‘’ÜLKEM ÝÇÝN KANIMIN SON DAMLASINA KADAR SAVAÞIRIM’’ DEMEK KOLAYDIR DA SAVAÞMAK ZORDUR.


I. DÜNYA VE KURTULUÞ SAVAÞINDA ASKER KAÇAKLARI


2016 yýlý verilerine göre Türk Silahlý Kuvvetlerinde 620.473 personel bulunuyormuþ. Bu personelin 51.993 ü sivil memur ve iþçi, 358 i general, 326.919 u yükümlü er imiþ. Aradaki rakam tabii ki subay, astsubay, uzman erbaþ, sözleþmeli erleri ifade ediyor. Yani askerliði meslek olarak seçmiþ, bu görev karþýlýðýnda maaþ alan insanlar... Demek oluyor ki zorunlu olarak askerlik yapan rütbesiz er sayýmýz 326.919... Peki bu zorunlu askerliði yapmak istemeyip bedelli askerlik için müracaat edenlerin sayýsý ne kadar? Baþvuru sayýsý 722.949, baþvurusu kabul edilen yani 15.000 Tl yi bastýrýp 21 günlük bir askerlikten sonra 1 yýllýk askerlikten yýrtmýþ olanlarýn sayýsý 571.400...  Bunun ne demek olduðunu sanýrým herkes anlayabiliyor ama ben bir kez daha izah edeyim. Bunun anlamý þudur: Türkiye’de yaþayan insanlarýmýz lafa gelince ‘’ Ben vataným için kanýmýn son damlasýna kadar savaþýrým.’’ Der ama icraata gelince ordunun ihtiyacýndan çok daha fazla insan  sadece on iki ay sürecek olan zorunlu askerliði yapmamak için gerekirse babasýnýn evini sattýrýr, altýndaki arabayý satar, bir yolunu bulup bankadan kredi alýr, bastýrýr parayý askere gitmez.

Sonra?

Sonra o askere gitmemek için 15.000 Tl bayýlan vatandaþ da, onun anasý babasý da ‘’ Türk, hiç bir zaman mülteci olmaz. Gider aslanlar gibi vataný için savaþýr, þerefli bir ölümü, rezil bir yaþama tercih eder.’’ Der.

Bu söylemin yarýsý doðrudur. Evet, tarih boyunca Türklerin ülkelerini terk ederek bir baþka ülkeye mülteci olarak gitmeleri söz konusu olmamýþtýr. Ancak ifadenin diðer yarýsý yanlýþtýr. Çünkü Türklerin tamamý her türlü ahval ve þeraitte vataný için savaþmamýþlardýr. Savaþmak istememiþlerdir. Bunun en bariz örneði her ne kadar günümüzde bedelli askerlik için yapýlan müracaatýn zorunlu asker ihtiyacýmýzýn neredeyse iki katý olmasý ise de ben, siz okuyucularýma I. Dünya ve Kurtuluþ Savaþýnda askerden kaçanlarýmýz ile ilgili çarpýcý bilgiler sunacaðým bu yazýmda.

A) I.DÜNYA VE KURTULUÞ SAVAÞINDA NE KADAR ASKER ORDUDAN FÝRAR ETTÝ?

Osmanlý Devleti I. Dünya savaþýnda 2.873.800 askeri seferber etti. Ancak bu askerlerin oldukça büyük bir bölümü ya savaþ öncesinde ya da savaþ esnasýnda birliðinden firar etti. Hatta yakalandý, birliðine geri gönderildi, tekrar firar etti. On beþ kez firar edenler oldu.


Peki kaç kiþi firar etti? Yani askerden kaçtý?

Bu rakamlarý az sonra açýklayacaðým ama hemen peþin peþin þunu belirteyim: Bu oran birlikte savaþtýðýmýz Almanya ve Avusturya Macaristan Ýmparatorluðu ordusunda %1, karþýmýzda olan Ýngiltere ve Fransa ordusunda %0,7, Rusya ordusunda %2 iken Türk ordusunda % 17 gibi korkunç bir rakamdýr.

Bu konuya ilk dikkat çekenlerin baþýnda Ordu kumandanlarýmýzdan Ali Ýhsan bey ( Sabis) gelmektedir ve daha Kasým 1914 de yani I. Dünya Savaþýna girer girmez orduda firar vakalarýnýn had safhaya ulaþtýðýný rapor etmiþtir.

Osmanlý ordusundaki Alman heyetinin baþkanlýðýný yapan General Otto Liman Von Sanders, 13 Aralýk 1917 tarihli raporunda mevcut durumda Türk ordusunda 300.000 kaçak askerin olduðunu belirtmektedir. Sanders, 20 Haziran 1918 tarihli bir telgrafýnda ise asker kaçaklarýnýn silah altýndakilerden daha çok olduðunu ileri sürmektedir.( Evet altýný çizelim: Kaçak asker, silah altýndakilerden daha çok... )

Savaþ yýllarýnda Osmanlý ordusunda görev yapan bir diðer Alman subayý olan Von Bronsart da Aralýk 1917 tarihli bir raporunda firari sayýsýna dair net bir rakam vermemekle birlikte “…Bir tümenin uzaktaki bir sýnýr bölgesine gönderilmesi, kaybolmuþ bir meydan muharebesine eþit idi, çünkü silah altýna alýnanlarýn yüzde yüzü kaçýp gidiyordu.” Demek suretiyle Osmanlý ordusundaki firarýn çokluðunu vurgulamaktadýr.

Savaþta miralay(albay ) rütbesiyle kolordu komutanlýðý yapan Ýsmet Bey (Ýnönü) de hatýratýnda, 1918 yýlý için firari sayýsýný 300.000 olarak vermekte ve “Tarihimizde görülmemiþ sayýda asker firarisi oluyordu.” Diyerek, firariler sorununun ulaþtýðý vahim boyutlarý iþaret etmektedir.

Dönemin gazetecilerinden Ahmet Emin (Yalman) ise 1918 yýlýnda firari sayýsýnýn 500.000’den daha fazla olduðunu belirtmektedir.

Savaþ yýllarýnýn Osmanlý ordusuna dair araþtýrma yapan çeþitli yazarlar da bunlara benzer rakamlar zikretmektedir. Örneðin Edward J. Ericson, firari sayýsýna dair Yalman’ýn verdiði rakamý aktarýrken Zürcher’e göre de Osmanlý ordusundaki kaçak sayýsý savaþýn sonuna gelindiðinde yarým milyonu aþmýþtýr ve bu sayý diðer ordularýnkiyle mukayese edildiðinde çok yüksektir.

Þimdi daha ilginç örnekler verelim. Mesela 2 Aðustos 1914- Haziran 1916 Tarihleri arasýnda sadece Aydýn ilinde firar eden asker sayýsý 49.288 dir. ( Dikkatinizi çekerim. Sadece bir ildeki -iki yýllýk süreçteki- firari sayýsý bu. )

14 Temmuz 1916-14 Þubat 1917 tarihleri arasýnda Ýzmir Jandarma Mýntýka Müfettiþliði dahilinde sað ve silahsýz olarak yakalan firari sayýsý  105.109, sað ve silahlý olarak yakalan firari sayýsý 656, ölü ve silahsýz ele geçirilenlerin sayýsý 158, ölü ve silahlý ele geçirilenlerin sayýsý 198, çatýþmaktansa teslim olmayý tercih edenlerin sayýsý 561 dir. Yani toplamda 106.705 asker firar etmiþtir.

 Bavyeralý subay Kress von Kressenstein Ekim 1917'deki raporunda Ýstanbul'dan 10.057 adamla ayrýlan 24. Tümen'in Filistin'e ancak 4.635 kiþi olarak ulaþtýðýný, geri kalanýn yolda firar ettiðini anlatmaktadýr.

Peki 1918-1922 yýllarý arasýndaki Kurtuluþ Savaþýmýz esnasýnda askerden kaçan oldu mu? 

Ýstiklal Mahkemelerinin kuruluþunun birinci amacý bu olduðuna göre demek ki oldu. Peki Kurtuluþ Savaþý yýllarýnda askerden firar edenlerin sayýsý ne kadardý?

Askerden kaçanlarýn sayýsý þu kadardý diye bir sayý vermek pek de mümkün görünmese de Ýstiklal mahkemelerinin kuruluþ aþamasýnda Temmuz 1920 de Konya Mebusu Vehip Beyin TBMM de söyledikleri bize bir fikir verebilir. Vehip Bey aynen þunlarý söylüyordu: "Ordudaki asker kaçaklarýndan tüm arkadaþlarýmýz ha­berdardýr. Konya'da iki yüz adamý trene yerleþtiriyorlar ve Karahisar'a (Afyon) sadece otuzu varýyor.’’

 Netice olarak: Örneklerde de görüldüðü gibi Türk Milletinin tamamý her türlü ahval ve þerait altýnda kanýnýn son damlasýna kadar düþmanla savaþmamýþtýr. Hatta çok iðrenç bir yol olarak kendilerine kasýtlý olarak frengi hastalýðý bulaþtýranlar olmuþtur askere gitmemek için ama devlet onlardan ‘’Frengili Amele Taburlarý’’ Oluþturmuþtur.

Evet, Türk askerinin %17 si kanýnýn son damlasýna kadar düþmanla savaþmamýþtýr ama ülkesini de terk etmemiþtir. Ýyi de hem düþmanla savaþmayan, hem de ülkesini terk etmeyen bu insanlar ne yapmýþlardýr?

B) I. DÜNYA VE KURTULUÞ SAVAÞINDA ORDUDAN FÝRAR EDENLER NE YAPTILAR?

Yukarýdaki sorunun en kýsa cevabý: ‘’Eþkýyalýk’’týr. Evet, asker kaçaklarý yaþadýklarý köy ve kasabalara dönüp çeteler kurarak eþkýyalýk yaptýlar. Zaten ellerinde avuçlarýnda neredeyse hiç bir þey olmayan kendi insanlarýný adeta donlarýna kadar soydular.

Eþkýyalýk, Türk topraklarýnda yüz yýllardan beri var olan bir þeydi ama en kabadayý eþkýya çetesi 20 kiþiyi geçmezdi. Oysa I. Dünya ve Kurtuluþ Savaþýnda silahýný düþmana deðil de kendi halkýna çeviren firarilerin oluþturduðu çetelerde 150-200 kiþiden aþaðý insan yoktu.Ayrýca daha önce eþkýyalar mümkün mertebe kan dökmez, ýrza geçme ise hiç olmazdý. Fakat savaþ döneminde durum deðiþti.

Menteþe sancaðýna baðlý bir köylü aynen þöyle diyordu: : “Evvelki eþkýya gelir, kimin parasý varsa alýr gider, adam öldürmezlerdi. Bugünkü töresizler var yok tanýmazlar. Hem para alýrlar hem de bilâ-sebep(sebepsiz yere) öldürürler…”.

Ýzmir’de yayýn yapan Köylü Gazetesi ‘’ Asayiþsizlik hiç bir vakit bu derece ileri gitmemiþtir. Biz þimdi o eski bildiðimiz eþkýyaya, efelere rahmet okuyoruz!..’’ Demekteydi.  Ancak en vahim açýklama bir ordu komutanýnýn yaptýðý açýklamaydý ve ordudan kaçan ama ülkesinden kaçmayan firarilerin yaptýklarý þeylerin ne kadar elim ve vahim þeyler olduðunu ortaya koyuyordu.

49. Fýrka komutaný Þükrü Naili Bey, 5. Ordu komutanlýðýna gönderdiði yazýda aynen þöyle diyordu: “…Soyulmadýk bir Türk köyü, tahkir edilmedik(hakarete uðramayan ) bir Türk rençberi kalmamýþdýr… Ashab-ý servet,( Servet sahipleri) Ashab-ý namus (Namus sahipleri ) hatta beþ-on koyun sahibi olan kimseler de bu mezalimden, bu vahþetden artýk bezmiþler, ýrz ve can kaygýsýna düþmüþlerdir…”

Irz ve can kaygusu...Yani sadece öldürmek deðil, ýrza geçmek de var ordudan firar edenlerin iþledikleri suçlar arasýnda...

Peki bu firariler niçin firar ediyorladý?

C) FÝRARLARIN SEBEPLERÝ

Aslýnda yazýnýn en baþýnda firarlarýn sebeplerini ele almalýydým ama bunun pek de önemi yoktur. Çünkü bizim savaþý oyun sanan þimdiki nesil lafa gelince ‘’ Þartlar ne olursa olsun’’ Der. Hatta geçenlerde bir vatandaþla aramýzda þöyle bir diyalog olmuþtu:

-Sami Hocam. Bir Savaþ çýksa ne yaparsýn?
-Elimde silahým, kendimi ve ailemi savunacak bir mecalim varsa, açlýk diye bir sorunum yoksa sonuna kadar ülkem için savaþýrým.
-Peki silahýn yoksa, yiyecek bir kuru ekmek bile bulamýyorsan?
-Bu durumda ailemin canýný ve ýrzýný kurtarmak amacýyla elimden gelen her imkaný kullanarak savaþýn olmadýðý bir ülkeye kaçmanýn yollarýný arardým. Peki sen ne yapardýn?
-Ben hiç bir silahým olmasa elime bir taþ alýp düþmanýma atar, sonra da þerefli bir þekilde düþman tarafýndan öldürülmeyi tercih ederdim.

Ýçimden ‘’ Naaahhh tercih ederdin.’’ Desem de ona ‘’ Sen senin yapacaðýný söyledin, ben de benim yapacaðýmý söyledim.’’ Deyip konuyu uzatmadým.

Yani anlayacaðýnýz bizim ülkede neredeyse herkes, þartlar ne olursa olsun ülkesinde kalýyor(!), hiç bir silah, yiyecek, bir kuru ekmek bulamasa bile düþmanla mücadeleye, kanýnýn son damlasýna kadar savaþmaya devam ediyor,(!)I. Dünya ve Kurtuluþ savaþýndaki askerden kaçma sebeplerinin hiç birisi onlarý korkutmuyor(!), yýldýrmýyor(!)

Hangi sebepler mi: Maddeler ve bazý örneklerle açýklayalým:

1- Açlýk mesela...Hem de öylesine bir açlýk ki...

Birinci Dünya Savaþý’nda kýdemli çavuþ olarak görev yapan Hamit Ercan’ýn anlattýklarý, iaþe sýkýntýsýnýn ulaþtýðý boyutlarý göstermesi açýsýndan önemlidir. Ercan’ýn verdiði bilgiye göre; askerler açlýktan ölmüþ hayvanlarýn etini yemek zorunda kalmýþ, bir asker açlýk nedeniyle komutanýnýn çarýklarýný çalarak kaynatýp yemiþ ve hatta bazý askerler açlýk nedeniyle köpek kesip yemek zorunda kalmýþtý.

2- Giyecek olmamasý:

Kafkas Cephesindeki yenilginin baþlýca sebebi ordunun yazlýk kýyafetlerle dondurucu soðuklara sürülmüþ olmasý deðil miydi?

3- Can korkusu: Kim ne derse desin. Can tatlýdýr. Hatta  baþka ülkelerde var mýdýr bilmem ama Türk atasözleri arasýna girmiþtir ‘’ Önce can, sonra canan ‘’ Sözü.

4-1800 lü yýllarýn baþýndan beri bu milletin sürekli savaþýyor olmasý. Yani savaþtan artýk illallah etmek..

5- Ermeni, Rum ve Özellikle Ýngilizlerin propagandalarý...

Sebepleri daha fazla çoðaltmak mümkündür ama ana sebep açlýk ve savaþlarýn doðurduðu maddi ve manevi yýkýmdýr.

Ýþte tüm bu sebeplere raðmen Türk insaný düþmaný ile canla baþla savaþmýþ, ülkesini terk etmemiþtir ama yine de her yüz kiþiden on yedisi ülkesini terk etmese de yukarýdaki sebepler doðrultusunda silahýný düþmana doðrultmak yerine kendi köylüsüne, kasabalýsýna çevirmekten geri durmamýþtýr. Ýþte bu noktada sormak gerekir: Ülkesini terk edip bir baþka ülkeye sýðýnmak mý daha hayýrlýdýr yoksa ülkesinde kalýp kendi vatandaþýnýn malýna, canýna, ýrzýna saldýrmak mý?

Yazýmýn baþýnda da dediðim gibi: ‘’ ÜLKEM ÝÇÝN KANIMIN SON DAMLASINA KADAR SAVAÞIRIM’’ Demek kolaydýr da savaþmak zordur.

Sözlerimi  önce Nazým Hikmet’in dizeleri, Sonra da Mehmet Akif’in duasý ile noktalýyorum:

Köyün evleri karanlýk  
Gökte yýldýz pýr pýr eder
Ben bir asker kaçaðýyam
Gelin bana bir tas su ver
Neyleyim kusura kalma
Elleri kýnasýz gelin
Çalar asker kaçaklarý
Kapýlarý geceleyin

Nazým Hikmet - Asker Kaçaklarý þiiri

‘’Allah bu Millete bir daha Ýstiklal Marþý yazdýrmasýn’’---Mehmet Akif Ersoy

NOT: Osmanlý Devleti 1918 de çýkardýðý bir kanunla I. Dünya savaþýnda askerden kaçanlarýn hepsinin itibarýný iade etmiþtir fakat TBMM ve Türkiye Cumhuriyeti Kurtuluþ Savaþýndan kaçan hiç bir askerin itibarýný iade etmemiþtir.