlýmlarla entegrasyonu veya ürünlerin yaþam döngüsü boyunca yeni bir deðer zinciri organizasyonu ve yönetimi seviyesi” olarak tanýmlarlar.

Endüstri 4.0, “Z Kuþaðý”nýn içinde bulunduðu çaðda gerçekleþmekte olan bir devrimdir. Kanadalý ve Amerikalý bilim insanlarýnýn “katlanabilir kaðýt inceliðinde bilgisayar” geliþtirdiði (2011) bir çaðdayýz ve Z Kuþaðý Endüstri 4.0’ýn öncüleri olacak.

Biz, geleneksel eðitim yöntemleriyle bu kuþaðý eðitemeyiz. Amerika, 2004 yýlýnda bu kuþaðý farklý bir þekilde eðitmenin gerekliliðini fark etti. Z kuþaðýný iyi eðitirse küresel dünyada teknolojik, ekonomik ve askeri gücünü koruyabileceðini gördü. Bu amaçla 2004 ve 2007’de çeþitli raporlar hazýrladýlar. Bu raporlardan sonra iþ dünyasýnýn da devreye girmesiyle Amerikan okullarýnda STEM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) eðitiminin verilmesine karar verildi. 2010 yýlýnda Obama’nýn desteðiyle birçok eyalette STEM eðitimi veren okullar kuruldu. Amerika, 2014, 2015 ve 2016 yýllarýnda STEM eðitimi için 9 milyon dolarlýk bütçe ayýrdý.

Teksas’ta STEM okullarý alt sosyo ekonomik alandan gelen öðrencilerin STEM alanýna yönelmesi için faaliyet gösterirken Virginia eyaletindeki STEM okullarýnda üst düzey yetenekli öðrenciler eðitim görmektedir. Thomas Jefferson Science and Technology Higt School, Amerika’nýn bir numaralý STEM okuludur ve bu okulda seçkin öðrenciler eðitim almaktadýr. Bu okulun derslerinden bazýlarý: nörobiyoloji, robotik, mirko elektronik, bionanoteknoloji, DNA bilimi, ileri astronomi, ileri fizik…

Amerika’daki STEM okullarýnda uygulanan müfredat bizim Fen Lisesi müfredatýmýzla benzerlik göstermektedir. Yine bu okullarda bazý alanlardaki mühendisler öðretmenlik yapmaktadýr.

Avrupa Birliði ülkeleri de 2007-2013 arasýnda bu konuda fizibilite raporlarý hazýrlamýþ, 2013’ten bu yana STEM eðitimine baþlamýþtýr.

“Çoklu Zeka Kuramý”nýn babasý Howard Gardner, çocuklarýmýzýn bundan sonra “makinelerin yapamadýðý” iþleri yapabilecek bilgi ve beceri ile donatýlmasý gerektiðini belirtir.  

Z Kuþaðý, önümüzdeki on yýlda, 200 yýlda þekillenen sanayi döneminin bitiþine, bireysel sanayinin baþlangýcýna tanýklýk edecek. Bu dönüþüm sürecinde, yüzyýllardýr toplumlarýn sadece küçük bir bölümünde olmasý yeterli olan “yaratýcýlýk, eleþtirel düþünme, problem çözme, iþbirliði yapma” gibi beceriler, 21. Yüzyýlda hayatta kalabilmek için bir tür evrensel okuryazarlýk haline gelecek.

Gardner’in bahsettiði gibi makinelerin yapamadýðý iþleri yapan nesillerin; fizik, kimya, biyoloji ve matematik gibi temel bilimlerin ortaya koyduðu kuramsal bilgileri alýp teknoloji ve mühendisliðin pratiði ile harmanlayarak hayata deðer katacak yenilikler yapmasý gerekmektedir.

Bizler, 21. Yüzyýl becerilerini çocuklarýmýza vermek zorundayýz.  Japonya’nýn 1980’de, Güney Kore’nin 2000’li yýllarda yarattýðý mucizeyi ülkemizde gerçekleþtirmek için STEM alanlarýna ilgi duyan yenilikçi, giriþimci, yaratýcý düþünebilen bir nesil yetiþtirmeliyiz. Bu nesli yetiþtirmek için öðrencileri sorumluluk veren, onlarý düþündüren, onlara hata yaptýran, onlarý küçük yaþtan itibaren bilgisayar programlamasý gibi teknolojik bilgilerle donatan, dayanýþmayý önemseten ve giriþimci bir ruh aþýlayan bir eðitim kültürüne ihtiyacýmýz var.

Endüstri 4.0 çaðýnda, “Z Kuþaðý”nýn eðitimi sistemi STEM’dir.