GAYDIR OSMANIN YOZ TOSUNLARI

http://www.cagdaskirsehir.com/images/space.gif

            Oturduğu duvarın gölgesinde derin derin düşüncelere dalmış, fosur fosur cuvarasını tüttürüyor, üstündeki eskimiş kırk yamalıklı boz urbanın rengi gölgeye karışmış adeta seçilmiyordu. Sakat olan sağ bacağı bükülmediğinden kendinden biraz uzak mesafede küs gibi duruyor, evde olsun, yatakta olsun, camide olsun bükülmeyen bu ayağın başına bir gün tekrar sakatlık belası açacağından korkuyordu.
         ....Damadı Güdük İreşit'le beraber Mart ayında seneye güze ödemeye celepçiler'den ikişer öküz almışlardı. Çıkan mahsulden unluk, bulgurluk elde edememişti ki, öküzlerin parasını ödeyebilsin... O bunları düşünürken yanından geçen tomofilin  kornasıyla kendine geldi. Öfkesini adeta şoförden alırcasına, “Neredeyse ayağımı çiğniycaadin dürzü, çeriyin başını öte çeksane” diyen bağırtısı otomobilin sesine karıştı gitti. Adı Osman'dı, ama ayağının sakatlığından dolayı gaydırarak yürümesinden adı Eniştelerin Gaydır Osman'a çıkmıştı. Oğulları Bekir ile Abduraman Çanakkale Savaşı’na katılmış, bu savaşın bitiminde az buçuk köyde kalmışlar, bu kez de Kurtuluş Savaşı’na katılmak için köyden ayrılmışlardı.

             Gaydır Osman, küçük oğlu Salman’la çift koşmuş, tırpan sallamış, yerine göre kerpiç kesmiş, evinin geçimini sağlamak için var gücüyle çalışmış, ömrünü şükür, sabırla geçiren kanaatkar biriydi. Yoksulluk her köylüsü gibi onda da diz boyundaydı. Ahırında iki eşek, bir inek, parası ödenmedik baş belası iki öküz... Onlarında açlıktan kimi anırır, kimi möğörürdü. Onlara yem, su vermek için ahıra girmeye kendisinde utancından yüz bulamıyordu. Bir kötü keçi var o da öğleden sonra çobanın güttüğü sürüye katılır, dağda yayılır, ertesi gün öğleye doğru eve gelirdi.
             O yıl mahallenin davarını Arzının Ali Osman güdüyordu. O da iki de bir Gaydır Osman'ın kapısına gelir iki üç yıldır güttüğü keçinin çobanlık parasını isterdi. Ali Osman'ın eve alacak için gelişinin birinde Gaydır Osman;

“Ula Ali Osman sana işim düştü yerif, bugün yarın celepçi kapıma alacak için gelirse ben seni çağırtırım, zengin bir adam pozuna bürünerek yarı sert bir ifadeyle ula Ali Osman, benim yoz mallar nasıl diye sorarım, aman gözünü seveyim sen açık verme ne olur, zararı yok ben sana tek iki keçi güdümlük parası daha vereyim."  Ali Osman kaç zamandır vakit bulup ta bir türlü tıraş edemediği uzamış sakalını kaşıyarak"iyi de Osman ağa bu iş nasıl olacak, benim bu dalaverelere hiç aklım ermedi."

             Gaydır Osman gayet soğukkanlı bir şekilde, "bak oğlum farzet ki zamanın birinde ben Yayla da gezerken bir küp altın buldum, bir müddet 
bunları sakladıktan sonra şehirde sattım ve bunun neticesinde zengin oldum şimdi ağayım, güya benim dağlarda yayılan yüz kadar yoz tosunum var, bunları da  sen güdüyorsun, anlaşıldı mı? Ali Osman "hadi hayırlısı" diye iç  geçirdikten sonra "haa şimdi anladım Osman ağa"deyip aceleyle uzun zamandır uğramadığı evinin yolunu tuttu!

             Dışarı akşama yaklaşıyordu, bereket celepçi daha gelmemişti, bundan sonra da gelmezdi. Sevinçten gözleri ışıl ışıldı. O geceyi rahat bir uykuyla geçirdi. Daha henüz sabah horozlar öttü ötmedi havlunun tahta kapısı çalmaya başladı. Gelenler korktuğu celepçilerdi. Rahat bir uykuyu kendisine çok görmüşlerdi dürzüler, gelmeseler ne vardı sanki.  Gözlerini ufeleyerek gelenlere kapıyı açtı. Bazı köylüleri Celepçi geldiğinde ya sandığa saklanır, yada  üstüne yatak, yorgan, pala, çuval  örttürüp altında yüklerin ağırlığından  tısıl  tısıl nefes alarak  yatarlardı, ama Osman yapı  icabı buna tenezzül etmezdi.  Nasıl olsa parası yoktu. Celepçi canını alacak değildi ya...  Al götür iki tırnağı boklu öküzünü der, onlar da götüremeyeceğine göre üstüne farkını ekletip öbür seneye ödemeye başından savardı. Misafirlere çay, kahve ikramı derken neredeyse vaki öğleye yaklaşıyordu. Aklına Ali Osman la anlaştıkları planı devreye sokmanın vakti gelmişti.

- Hanım, Ali Osman yozdan (!) geldiyse git bak hele, çağır buraya bi zahmet gelsin  baalım. Bir haber alalım kendisinden, bayağı eve kaç zamandır uğramaz oldu. Sen bir yandan da onun azzığını hazırla da dağa çıkarken götürsün..

              Ali Osman davarı henüz dağıtmış evine gidiyordu ki birden Gaydır Osman'ın hanımının çağırmasıyla geriye döndü.  Anlaşılan kendisine işleri düşmüştü, yalancı şahitlik yapacaktı. Az sonra odaya  girip selam vererek bir kenara usulca ilişti.

               Gaydır Osman sözde çobanını güler yüzle karşıladı. Gözleri ışıl ışıldı. Bir ağa edasıyla " geeel Ali Osman'ım geeel, utanma, sıkılma şöyle

yanıma yaklaş evladım, çekinme yabancı değil bunlar." İki taraf ta kendilerine düşen rolünü aksaksız yerine getiriyordu. Üç el tesbihini usu

len çekti, “Nasıl otlar geçiyor mu, büvelek kalktı mı, canavar hayvanları rahatsız ediyor mu” gibi soru üstüne soru yağdırırken Gaydır Osman kendisine bir ağa pozu vermeyi ihmal etmiyordu. Durumu ağzı kulaklarında dinleyen Celepçi de, Osman ağadan para isteyecek hal kalmadı. “Ben sonra gelirim” diye kapıdan çıkarken “yemeğe de buyur” diyen ev sahibinin sesi küçücük avluda adeta çınlıyordu. Celepçi esnafı köylerden topladıkları boğaları zamanla eneyip öküz olarak Şubat, Mart aylarında güde güde ulaştıkları köylerde çiftçilere seneye güz ayında ödemeye taksitle satarlar, ödeme vakti gelince de alacaklarını tahsil etmek için tekrar yollara düşerlerdi. Celepçiler, Gaydır Osman'ın evine o gün misafir olmadılarsa da ertesi gün geldiler. Osman'ın hanımı sofraya bol salçalı, acılı, yoğurtlu bir mantı pişirip getirdi. Yanında da iştah açsın diye bolca da baş soğan koydu. Misafirler yemeği beğenmişler iştahla yiyorlar, mantının içindeki biber de ağızlarını yaktığından dolayı bir yandan da içi soğuk su dolu kırmızı bocayı tepeye dikmeyi ihmal etmiyorlardı.

Misafirperver Osman'ın hanımına bağırarak, “Hanııım gücük küp dursun, büyük küpten bolca pekmez getir!” diyen sesi ortalığa aksetti.

               Evde kötü, kara, müddeti çoktan geçmiş pekmez vardı. Osman, “Güccük küp dursun, böyük küpten olsun” derken komşudan ödünç gelecek pekmezi kastediyordu. Yemekten sonra sofraya konan turşu ile pekmez yiyenlere bir daha yeme iştahı doğuruyordu. Komşudan gelen ödünç kahveler de yemeğin tuzu biberi oldu ki Osman ağanın değme keyfine...

- Oğlum Ali Osman ,  hayvanlarara  müşteri gelmişti, dağa göndermiştim, gelip baktılar mı?
- Baktılar, beğendiler de parayı seneye öderiz diyorlar! Ali Osman biraz düşünür gibi yaptıktan sonra”yinede sen bilirsin ağam"
Osman ağa yok dese alacaklılardan biri kalkıp ta “dürzü sana öküzleri veren nasıl verdi” demez mi adama. 

             - Verelim be Ali Osman verelim, derken cuvaranın bir diğeri yanıyordu. Bu yalanlar ve devamındaki ikramlar o yılı bitirip, öbür yılı, daha öbür yılı getirdi. Atlatmalar böyle devam edip gidiyordu. Celepçi de artık bu işten gıcık almaya, huylanmaya başlamıştı. Sunulan ikramlar karşısında Gaydır Osman'a bir şey diyemiyor, alacaklı değil de sanki o kapıya borçlu biriymiş gibi utanarak giriyordu. Her varış gelişinde bazen bulgur pilavı yanında soğan, bazen düğ aşı veya katma aşı ikram ediliyordu. Osman ağanın elinden gelen ancak bu ikramlardı. Onlar “Osman ağa zengin, ama yılanın toprağı biter diye azar azar yediği gibi iktisatlı yiyip içiyor, hiç zengin gibi davranmıyor “ diye düşünüp kendilerini kandırıyorlardı.

            Herhangi bir köylüye de bunu sorup öğrenmeye tenezzül etmiyorlardı. Zamanla Ali Osman'ın yalancı şahitlik yapmak artık canına tak etmişti. Kaç seferdir bunu açığa vurmaya çalışsa da gördüğü  iltifat, alacağı iki güdümlük para onun elini kolunu bağlıyordu.

             İki güdümlük ağız bağı parası alacak ama eski alacaklarıda birikip geliyor, Gaydır Osman bunları hiç ödeyemiyordu. O gün oda çok kalabalıktı yeme içme, çay, kahve derken, “Eee Ali Osman anlat bakalım” diyen Gaydır Osman'ın lafı bitmeden havada kaldı. Kaç zamandır Gaydır Osman'ın  yalanlarını tastik etmekten ve bunun karşılığını alamamaktan Arzının Ali Osman'ın  canı burnuna yetmişti. Olanca sinirle ve yarı bağırır bir ifadeyle "ula Gaydır Osman ağa benim sürüde iki katılı  gürrük geçin var sen ettin yüz adet yoz tosunu. Yeter sana ettiğim yalancı şahitlik"deyip odayı hışımla terk etti.

      Odada buz gibi hava esmiş, bütün yalanları ortaya çıkmıştı. Celepçi başı hışımla ayağa kalktı, öfkesinden adamın eli ayağı zangır zangır titri

   yordu  kaşlarını çatarak "bana iyi bak Osman ağa, yıllardır seni ve damadın Güdük İrşed’i  bu güne kadar idare ettim, bu saatten itibaren hatır gönül işi bitmiştir." Oda odayı terk ederken tıpkı çoban Ali Osman gibi oldukça öfkeliydi, güvendiği dağlara kar yağmış, inandığı ve zengin bildiği adamın altı fos çıkmıştı. Onun verdiği sinirle "bir hafta sonra kapındayım, ona göre tedbirini al,benim paramı öde yoksa karışmam, gerisini adamlarım bilir" dedikten sonra yıllardır misafir kaldığı, saygı ve sevgi gördüğü evin kapısını hışımla çarpıp dışarı çıktı.

             Celepçinin gelme günü yaklaşmış Osman ağa yıllar sonra yine kara yaslara bürünmüş, öyle dalgın dalgın sigarasını tüttürüyordu ki, yanına gelen emmi oğlu Eniştelerin Hakkı'nın selamını duymadı bile. 

              Aradan bir müddet geçtikten sonra  meraktan çatlayan Hakkı “Ula Osman şurada deminden beri oturup seni seyrediyom. Selam verdim duymadın. Ha bire cuvarayı derin derin çekiştiriyon. Allah aşkına bir derdin varsa söyle de biz de bilelim.”Hakkı'nın yanına gelmesiyle Gaydır 
Osman az buçuk ferahlamış, kendisini üzen bunca düşüncelerinden biraz

olsun uzaklaşmıştı “Yok, be Emmi oğlu durum senin bildiğin gibi değil. Kemal Onbaşı (Atatürk) Salman'ı askere istiyor, onun derdi. Celepçi süre verdi o da doluyor öküzlerin para derdi. Habboca köye mektep yaptırıyor (Habip Arıöz) beni ve Salman'ı amele istiyor, onun derdi. Gelinler arada birbirine giriyor, onların derdi beni yidi bitirdi emmeoğlu. Dertlerini dura dura sıraladıktan sonra” Gel sen ol da bu zıkkımı bırak” derken gözlerinden akanlardan haberi bile yoktu.

NOT: Öyküleri şahısları küçük düşürmek mirasçılarını rencide etmek için yazmadım.

ERDOĞAN ÇALIŞKAN 18 01 2012 GERÇEK YAŞANMIŞLIKLARDAN


 

 

( Gaydır Osmanın Yoz Tosunları başlıklı yazı İpciERDOĞAN tarafından 10.01.2019 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.