ERDEM
.
   
Ahlakın övdüğü iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk vb. niteliklerin genel adı, fazilet. 2. fel. İnsanın ruhsal olgunluğu. TDL.
    Filozoflar, erdemi tanımlarken bilgelik, yiğitlik, doğruluk, ölçülülükten söz ederler. Yani bilgelik (bilgili olmak), erdemdir. Bilgili olanın yiğit hem de cesur olacağı varsayılır. Buradan, “Yiğitlik erdemdir” denmektedir. Cesur olduğu için doğruları söyler, doğru olanı yapar.  Ondan sebep, doğruluk da erdemdir. Eylemleri, duyguları ölçülüdür. Öyle ise ölçülü olmak da erdemdir.

    Adam dediğin
    Bastığı yerde izi
    Vardığı yerde söyleyecek sözü olmalı
    Vurması gerekiyorsa vurmalı.
    Ama ilk önce
    Sevgisini silah gibi kuşanıp
    Öfkesine karşı durmalı
    Duracağı yeri bilmeli
 
   
Cesaret, kaybetme korkusunu yenmektir.
Kaybetme cesareti olmayanın, kazanma şansı hiç yoktur.

    ”Yiğitlik, kahramanlık, pehlivanlık hasmını yenen değil, öfkesini yenendir” der, İmam Buhari (İran-Buhara, hadis yorumcusu
).
    Öfke bir zaaftır. Öfkemizi yenebiliyorsak diğer zaaflarımızı da yenebiliriz.
    Farabi (İran asıllı İslam filozofu),  Aristo’nun (Antik Yunan filozofu) yolundan giderek, “insanda var olduğu şekliyle, aklın, bazı bilgileri doğuştan getirdiğini ancak potansiyel hâldeki bu aklın, mantıksal çıkarım yoluyla ve duyulara dayalı olarak bilgiyi açığa çıkardığını” söyler.
    Farabi’yi nasıl okumalıyız? İnsan, biyolojik olarak doğar, beslenir, büyür, ürer ve ölür. Yani, var oluşunda hayvanların özelliğini taşır. İnsanın ilk aklı (biyolojik akıl) da hayvanidir. İçgüdüler ve dürtülerle sınırlıdır.
    Bana göre de beşeri aklın (gelişmiş akıl), biyolojik (ilkel) akla egemen olması, erdemdir.
    Antik çağ filozofları (sofistler) da, erdemin doğuştan insanda var olmadığını, bilginin derinliğine bağlı olarak sonradan kazanıldığını ifade ederler. Yani erdeme ilişkin kavramlar (bilgelik, yiğitlik doğruluk ölçülülük)  öğretilebilir ve zamanla öğrenilebilir, derler.
    Gerçekten her birey; aileden, okuldan, toplum içinde her hangi birinden, ya da okuduğu kitaplardan, (doğruluk, dürüstlük, güvenilir olmak, kararlı olmak, vefalı olmak vs.) çoğunu içselleştirmesek de anlamlarını ve önemini öğrenmedik mi? Bence iyiye güzele ait bu kavramları, dolayısıyla “erdem” sözcüğünün ne anlama geldiğini zamanla öğrendik.
    Erdem sözcüğü ve içerdiği kavramlar, günümüz toplumlarından giderek uzaklaşmış, bazıları için “don” (bedenimizi saran giysilerimizin tümü) sözcüğünün düştüğü duruma düşmüş gibi görülse de aslında, her toplum ve toplumun her bireyi için, “erdem” sözcüğü ve içerdiği kavramlar, özlenen, aranan, saygı duyulan kavramlar olarak, özel ve özgün yerini korumaktadır. Çünkü erdem gibi yüce, insani değerler, tıpkı atasözleri ve deyimler gibi, bin yıllarda toplumların bilinçlerinden ve deneyimlerinden damıtılarak oluşmaktadır. Bu değerler, sayıları çok az da olsa yine, bazı insanların omuzlarında, gelecek kuşaklara taşınmaktadır. Bu taşıyıcı insanlardan Mevlâna, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Hacı Bektaşi Veli, Aşık Veysel gibi binlercesi yakın geçmişte var olmuş, bundan sonra da var olmaya devam edeceklerdir.
    Geleceğe umutla bakmamızı sağlayan erdemli insanlar, kendini belli etmese de aramızda dolaşmakta ve her biri, ait olduğu toplumda, saygın yerini korumaktadırlar.                         
    “İnsanın gerçek asaleti erdemden gelir; doğuştan değil.”  Epiktetos  (Yunan filozof)
    “Erdemli olanların söyleyecek sözleri vardır ama söyleyecek sözleri olanların tümünde erdem yoktur.”  Konfüçyüs (Çin filozof)

    “Yalnız erdemli kimse kendi içinde zengindir, mutludur ve huzurludur.” Prof. Dr. Bedia Akarsu
   
Erdem, kişinin kendi kendisini yargılayabilmesidir.”
Joseph Butler (İngiliz filozof)
     joseph Butler’in sözlerini ben de kendisine hesap verenin kimseye verecek hesabı yoktur diyerek, olumluyorum.
Erdem üzerine söylenmiş, önemsediğim bu sözleri de sizlerle paylaştıktan sonra
yazımı şöyle sonlandırmak istiyorum.
Kişinin kendisi için istediğini başkaları içinde isteyebilmesi, erdemdir.
Çünkü Bencilliği aşabildiğimiz kadar insanız.

----------------------------------------------------------Tahir Eker

( Erdem başlıklı yazı yolcu9901 tarafından 29.09.2019 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.