ZORZOR’A KADAR HEPÝSÝ KÖR!

                Anne ile babanýn görevi önce çocuklarýný büyütmek, yetiþtirmek, iþini,

aþýný ayarladýktan sonrada everip mürivetlerini görmektir. Aradan geçen zaman içerisinde geriye dönüp bakýldýðýnda insanlar haliyle yaþlanmakta, bu yüzden de ev ve diðer iþlerinde kendilerine yardýmcý olacak birilerine ihtiyaç duymaktadýrlar.

                Köylük yerlerde oðlunu everecek aile el altýndan yaþý daha on üç, on dörde yeni baþmýþ evine, iþine, eþine sadýk kalacak sütü temiz, huyu, suyu, kendi güzel, daha gözü açýlmadýk bir kýz arama telaþýna düþerlerdi. Böyle birini bulunca da kapýdan kovulsalar pencereden, pencereden kovulsalar tandýrýn bacasýndan girip ”Allahýn emri, peygamberin kavli” deyip dünür olurlar Allah’ta yazdýysa oðlanla kýzý niþanlarlardý.

                  Niþan iþi yapýlýrken aileler alým satým konusunda paylaþýma giderler, takýlacak taký, verilecek baþlýk parasý orada kesime baðlanýr sonra da aðýz tatlýlýðý yapýlýrdý.

                 Niþan müddeti uzun olursa köylük yerde hemen dedikodular baþladýðý için hem buna mahal vermemek adýna, hem de her bayram gelininin üst-baþ giyeceði, oðlanýn niþanlýya giderken götüreceði çerez zamanla külfet tutacaðýndan niþan süresi uzun tutulmamaya gayret gösterilirdi.

                 Mehmet askerden gelince biraz saðda-solda gezdikten sonra amcalarý onu Ankara’ya götürüp iþe sokmakta gecikmediler. Orada bir müddet çalýþýp üç-beþ lira para biriktirince köye izine gelir. Babasý Almanya’da olduðu için onunla ilgilenen anasý ve birde baba yerine koyduðu dedesi Etem’dir.  Bir akþam yemekten sonra Ankara’da amcasý gilde kaldýðýný, onlara yük olduðunu, amca ve yengesi buna bin kere razý olsalar da köyden biriyle evlenip evini, barkýný bileceðini Mehmet onlara bir bir anlattý.

                  Sabah erkencecik kalkan aile kýz arama telaþýna düþtüler. Onlara kim kýz vermezdi ki. Temiz, namuslu, iþi, aþý olan biriydi Mehmet. Çaldýklarý birkaç kapýdan elleri boþ çýksalar da evlerinin karþýsýnda bakkallýk yapan Hüso’nun  güzel kýzýyla Mehmet’i  niþanladýlar.

                 Niþanlama iþinde iki aile hallerine göre hareket ederek takýda, baþlýkta birbirini üzmemeye gayret gösterirken düðün gününü de harman kaklýmýn dan hemen sonraya býraktýlar. Sayýlý günlerin uzaðý olmazmýþ, kararlaþtýrýlan gün gelip yaklaþmýþtý bile.

                Etem torunu Mehmet’e çalýþtýðý iþ yerinden düðün için izin almak, hem de akrabalarýna davetiye vermek bahanesiyle Ankara’nýn  yolunu tuttu. Terminalde Mamak’taki oðlu Þaban’ýn evine ulaþmak için bindiði belediye otobüsü o gün aksilik olacak ya aðzý beraber týklým, týklým doluydu. Otobüs hem yürüyor hem de uðradýðý duraktan yolcu alýrken biletçinin ”yürüyelim beyler, ilerleyin beyler ”sesi ortalýðý çýnlatýyordu. Etem ilerliyor ama bir yandan da sendeliyordu. Eðer demirden tutunmasa az ilerde oturan kýzcaðýzýn kucaðýna kapaklanacaktý. Az daha ilerleyince ”Kýz belki bana yer verir” düþüncesiyle orda dikilip kaldý. Ama ona ne dikkat eden biri ne de “Otur amca” teklifi vardý. Duramadý, sanki patlamýþtý. Bu ne saygýsýzlýk ”Yavrum; kýzým yaþlýya yer yok mu, kalksan da ben otursam”. Kýzý adete cin çarpmýþtý,  hýþýmla;”Lafýna dikkat et amca, ben kýz deðilim” dedi. Etem þaþýrmýþtý. Böyle bir þey ilk defa baþýna geliyordu,”Vah yavrum vah; pek genç yaþta dul kalmýþsýn” lafý henüz bitmiþti ki saçlarý uzun oðlan öfkeyle yerinden kalkýp gitmiþti…..Koltuk onundu artýk.

                  Akþam’a doðru oðlu Þaban eve geldiðinde babasýný karþýsýnda görünce sevinçten çocuklar gibiydi. Uzun süren sohbetten sonra Etem oðluna düðün iþini açtý. ”Kardeþin Hamdi’yle birleþip þu çocuðun düðününü yapýn, ben tek baþýma bu iþin altýndan kalkamam oðlum, hayýra girersiniz…”

                 Düðün iþi meþeggatli (zor) iþti. Önce gelinin üstü, baþý görülecek, Ankara’da bunlara ev tutulacak, yatak, yorgan, mutfak için kap, kacak gibi bir sürü ihtiyaçlar olacaktý. Yeri gelmiþken burada biraz düðünlerden bahsedelim.

                 Harmaný ortadan kaldýrýp mahsulünü satan köylü niþanlý oðlunun düðün hazýrlýklarýna baþlardý. Önce abdallar ayarlanýp kaparo sý verilir, sonra gelin kýzýn giyim kuþam ihtiyaçlarý karþýlanýrdý. Köylük yerde oðlana ayrý ev açma olmadýðý için pek kap-kacaða fazlaca ihtiyaç duyulmazdý. Nasýl olsa bir arada yenilip içiliyordu. Sadece yatak yorgana gereksinim vardý.

                  Maddi yönden durumu iyi olanlar etlik için büyük baþ hayvan keserler, öyle aþçýya, bulaþýkçýya, masa sandalye’ye gerek duyulmaz, köylü birlik beraberlik içinde bu iþleri hallederdi. Bütün bu hazýrlýklardan sonra düðün sabahý evin damýnýn üzerine elma geçirilmiþ bir sýrýk(deðnek) bayrak takýlarak dikilirdi. Önceden köye davet maiyetinde görevli bir kadýn akide þekerini ev-ev gezerek daðýtýrdý .Düðün evinde öðleyin toplanan kalabalýk düðün yemeðini yedikten sonra imamla düðün duasýna dururlardý.Ýkindi üzeri bir araya gelen köyün gençleri oðlan evinden davul zurna eþliðinde çýkarken “Gezi baðlarýnda dolanýyorum, yitirdim yarimi aranýyorum” türküsünü söyleyerek kýz evine doðru silah atýþlarýyla bayrak kaldýrma töreni yaparlardý. Üç gün süren düðünlerde “Kelle atýmý”, gençlerden iki kiþi arasýnda oynanan ’tura, at koþusu’ kýzlar arasýnda’ kýna yakma’,akþam kýz evi tarafýndan erkek gençlerin oðlan evine ‘kayýn’ gitmesi, abdal’ýn, köçeðin onlardan çektiði onca çileler, sabaha karþý tam pilavý, oðlan evinin yasakçýsýna kalmadýk eziyetler düðünlerin vazgeçilmez unsurlarýydý.

               Pazar sabahý oðlan evinden kýz evine gelin almaya gidilir, ananýn süt hakký, baba, kardeþ yolu, sandýða oturan kýzýn küçük kardeþini gönülleme, gelini biri saklamýþ ona bahþiþ, bunlarda yetmezmiþ gibi çeyiz senedi, gelini kýz evinden alýp çýkýnca yol kemseler, bahþiþ kavgalarý, hele kýz baþka köye gelin gidiyorsa bahþiþçilerle kýz ve oðlan evinin ortaklaþa bunlarla mücadeleleri, sonu kan akýtan döðüþler…

                Mehmed’in düðünü bitip gelin eve getirilince kapý giriþinde kaynanasý Ayþe’nin koltuðunun altýndan geçerken ”Tatlý dilli olsun” diye aðzýna bal sürülmüþtü bile.

                  Toplanan kalabalýk düðün bitimiyle tek, tek daðýlýyordu. Gelini Etem’in bir akrabasý yanýnda ki erkanýyla evine davet ederken Mehmed’i de bir arkadaþý önceden evde topladýðý arkadaþlarýna iðneletmek için götürüyordu.

                  Üç gündür düðün telaþý çeken Etem bayaðý yorulsa da buna deðmiþ, nihayet torunu Mehmet’i baþ, göz edip sað saðlim gelini eve getirmiþti. Kalabalýk vakit geçtikçe bayaðý azalmýþ evde haliyle sakinleþmiþti. Gözlerinden uyku akýyordu. Vakit ikindiyi bulmuþ, üstü kapalý olan çatal kapýnýn havlu kýsmý gölgeden bayaðý serinlemiþti. Kafasýna uyduruk bir yastýk yaparak olduðu yere uzandý. Düðün dolayýsýyla kalabalýktan eve giremeyen köpeði zor zor da üç gün bayaðý sýkýntý çekmiþ, sokaktaki köpeklerle köyün çocuklarý onu kovalamýþlardý. Zavallý köpek yorgunluktan hemen Etem’in karþýsýna uzanmýþ, kafasýný kuyruðunun altýna geçirmiþ, hem uyuyor hem de arada kuyruðu ile üzerine konan sinekleri kovalýyordu.

                     Etem gözlerini yummuþ, hayal aleminin perdelerini aralamýþ olanlarý bir bir gözünde canlandýrýyor, arada sýrada kendi kendisine gülümsüyor, bazen da iç geçirdiði oluyordu. Bu durum arada sýrada sokaða çýkýp tekrar eve giren gelini Ayþe’nin dikkatinden kaçmamýþtý. Soracak olsa da” belki de kayýn babam uyuyordur” diye buna cesaret edemiyordu. Bu gidiþ geliþlerin birisinde kendisini tutamadý. Belkide uyumuyordur düþüncesiyle “baba, baba” diyerek onu dürter gibi yaptý.

                       Etem dalmýþ olduðu hayal aleminden irkilerek doðruldu, yoksa kötü bir þeymi olmuþtu,  "hayýrdýr kýzým” derken bayaðý korkuyordu. Ayþe gelin durumu anlamýþtý, “hayýr baba hayýr, deminden beri sana bakýyorum, bazen gülümsüyor, bazen iç çekiyorsun, bunu merak ettim de”.

                        Etem, “söylemem kýzým” diye kestirip attý. Ayþe ne kadar ýsrar etse de bir þey öðrenemedi. Tek bir çare kalmýþtý "baba eðer söylemezsen oðlun Hüseyin’in Almanya dan ölüs…"  “Dur kýzým dur. Hemen yemine sarýlma, bak söylüyom, aman kimse duymasýn, kocan Hüseyin de dahil, oðlun Memmet’in, Salin’in, getirdiðimiz gelinin, þu karþýmda yatan köpeðimiz zorzor unda dahil hepsinin birer gözleri kör de ona gülüyorum, hem de acýdýðýmdan iç çekiyorum kuzum evladým”.