Hatýrlayýnca bunlarý mahcubiyet hissetti derinden. Eþini usulca öptü özür dilercesine. Giyindi en yeni elbiselerini özenle  çýktý dýþarýya; cebinde üç beþ kuruþu da olsa. Bindi belediyenin otobüsüne, nasýlsa bedava 65 yaþ üstüne. Ýndi sahilde; geçti  karþýya dikkatlice.  Bir simit aldý þöyle susamlý gevrek mi gevrek,  yedi çýtýr çýtýr. Attý bir kýsmýný martýlara. Sevindirdi, sevindi  kanatlarýnda. Merhaba dedi  saða sola; nasýlsýnýz dedi, baksalar da bakmasalar da. Oturdu deniz kenarýnda bir bankta. Denizin dalgalarý ne hoþ, martýlar çýðlýk çýðlýða; sarhoþ! Sahilleri okþamakta denizin köpükleri ne olmuþ!

                              Hayat bedava. Park, bahçe, deniz, otobüs ! Kokla, topla rengarenk çiçekleri, demet yap.  Akþama götür eþine; sevinsin. Sevin. O her þeyin!

                            Anlattý yanýna gelen gençlere bildiklerini. Çýkardý biriktirdiklerini yaþam heybesinden; ikram etti, günün  ona verdiklerine denk. Þanslýydý, çünkü Samsun þehrindeydi. Ve Samsun:

                            Yüksek rakýmlarda baþlar doðanýn yeþili ve tonlarýnda daðý, ormaný, yaylalarý; mor renkler eþlik eder aþaðýlara inildikçe. Akarsularý, þelaleleri ve göllerinde bulutlarýn gölgesinde raksý ile yaðmurlarýn, bir tabiat harikasýna bürünür her yan ve kavuþur uçsuz bucaksýz ovalarý ile engin, hýrçýn dalgalarýna Karadeniz’in. Med ve cezirlerinde yakamozlar karþýlarken sizi; yeþili ,mavisi ve onlarca rengin harmonisinde adeta gökkuþaðýný temaþa eder insan!Eþsiz bir tabiatýn renk cümbüþünde, bir orkestranýn ritmik uyumu eþliðinde.

                           “Þehir ve Ýnsan” sarmal tanýmýnda, Amisos’la antik çaðda yerini bulan, Amazonlarý ile savaþçý kadýnlara baðrýný açan; Roma, Selçuklu ve Osmanlý medeniyetlerine yurt  olan ve Kurtuluþ Mücadelemizin ilk nefesle ilk adýmý atýlan kurtuluþ yolu sayesinde coþkusu hiç bitmeyen, 19 Mayýs sýfatýyla kimliðine kavuþan Karadeniz Bölgesinin zümrüt þehri ve baþkenti Samsun! Nasýl anlatýlýr ki bu þehir? Ne anlatýlsa eksik kalýr iþte.

                           Tarihin muhteþem miraslarýna sahip onlarca asýrlara tanýk, tarihi keþfe izin veren asýrlýk sýrlarýn þifrelerini barýndýran, medeniyetlere ev sahibi, efsanelerle dolu bir tarih þehridir Samsun. Asýrlarýn ihtiþamlý dua dergâhlarý, maðrur camileri, koruna gelmiþ onca tarihi yapýlar, Anadolu’nun ahþap mimari örnekleri, manevi rehberlerin türbeleri nasýlda huþu ile huzur doldurur, doyum saðlar gönüllere.

                          Termal hamamlarý, kaplýcalarý, su basar ormaný, mesire alanlarý, þelaleler, bereketli ovalar, kuþ cenneti deltalarý, parklar, bahçeler, oyun alanlarý, doðanýn doyumsuz bin bir güzelliði ve naðmeleri, muhafaza ile teþhir edilen tarihi kalýntý ve çok deðerli eserleri, barajlarý, bakir doðasý, saklý cenneti, yosun kokulu sahili, gökyüzünden düþen dolu bulutlarýn doyurduðu ve coþturduðu akarsularý ve hüküm süren tarifsiz farklý iklimler deryasý.

                         Yolunuzu mutlaka rotalayýn bu Allah’ýn armaðaný þehre! Ýçinizdeki çocuðu býrakýn güzelliklere, coþsun, oynasýn iþte! Bu cazibe þehrinde, efsunlu ve egzotik antik zamanlarýn naralarýný duyun derinden. Uðrak ve dinlenme yeri, kuþlarýn meskeni, renk cümbüþü, medeniyet elçilerinin býraktýðý izler kazýnsýn hafýzanýza.

                         Ve gelindiðinde bu güne; limanýyla dünyaya açýlan pencereyi görün. Hava alaný, karayollarý, diðer ulaþým aðý ile her yere baðlantýsýyla merhaba deyin . Süre gelen hýzlý kentleþmede modernliðe uzanýrken kazanýlan çehre güvenle bakmaktadýr geleceðe. Doðal zenginliklerine ilave edilen yatýrýmlar mutluluða davet eder insanlarý. Kýyýlarýna verilen çeki düzenle uzunca bir bant tesis edilmiþ, turizm yatýrýmlarý hýz kesmemiþ ve turizm merkezi olma hüviyetini kazanmýþtýr. Ön plana çýkan çevre düzenlemeleri doðal varlýðýna renk katmýþ ve olumlu yönde deðiþtirmiþtir çehresini. Maðaralarý turist kapýsý olurken, otel, pansiyon ve sosyal tesisler yeterli seviyeye ulaþmýþtýr bu þehirde. Su sporlarý, kýþ sporlarý ve diðer spor aktiviteleri daima turizminde yer tutar.

                        Kültürümüz daima yer bulurken, zengin kültürü bayram sevincinde onca folklor, festivaller ve sanat etkinlikleriyle kutlanýr. Ulusal halk danslarý her yýl icra edilmektedir Samsun’da. Þehrin kültürüne deðer katan birçok sanatçý bu þehrin baðrýndan çýkmýþtýr.

                      Kültür, sanat, ticaret, turizm, hizmet sektörü, onca özel resmi ve týp fakültesi hastanesi ile saðlýk merkezidir. Gençlik Merkezleri, kütüphaneler, paneller, eðlence sektörü, Devlet Opera ve Tiyatrosu, müzeleri, Üniversitesi gençliðin dinamizmini körüklemekte ve çýkýþ noktasý bu þehir olan 19 Mayýs Anma ve Gençlik Bayramý kimliðine eklenmektedir.

                      Gönül sofralarý kurulur her köþe baþýnda. Sevgiler ekilir, yerleþir ve yeþerir; ne varsa sevgiye dair meze olur masadaki tabaklarda avuç avuç. Gelen alýr, giden alýr, ama hiç tükenmez bu þehirde ne saygýlar ne de sevgiler. Merttir, vatansever ve konukseverdir misafirlerine. Hizmet sektörü el pençe divandýr. . Ýnsanlarý sýcak. Neye ihtiyaç duyarsanýz büyük alýþveriþ merkezleri ve esnaf dükkanlarýnda emrinizdedir, cývýl cývýldýr çarþýsý ve pazarlarý. Tüm ürünler çarþýlarýnda bekler sizleri. Her yan dostluk, sevgi, barýþ mesajý verir tükenmeksizin.

                      Marifetli eller sevgi ile kurar sofralarý, harikulade damak zevkleri sunulur týpký bir açýk büfe gibi. Zevkinize göre yöresel yemekler ikram edilir misafirperverlikle. Yürekte olanlarý iþler halý ve kilimlere tezgâhlarýnda. El sanatlarý ürünleri hayran býrakýr görenlerini.

                     Ýnsan olmanýn hazzýnýn yaþandýðý, yeþille mavinin kucak kucaða olduðu tabiatýyla  bir rüya þehirdir Samsun. Burada yaþamak ve görmek ayrýcalýk ve Allah’ýn armaðanýdýr.  Allaha þükre davet eder doðasý. Sevda türküleri söyletir bereketli mümbit topraklarý.

                     Aþka davetkâr denizi, kumsal ve güneþi. Emsalsiz gün batýmlarý. Güneþ bir baþka doðar bu þehirde heyecanla. Denize açýlan balýkçýlar, serer aðlarýný ve sürür, doldurur çeþit çeþit balýklarý ve özlemlerini; Ve þarkýlarla taþýrlar sahile bereketli ürünleri ile sevdalarýný.

                    Göllerinde daðlar kendini seyreder. Bulutlarý okþarsýnýz tepelerinde. Bitimsiz doyumsuz anlar býrakýr her þeyi ile, içiniz ýsýnýr bu harmonide. Kuþbakýþý izlersiniz seyir tepelerinden bu maðrur, zarif þehri ve onlarca kuþlarý. Bir cennet köþe, mutluluðun gözbebeðidir. Mutluluða davet eder her þeyiyle. Kapatýn bir ara  gözlerinizi ve yaþayýp  hissedin. Zaman neler fýsýldar neler! Unutulmaz anlar anýlar biriktirin; her telden, her þeyi olan davetkâr bekleyiþiyle çaðýran bu þehirde.

                   Kýþ sporlarý yapýn, zor günlere umut taþýyan mücadele azminin sembolü Bandýrma Vapurunu görün… Kulak verin doðanýn sesine, eþlik edin bulutlara, yaþayýn özgürlüðü.  Göz kýrpýn geçmiþe Görün o tarihi dokuyu, keþfedin yaþayan tarihin þifrelerini.  Denize akarsulara girin, sevinsin sizinle. Geçmiþin ezgilerinde, ulaþýn manevi doyuma. Yar, yaren olun sevdalanýn flora zengini bu tabiata, yolculuk yapýn zaman tünelinde.

                  Baþ döndürücü bir þehir. Bir omuzda geçmiþ bir elinde gelecek vaadi. Buluþsun tüm güzellikler ruhunuzla. Lütufkâr bu naif þehir hayatý gülümsetir size. Mert yiðit oyunlar, eski þarkýlar, büyülü bir masal gibi tarihi dokusu, sanata, kültüre, eðitime önem verir doruklarda. Hatýralarda derin izler býrakýr, alýn terinin karþýlýk bulduðu mümbit topraklarýnda tabiat cömertliðini sunar, þefkatlidir, eþsiz manzaralarý ile Karadeniz’in  öz çocuðu ve renk cümbüþü, derin kültürü zekanýza, hafýzanýza dokuyan þehirdir. Geçmiþin belleði müzelerde vitrinleþtirilirken , gönül yolculuðuna çýkýlýr manevi önderleri ve mekanlarý ile. Saðanak saðanak ýslanacaksýnýz, temaþa ettiklerinizle mutluluk içinde.

                       Tek baþýna ele alýndýðýnda Þehir ve de Ýnsan kelimelerinin anlamlarý malumken; Þehir ve Ýnsan ise sarmal yani iç içe bir tanýmdýr.  Ýnsan þehrin bir parçasýdýr. Ve þehrin insaný biçimlendirdiði düþünülmektedir. Bu tanýmda çýkýþ noktasý þehirdir. Ancak bu etkinin nasýl olduðu ne gibi özellikler taþýdýðý kiþinin yorumuna baðlýdýr. Þehrin sakinleri günlük yaþamlarýný; organize alanlarda devam ettirdikçe sosyal yaþam deneyimi kazanýrlar. Okul, yuva, eðlence mekanlar gibi…

                      Geleneksel sokak kültürünün olmadýðý toplumda tarih sadece siyasi bir malzeme olarak kalýr. Sokak algýsý þehrin kültürü ile tanýmlanýr. Ýnsanlara doðduklarý ve doyduklarý þehrin deðil çocukluðunun geçtiði þehrin hafýzasýnda daha çok yer bulduðu ve unutulmadýðý, dolayýsýyla sosyal yapýsýnýn ve kültürün etkinin belirlenmesine vesile olduðunu söyleyebiliriz. Ýþte çocukluktaki bu etkiler  hayatlarýna yön verecek kavramlarla þekillenir. Þehir bilinçaltýmýza iþlenir. Ve asla ihanet edemeyeceðimiz ruhsal bir eþimiz olur. Yaþanýlan sokaklar þehrin bir parçasýdýr. Anýlarýmýz hep o sokaklarda gerçekleþir ve bir ömür boyu hafýzamýzda yer bulmaya devam eder.

                     Korku, huzur ve güven belirleyici unsurlardýr daima. Ve yaþantýmýza yön verir. Özellikle þehir bireylerin sadece kültür dünyasýný deðil, kiþilik yapýlarýný da biçimlendirir. Ýnsan fýtratý gereði doðada baðýmsýz özgür dür. Fakat þehirde sosyal çevre içinde belirli kurallara uyarak yaþar. Þehrin mimari, tarihi ve kültürel yapýsýna sahip çýkmayan toplum geçmiþine de sahip çýkamaz. Þehir ancak kültürüyle korunur.

                    Ýnsan doðal hayatta yaþama yeteneðine sahip bir varlýktýr. Ama sosyal bir varlýktýr ayný zamanda. Topluluk halinde yaþamaya yöneliktir. Þehirler hem toplumlaþmalarýna ve hem de doðal çevredeymiþ gibi yaþama isteklerine üst seviyede cevap verir. Þehir insandan ortak ve birlikte yaþama kültürü ister. Ama ayný  zamanda bireysellik kazanma isteklerini de yerine getirme imkanlarýný sunar. Þehir insana hem tarih, hem sosyal ve hem de kültür varlýðý olma özelliðini kazandýrma aracýdýr.

                 Þehirler sahip olduklarý ayrýntýlarýyla kimlik edinirken, insanda yaþadýðý yere benzer. Suyuna, topraðýna, her þeyine. Þehirler; insana ait ayrýntýlarla derinleþir, dallanýp budaklanýr. Ve þehirde artýk ruhumuzun somut halini alýr.

                Bir þehrin yeri zikredilirken insan zihninde bir þeyler canlanýyorsa o þehir kimliklidir. Mekke, Medine, Kudüs, Konya, Ýstanbul gibi. Þehir ve Ýnsan iliþkisi anne- çocuk iliþkisine eþittir.       

                Çarþamba’da geçti; Murat’ýn çocukluðu ve gençliði. Kestirme konuþmayý, kabadayýlýðý, küfür etmeyi o sokaklarda öðrendi. Her gün yaþanan cinayet olaylarýnýn içinde, belde silahla dolaþmayý orada öðrendi, orada sevdalandý. Çarþamba Teksas diye ünlenmiþti. Bunun faydasýný Malatya Ziraat Okulunda ve ileriki yaþamýnda gördü ister istemez.

                 Dalýp gitti mahzun gözlerle Murat geçmiþine. Çocukluðunu ve gençliðini taþýyordu sanki denizin dalgalarý.70 ine merdiven dayamýþ bir çýnarýn dallarýnda gülücükler açmýþtý, yapraklar oynaþýyordu hafif esmeye baþlayan rüzgârda.