TEKERRÜR EDEN TARÝH 23.BÖLÜM—HASRET KALDIK ESKÝ ÝSTÝBDÂDA BÝZ.

31 Mart Olayýnýn, ki artýk ona ‘’Darbe’’ demekte bir mahsur yoktur, arkasýnda kimler vardý?

Ýmam Þâfi’nin güzel bir sözü vardýr: ‘’ Fitne zamaný düþmanýn attýðý oklarý takip edin. O oklar size doðru yolda olaný gösterecektir.’’

31 Mart gibi bir fitnede oklarý takip ettiðimizde bize bu olayýn perde arkasýnda kimlerin olduðunu gösterse de hiç bir ihtilal, devrim ya da darbe giriþiminde ‘’ Ýþte tek fail þudur, tek sebep de budur.’’ Demek mümkün olmadýðý gibi 31 Mart Darbesini de sadece Ýttihat ve Terakki veya Derviþ Vahdeti’nin sýrtýna yüklemek doðru bir yaklaþým deðildir ancak olayýn bastýrýlmasýnda hiç bir etkisi olmasa da padiþah II. Abdülhamit’in bu olayý bizzat kendisinin tertip ettiði iddialarý asla gerçeði yansýtmaz. Daha önce de belirttiðim gibi eðer kendisi çýkarmýþ olsaydý ‘’ Komisyon kurun araþtýrýn, en ufak bir dahlim varsa tahttan feragat edeceðim.’’ Demezdi. Nitekim II. Meþrutiyetin ilanýndan beri II. Abdülhamit’in tahttan çekilmesini isteyen Talat  Bey ve Ali Rýza Bey bile isyanýn çýkmasýnda II. Abdülhamit’in hiç bir rolü olmadýðýný kabul etmiþlerdi.

Peki kimin  ya da kimlerin rolü vardý?

Þimdiye kadar yazýlanlardan kimleriðn rolü olduðu az çok anlaþýlmýþtýr ama baþ rolde kim/ kimler vardý? Ýþte bunu anlamak için bazý ipuçlarý:

Sýký bir Ýttihatçý olan Refik Bey, daha sonra bir Fransýz Gazetesine verdiði röportajda ‘’ “Masonlarýn özellikle Ýtalyan masonlarýn bizi destekledikleri bir hakikattir. Ýki Ýtalyan locasýnýn yani Macedonia Rizorta ve Labor et Lux localarýnýn bize büyük yardýmlarý dokundu’’ Diyordu. Peki iðfal etmediði atýn önüne asla ot koymayacak olan Mason, Yahudi, niçin Ýttihat ve Terakki gibi bir cemiyeti destekler?

Ýttihat ve Terakkinin önemli fikir adamlarýndan Rýza Tevfik daha sonra bir mahkemede aynen þunlarý söylüyor: “Hâkim Bey, Allah bizi affetsin… Günahýmýz çok büyüktür. 31 Mart uydurma ihtilâli hazýrlandýðý zaman ben, Talât Bey’e bundan tevakki edilmesi lâzým geldiðini söyledim. Beyhude yere kardeþ kaný dökülmesinin ne büyük cinayet olduðunu anlattým. Bunun fena aksülâmeller doðuracaðýný da hatýrlattým, aldýðým cevap þu oldu: Ne yapalým Rýza Bey… Cemiyetin paraya ihtiyacý var. Bizim ihtiyacýmýzý ancak Yýldýz Sarayýnýn zenginliði karþýlayabilir.”

Bu konuþmadaki ‘’31 Mart Uydurma ihtilali’’ Ýfadesine dikkatinizi özellikle çekmek isterim.

Görüldüðü gibi 31 Mart olayý bir ihtilal ya da devrimden ziyade bir darbedir. Bu çok açýk ve net.

Yakýn zamana kadar ülkemizde yüz insana ‘’ Türkiye için en büyük tehlike nedir?’’ Diye sorduðunuzda özellikle askeri kesim ile kendilerini çaðdaþ olarak lanse eden kesim bu soruya tereddütsüz ‘’ irtica’’ Demiþtir  ki bu gün de o çaðdaþ kesim nazarýnda ülke için en büyük tehlike irticadýr. Peki irtica denen bu kavramýn ülkemizin gündemine 31 Mart Olayý ile girdiðini biliyor muyuz? Dikkat ederseniz 31 Mart olayý hep ‘’31 Mart Ýrtica Ayaklanmasý’’ Diye anýlýr ama bu arada oldukça önemli bir yanlýþ da yapýlýr:

Evet 31 Mart bir irtica ayaklanmasýdýr ama bugünkü anlamýyla mürtecilerin çýkardýðý bir ayaklanma deðildir. Çünkü bu ayaklanmada mürteciler Ýttihat ve Terakkicilerdir. Evet ‘’ Þeriat Ýsteriz.’’ Nidalarýyla isyan edenler, Ýttihat ve Terakkicileri Ýslamdan sapmakla, cahiliye dönemine dönmekle yani mürteci olmakla suçluyorlardý. Onlara hem mürted ( dinden çýkmýþ, kafir)  hem de mürteci ( geriye dönen ) diyorlardý. Kavram daha sonra anlam deðiþtirdi ve günümüzde artýk ‘’Selamünaaleyküm’’ Diye selam verenler bile ‘’ Mürteci’’ Damgasý yer oldular.

O halde özetle þöyle diyebiliriz: 31 Mart olayý ülkemizde Ýlerici- Gerici, Mürteci-Aydýn, Çaðdaþ- Çað dýþý gibi hâla toplumun baþýndaki en büyük belalardan biri olan bölünmeyi getirmiþtir ki bu da düþman için az bir kazanç deðildir elbette.

31 Mart Ýsyanýný bastýran Hareket Ordusu içinde yer alan erlerden biri olan Mustafa Turan, daha sonra kaleme aldýðý anýlarýnda 31 Mart olayýný þöyle deðerlendirir: ‘’31 Mart Vak’asý aslýnda Osmanlý saltanatýný yýkýp parçalamak için düþmanlarýmýz (Siyonist teþkilat, Masonlar, Dönmeler, Ýngilizler) tarafýndan tertip edilen bir suikasttýr.’’

Bu deðerlendirmeden yola çýktýðýmýzda 31 Mart Olayýnda siyonist ve mason parmaðý dýþýnda özellikle Ýngiliz parmaðý da aramalýyýz. O zaman gelin arayalým.

Ýngiltere’de dört dönem baþbakanlýk yapmýþ olan William Ewart Gladstone, avam kamarasýnda yaptýðý bir konuþmada eline Kur’an-ý Kerimi alarak þöyle der:  : “Bu lanet kitabýn takipçileri oldukça Avrupa’ya barýþ gelmeyecektir”

Ayný Baþbakanýn II. Abdülhamit hakkýndaki düþünceleri ise þöyledir:

‘’ O, Hrýstiyanlarýn düþmaný, büyük bir katil ve þeytandýr.’’

Peki neden böylesine Türk ve Müslüman düþmanýdýr Gladstone?

Çünkü o bir Evangelisttir. Evangelizmin en önemli öðretisi Ýncil’in Tevrattan gelme olduðudur. Hrýstiyanlýðýn bu mezhebi( ya da tarikatý) Kutsal yerlerin ( Yani Kudüs’ün) Müslümanlarýn elinde olmasýný Hrýstiyanlar açýsýndan zül görmektedir.

Burada biraz konu dýþýna çýkacaðým belki ama bunlarý söylemeden geçmek olmaz bu noktada:

Kudüs aslýnda Hristiyanlarca da kutsal bir þehir olduðu halde dikkat edecek olursanýz buraya tek baþýna Yahudi Ýsrail devletinin konmaya çalýþmasý ( Hatta Trump’un destekleriyle artýk konmuþ olmasý.) Neredeyse hiç bir Hrýstiyanýn tepkisini çekmez. Öyle ki Papa bile ‘’ Hooopp. Ne oluyor, bu þehirde biz Hristiyanlarýn da haklarý var. Kudüs ve Mescid-i Aksa tek baþýna Yahudilerin olamaz.’’ Demiyor. Ýlginç deðil mi?

Yani Padiþah II. Abdülhamit’in- Osmanlý borçlarýnýn silinmesi karþýlýðýnda bile olsa – Kudüs'ten bir karýþ bile toprak vermemesi sadece Yahudilerin deðil Evangelist Hrýstiyanlarýn da çok çok büyük bir derdidir.

Neyse, Gladstone’a dönelim tekrar...

Bu adam bütün hayatý boyunca Türkler ve Ýslam Dini aleyhine öylesine yoðun bir propaganda yapmýþtýr ki, bunun sonucunda Charles Darwin, Oscar Wilde, Victor Hugo, Garibaldi, Dostoyevski, Tolstoy gibi bilim ve sanat dünyasýnýn önde gelen isimleri Gladstone’un propagandasýna destek vermiþlerdir. Düþünün ki Darwin gibi bir ateist ile Gladstone gibi son derece dindar bir insan Türk ve Ýslam düþmanlýðý konusunda ortak bir noktada buluþmuþlardýr.

Berlin Antlaþmasý ile baþlayan Ermeni ayaklanmalarýnýn neredeyse hepsinin arkasýnda da bu Gladstone vardýr. ( Özellikle 1894 Tarihli Sason Ýsyanýnýn baþ aktörü bu Gladstone’dur. )

Peki 1898 de geberip gitmiþ olan bir kiþinin 1909 da gerçekleþmiþ olan 31 Mart ayaklanmasý ile ne ilgisi olabilirdi?

1898 de ölmüþ olan bir insan 1909 da cereyan eden bir isyaný bizzat organize etmiþ olamazdý ama onun yolunu, izini, ilkelerini takip edenler kesinlikle bu iþin içindeydiler. Zaten 31 Mart Darbesinin baþladýðý gün Adana’da bir Ermeni Ýsyanýnýn olmasý boþuna deðildi. Ýstanbul’dan, Adana’dan, Halep’ten, Þam’dan, Diyarbakýr’dan, Erzurum’dan, Erzincan’dan, Bursa’dan, Amasya’dan, Merzifondan daha pek çok yerden Ýngiltere’ye mesaj veriliyordu: ‘’ Haydi müdahale etsene ‘’

Ýngiltere direkt müdahale edemezdi.( Bu, Almanya ile savaþý göze almasý demekti. Hatta Rusya bile doðrudan bir müdahaleye sýcak bakmayabilirdi. )  Etmesi de gerekmiyordu zaten. II. Abdülhamit tahttan indirilse yeter de artardý bile. 

31 Mart Olayý hakkýnda bilgisi olan arkadaþlar mutlaka ‘’ Hocam, pek çok þeyden bahsettin ama bu olaylarda Prens Sabahattin ve onun Ahrar Fýrkasýnýn rolünden, daha da önemlisi Derviþ Vahdeti’den bahsetsen bile Ýttihad-ý Muhammedi Cemiyetinden ( Örgüt ) bahsetmedin’’ Diyeceklerdir ki haklýlardýr. Ýþte þimdi tam da oradayýz. Orada olmasýna oradayýz da niçin 31 Mart olayýnda Ýngiliz parmaðý baþlýðý altýnda ele alýyoruz bu konuyu?  Okuduðunuzda anlayacaksýnýz.

31 Mart olayý bilindiði gibi 13 Nisan-29 Nisan arasýnda on altý günde baþlayan ve biten bir olay olmuþtur. Bu olay esnasýnda Yýldýz Sarayýnda bulunan 330 sandýk dolusu jurnalin ve daha pek çok dokümanýn hemen acilen yakýlmasý, yargýlamalarýn sadece iki ay içinde tamamlanmasý iki ay gibi kýsa bir süre içinde isyanda ismi en çok dillendirilen bir kaç kiþinin alelacele idam edilmesi, bazýlarýnýn bir þeyler saklamaya çalýþtýðýnýn çok açýk delilleridir. Ýsyaný bastýranlar adeta ‘’ Sultan gitti, muhalefetin de gözünü yeterince korkuttuk, eh bundan sonra yönetim de bizde, gerisini fazla kurcalamaya gelmez.’’ Demiþlerdir.

Müstebit (!) padiþah II. Abdülhamit, otuz üç yýllýk saltanatý boyunca sadece on bir kiþinin idamýný onaylamýþken, hürriyet kahramanlarý(!) sadece iki ay içinde altmýþ kiþiyi daraðacýna göndermiþlerdir.

Her þey büyük bir hýzla yürütülmüþ, büyük bir hýzla bu olayýn üzerine toprak örtülmeye çalýþýlmýþ ve 13 Nisan 1909 dan bu güne 31 Mart olayý hep Derviþ Vahdeti denilen bir yobaz gericinin, meþrutiyetin getirdiði hürriyet, adalet ve demokrasi ortamýný hazmedememesi, padiþahýn da ‘’ Gitti mutlak hakimiyetim.’’ Diye – metazori ilan ettiði- meþrutiyeti yýkýp tekrar mutlakiyete dönmek için çýkardýðý bir isyan olarak anlatýlsa da, o güne ýþýk tutacak pek çok belge Yýldýz Sarayý bahçesinde yakýlmýþ olsa da eldeki mevcut belgelerin satýr aralarýnda Ýngiliz parmaðýný görmek mümkündür.

Mesela Derviþ Vahdeti, gazetesini çýkarmaya baþladýktan sonra bir kýsým adamlarýn kendisine gelerek kurduklarý “Ýttihad-ý Muhammedî Cemiyeti”nin sözcülüðünü üstlenmesini teklif ettiklerini iddia etmiþti yapýlan mahkemesinde... Ýddiasýna göre bu kiþiler Ýstanbul’da faaliyet sürdüren ve muhtemelen Ýngiliz ve Fransýzlar ile iliþkileri olan “El-Ýha El-Arabî el-Osmanî” cemiyetinin mensuplarý idi. Vahdeti’nin iddiasýna göre önce bunlara iþtirak etmeyi düþünmüþ, ancak onlarýn karanlýk iliþkilerini görünce bundan vazgeçmiþtir. Fakat onlardan aldýðý ilhamla kendisi yeni bir “Ýttihad-ý Muhammedî” cemiyeti kurarak gazetesini de bu cemiyetin sözcüsü yapmýþtýr.

Vahdeti’nin bu ifadesinin ne anlama geldiði ya anlaþýlmamýþ, ya da tam tersine çok iyi anlaþýldýðý için alelacele idam edilmiþtir.( Bu iddia ciddi bir þekilde araþtýrýlmamýþtýr mahkeme sürecinde.)

Bu ifadenin anlamý þuydu aslýnda: Ýleride I. Dünya Savaþý öncesinde Araplar arasýnda fitne tohumlarý ekerek Araplarý Osmanlý Devletine karþý kýþkýrtan pek çok örgüt bizzat Ýngilizler tarafýndan kurulmuþtu. Bu cemiyetlerden biri de El Ýha el Arabi Örgütüydü. Tabii ki Ýngilizler hiç bir þekilde direkt örgütün baþýnda veya içinde deðillerdi ama perde gerisinde hep onlar vardý. Ýþte bu el Ýha el Arabi, Ýstanbul’da ve Anadolu’nun pek çok yerinde bir örgüt kuruyor ve adýna da Ýttihad-ý Muhammedî diyor. Bizim salak Derviþ Vahdeti de bir örgüt kuruyor( Sadece Ýstanbul’da) ve o da örgütüne Ýttihad-ý Muhammedî adýný veriyor.

Ýstanbul ve yurdun diðer bölgelerinde halkýn genel memnuniyetsizliðini kullanarak Ermeniler de dahil halký isyan ettiren aslýnda Ýngilizlerin Ýttihad-ý Muhammedi'sidir. Ancak Derviþ Vahdeti de ayný isimde bir örgüt kurduðundan ve halký Ýttihat ve Terakkiye karþý isyana teþvik ettiðinden iki  örgüt ayný zannediliyor ya da farklý örgütler olsa da aldýrýþ edilmiyor. Neticede Derviþ Vahdeti dar aðacýnda sallandýrýlacaktýr. O örgütü kurmuþ, bu gazeteyi çýkarmýþ artýk hiç bir kýymeti harbiyesi yoktur.

Yanlýþ anlaþýlmasýn: Derviþ Vahdeti masum filan deðildir. Ancak Derviþ Vahdeti’nin kurduðu Ýttihad-ý Muhammedî 17 Þubat 1909 da ortaya çýkmýþ olup iki ay içinde böylesine bir isyanda baþ rolü oynamasý kesinlikle mümkün deðildi ama isyandan sonra bütün kabak Derviþ Vahdeti’nin baþýnda patlatýlýnca maalesef Ýngiliz þerefsizinin oyunlarý görülemedi ya da zaten görülmek istenmiyordu. Nitekim Þam’da, Hicaz’da ve daha pek çok Arap topraklarýnda çýkan isyanlarýn perde arkasýna baktýðýmýzda El Ýha el Arabiyi, El Ýha el Arabinin arkasýna baktýðýmýzda da Ýngiltere’yi görmekteyiz.
Türkiye’deki adýyla Ýttihad-ý Muhammedi olarak faaliyet gösteren bu cemiyet ne Ýttihatçýdýr ne de padiþah yanlýsý...Tamamen Ýngilizlerin güdümünde olan bu cemiyet Osmanlý topraklarýnda oluþan/ oluþturulan genel memnuniyetsizlikten bir isyan çýkarmak, Osmanlý ülkesinde meydana gelecek kaostan azami ölçüde faydalanmak üzere faaliyet göstermiþti.

Peki ya Prens Sabahattin ve Ahrar Fýrkasý?

Osmanlý Ahrar Fýrkasý II. Meþrutiyet’in ilanýndan kýsa bir süre sonra Ýttihad-i Muhammedi Cemiyeti’nden de önce 14 Eylül 1908’de kuruldu. Âdem-i merkeziyet fikirlerinin savunucusu olan bu partinin arkasýnda Prens Sabahattin vardý. Partinin içinde Ýttihatçýlara muhalif olan Arap, Arnavut, Rum ve Ermeniler yer almaktaydý. Bu parti 1908 seçimlerine girerek Meclis’e sadece bir milletvekili sokabilmiþti. Yani gelecekte de umut veren bir parti deðildi. Ýþin en ilginç tarafý da bu partinin 31 Mart hadiselerinden bir süre sonra kendini feshetmiþ olmasýdýr. Bu da görevini tamamladýðýný göstermektedir.

Olaylarý bir kere daha ele aldýðýmýzda bu parti ile iliþkilendirmek mümkün görülmektedir. Zira isyanlar Ýstanbul ile sýnýrlý deðildi. Anadolu’da, Suriye hatta Hicaz’da da hareketlenmeler ve isyanlar çýkmýþtý. Buna ne Ýttihatçýlarýn ne de Derviþ Vahdeti’nin gücü yetmezdi. Zira Ýttihatçýlarýn bu bölgelerde halkýn arasýnda yeterli taraftarlarý yoktu, hatta modernist fikirlerinden dolayý kendilerine kuþku ile bakýlýyordu. Diðer taraftan Ýstanbul’da isyanlarýn baþladýðý günün ertesinde Adana’da Ermenilerin baþlattýklarý isyanlar da oldukça manidardýr. Zira büyük ölümlere sebep olan Adana olaylarýnda da hedef ittihatçýlardý. Bütün bu organizasyonu ancak daha önce buralarda teþkilatlanmýþ olan Ahrar Partisi yapabilirdi. Ancak burada bir baþka yorumu daha yapmak yerinde olacaktýr. Prens Sabahattin 1902 Paris kongresinde Ýttihatçýlar ile yolunu ayýrýrken daha o tarihlerde Osmanlý Asyasý’nda teþkilatlanmaya baþlamýþtý. Ayrýca Osmanlý’da reform yaptýrmak için týpký Ermeniler gibi dýþ müdahaleyi, özellikle Ýngiliz müdahalesini gerekli görmekteydi. Bu konuda Ýttihatçýlar ile fikir ayrýlýðýna düþtükleri için onlarla yollarýný ayýrmýþtý.

Peki, Ýngilizler olayýn neresinde durmaktadýrlar? Bunu anlamak için Baðdat-Berlin Demiryolu rekabetine bakmak gerekir. 19. yüzyýlda Ýngiltere ile Osmanlý Devleti arasýndaki siyasi münasebetlerin soðumasý önce Mýsýr meselesinden, ardýndan Baðdat Demiryolu imtiyazýnýn Almanlara verilmesinden kaynaklanmýþtýr. Ýngilizler’in 1882’de Mýsýr’ý iþgali ve ardýndan oraya tamamen yerleþme gayretleri, Osmanlý Devleti’nin bölgede ve devletler nezdinde nüfuz ve haysiyetinin kýrýlmasýna dönük bir siyaset idi. Bu yüzden II. Abdülhamid’in dolayýsýyla Osmanlý Devleti’nin itimadýný tamamen kaybetti. Diðer taraftan Baðdat ve civarýnýn da stratejik ve ekonomik öneminden dolayý özellikle de uluslararasý rekabetin arttýðý o günlerde bu bölgeleri demiryolu ile merkeze baðlamak zarureti bulunmaktaydý. Büyük meblaðlara mal olacak bu projeyi yabancý sermaye kullanmadan yapmak imkânsýz idi. Ve Osmanlý hükümranlýk haklarýný ihlal eden Ýngiltere’ye böyle bir imtiyaz verilemezdi. Fransýz þirketleri ise Suriye dýþýndaki bölgelere yatýrým yapmak istemiyorlardý. Osmanlý hükümeti de kendisi ile sýnýrý olmayan, ayrýca Arap yarýmadasý ve Irak taraflarýnda sömürgesi bulunmayan Almanya’yý bu iþe uygun görmüþtü.

Damat Mahmud Celaleddin Paþa( Prens Sabahattin’in babasý )  hanedana yakýnlýðý münasebeti ile Ýngilizler tarafýndan tutulmuþtu; hatta komisyon denilerek kendisine rüþvetler de verildiði ileri sürülmüþtür. Baðdat Demiryolu Projesini Ýngilizlere vermek için II. Abdülhamid’i ikna etmede baþarýlý olamayýnca oðullarý Lütfü ve Prens Sabahattin’i alýp Avrupa’ya kaçmýþ, orada II. Abdülhamid’in muhalifleri ile iþ birliði yapmýþtýr. Osmanlý Devleti ise 1903 yýlýnda Ýstanbul-Konya, buradan Baðdat’a ve ardýndan Basra’ya ulaþacak olan “Baðdat demiryolu” yapým imtiyazýný Alman sermayesinden oluþan Anadolu Demiryolu Kumpanyasýna vermiþtir. Ýngiltere, projeyi Irak coðrafyasýnda ve Basra körfezinde hatta Ýran’ýn güneyindeki rakipsiz geniþ ticari menfaatlerine aykýrý bularak hemen itiraz etmiþtir. Özellikle bu durumun Hindistan’daki konumunu zayýflatacaðýný düþünmekteydi. Ýþte bu tarihten sonra Ýngiliz-Alman rekabeti Osmanlý siyasetinin her noktasýnda kendini göstermeye baþlamýþtýr. Osmanlý siyasetinde Almanlarýn varlýðýndan hoþnut olmayan Ýngilizler, II. Meþrutiyet’in ilanýnda II. Abdülhamid’in tahttan ayrýlacaðýný varsayarak Ýttihatçýlara sempati ile baktýlar. Ancak, beklediklerini bulamamalarý hatta Ýttihatçýlar’ýn kendi iradeleri ile böyle bir hazýrlýk içinde olmamalarý onlarýn harekete geçmesine sebep olmuþtur.

Liberal eðilimli ve Ýngilizlere hayran, hatta iliþki halinde olan Prens Sabahattin’in Osmanlý Ahrar Fýrkasý 1908 sonbaharýnda yapýlan seçimlerde bir varlýk gösterememiþtir. Bu da bir müdahale olmadan yeni dönem Osmanlý idaresinde etkili olamayacaklarýný göstermiþtir. En önemli beklentileri ise hâlâ gündemde olan Baðdat demiryolu imtiyazý meselesinin kendi lehlerinde çözümlenebilmesiydi. Bu yüzden Ýngilizler Prens Sabahattin’in taraftarlarýný tahrik hatta destekleyerek olaylarýn çýkmasýný saðladýlar. Aslýnda yýllarca ailesini besledikleri Prens Sabahattin’e bir karþý devrim yaptýrdýlar ve bir taþla iki kuþ vurdular. Böylece Osmanlý tahtýnda görmek istemedikleri II. Abdülhamid’ten de kurtuldular. Nitekim 31 Mart olaylarýndan birkaç ay sonra Baðdat Demiryolu ile ilgili görüþmeler yeniden baþladý. Yani Ýngilizler esas maksatlarýna ulaþtýlar. Her ne kadar projeyi Almanlar’ýn elinden alamadýlarsa da uzamasýna sebep oldular. Ayrýca bu projenin Birinci Dünya Savaþý’na sebep olduðu düþünülürse ne denli önemli olduðu anlaþýlýr.

Aslýnda Ýttihatçýlar 31 Mart olaylarýnda Ýngilizler’in desteðini saðlayan Prens Sabahaddin ile Ahrar Fýrkasý’nýn rolünü anlamýþlardý. Ama henüz iktidarý bile kontrol edemiyorlardý. Hanedana mensup oluþu dolayýsýyla Prens Sabahaddin’e de ceza veremediler. Onlar da olayý muhalefeti sindirmek için kullandýlar.

Sonuca gelecek olursak:

II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesinden kýsa bir süre onun en azýlý düþmanlarýndan olan Talat Paþa, devletin baþýna getirdikleri V. Mehmet Reþat’ý kastederek aynen þunlarý söylemiþtir:

‘’ Biz kimi indirip, kimi iþ baþýna getirmiþiz! Biz bir halt yedik; aðzýmýza, burnumuza bulaþtýrdýk. Felaket oldu.’’
 
Gerçekten de öyleydi. Nitekim bu durumu önceden II. Abdülhamit’e oldukça muhalif ama o tahttan indirildikten sonra bin piþman olan Süleyman Nazif bir þiirinde aynen þöyle dile getirmiþti:

“Padiþahým gelmemiþken yâda biz, 
Ýþte geldik senden istimdada biz,
Öldürürler baþlasak feryada biz,
Hasret kaldýk eski istibdada biz.

RESÝMLER

1- Gladstone
2- Ahrar Fýrkasýnýn amblemi
3-4- Prens Sabahattin ( Gençlik ve Yaþlýlýk yýllarý )
5- Süleyman Nazif