Eski Yunancada uyumak anlam�na gelen hipnoz 19. y�zy�l�n ba�lar�ndan beri do�um a�r�s�n� azaltmakta kullan�l�r. Bu teknik �nemli yetenekleri ask�ya alan ve bilin�alt�na ula�abilen derin fiziksel relaksasyon durumudur. Hipnoz yo�un bir konsantrasyon, derin bir gev�eme durumudur. Asl�nda r�ya g�rme, hayal kurma, filmi izleme, kitap okuma ya da meditasyon yapmaya benzemektedir. Hipnozu bunlardan ay�ran temel fark, d��ar�dan ya da bireyin kendi kendine verdi�i telkinlerin olmas�d�r (Simkin& Boldig:2004).

�Mary Mongan Y�ntemi� olarak da bilinen hipnozla do�um, 1989 y�l�nda Mary Mongan taraf�ndan d�nyaya tan�t�lm��t�r Hipnozla do�um, kad�n�n fiziksel, zihinsel ve ruhsal olarak haz�r hissetmesine yard�mc� olmak ve do�um s�ras�ndaki korku, endi�e ve ac� konusundaki fark�ndal��n� azaltmak i�in kendi kendine hipnoz ve rahatlama tekniklerini kullanarak bir do�um y�ntemidir.

Hipnoz esnas�ndaki telkin; alg�, ruh hali veya davran��ta belirgin spontan de�i�iklikler ile sonu�lanan s�zl� ya da s�zs�z ileti�im ��eleridir. Bu tedavi edici ileti�im ki�inin bilin�alt�na y�nlendirilir ve yan�tlar� herhangi bir bilin�li �aba veya ak�l y�r�tmeden ba��ms�zd�r. Kad�nlar do�um sanc�s�nda ki kas�lmalara ba�l� a�r�lar� azaltmak i�in kendi kendine hipnozu ��renebilir. N�rolojik g�r�nt�lemedeki son geli�meler; hipnoz kaynakl� analjezi s�ras�nda meydana gelen n�rofizyolojik de�i�ikliklerin daha iyi anla��lmas�na yol a�m��t�r (Maquet& Degueldre& Delfiore &Franck& Luxen& Lamy;1999)

Hipnozla do�um sadece do�um s�ras�nda hipnoterapi yapmak de�ildir. Hipnoz senaslar�na gebeli�in 6. ay�ndan itibaren ba�lay�p hastaya g�re de�i�mekle beraber 5-7 seans hipnoterapi uygulamak gereklidir. Bu uygulamalar ile hastaya kendi kendini rahatlatma teknikleri (otohipnoz) ��retilmekte ve do�um s�ras�nda hasta kendini bu telkinlerle rahatlatmaktad�r. Uygun olan hastalarda hipnoterapi, uzman� do�uma da e�lik edebilmektedir

Bireyin pozisyonu �nemlidir. Gebe i�in tercih edilen pozisyon yan oturur ya da sol yan pozisyondur Bireyin kollar� bacaklar�, beli, karn�, boynu ve ba�� yast�kla desteklenebilir. Birey derin gev�eme durumuna uyum sa�lad�ktan sonra farkl� pozisyonlarda hipnoza ge�me durumu denenmelidir. �lk uygulamalarda hipnoza girmeyi kolayla�t�rmak amac�yla nefes egzersizleri, hayal kurma veya m�zik gibi di�er y�ntemler de hipnoz ile birlikte kullan�labilir ( Mongan, 2009)

Hipnoz ile do�um yapmaya karar veren kad�n, t�m bedenini �zellikle perine ve uterus kas gruplar�n� gev�etmeyi ve kontrol alt�na almay� ��renir. A�r�n�n negatif duygular�ndan ar�nmak i�in telkinler kullan�r. Kad�nlar�n hipnozu otomatik olarak uygulayabilmeleri i�in tekrarl� uygulamalar olduk�a �nemlidir. Kad�nlara hipnotik s�rece h�zl�ca ge�mek i�in kendilerini rahat hissedebilecekleri bir �zihin alan�� belirlemeleri �nerilmektedir. Zihin alan� ki�inin hayalinde kendisini en rahat ve huzurlu hissetti�i yerdir.

Kad�n kontraksiyonlar� bir enerji dalgas� ya da denizden k�y�ya a��r a��r ilerleyen bir dalga olarak d��l�nebilir. Dalgalar�n bebe�ini ona getirdi�ini hayal edebilir. B�ylece kontraksiyonlar� farkl� ve mutluluk verici olarak alg�layabilir. Her kontraksiyonun bebe�ini biraz daha kendisine yakla�t�rd��n� d��nebilir. Doktor, ebe veya hem�ire kontraksiyonlar aras�nda gev�emenin do�um ve bebek �zerindeki olumlu etkilerini ve anla��l�r c�mlelerle a��klayarak gev�emesine destek olaca��n� belirterek kad�n�n g�ven ihtiyac�n� kar��lamal�d�r. (Mongan,2005)

Do�um �ncesi gev�eme sa�lamak i�in kendi kendine hipnoz y�ntemi ile ilgili e�itilen kad�nlarda e�itilmeyenlere g�re daha az (s�ras�yla %36, %53) epidural analjezi ihtiyac� hissedilmi�tir Cyna &Andrew& McAuliffe;2006).

Gebeli�in korkulan komplikasyonlar�ndan olan ve perinatal mortalite ve morbiditeyi artt�ran preterm eylemlere neden olabilen intrautein b�y�me gerili�i ve oligohidroamniozu olan gebelerde konvansiyonel tedaviye ek olarak klinik hipnozun uyguland�� bir �al��mada; hipnoz grubunda daha az preterm eylem g�zlendi�i, d��k do�um a��rl�� insidans�n�n daha az oldu�u, sezeryan benzeri cerrahi s�re�lerin daha az s�kl�kta oldu�u g�sterilmi�tir. Shah &Thakkar &Vyas,2011)

Hipnotik metinler arac�l�� ile anne aday�n�n gev�emesini sa�lamak ve bu s�rada olumlamalarla anne aday�na bir anlamda pozitif y�kleme yapmakta ve tarz e�itim alan bir anne aday� kendi de do�uma kadar tekrarlar yaparsa, do�umda bu gev�emi�, huzurlu duruma kolayca ula�abilmektedir.

Belirli programlar farkl�l�k g�sterse de, hipnoz do�um s�n�flar� genel olarak kat�l�mc�lara m�zik, g�rselle�tirme, pozitif d��nce ve kelimeleri rahatlatmay� ve i� s�ras�ndaki hisleri kontrol etmeyi ��reten m�zik, g�rselle�tirme, pozitif d��nce ve kelimelerin bir kombinasyonunu uygulama ve kullanmay� ��retir. Hipnoz do�umun di�er bir�ok do�um tekni�iyle birlikte kullan�labilece�ini unutmayal�m.

Do�um haz�rl��nda hipnoterapinin e�itiminin amac� anne aday� ve �iftlerin hamilelik, do�um ve do�um sonras�nda dogru kararlar almas�na yard�mc� olarak bu s�reci en keyifli �ekilde ge�irmelerine destek vermektir( Hummenick, 2004)

G�ncel literat�r �al��malar� hipnoterapi ile dogumun korku ve a�r� al��s�n� azaltarak analjezik kullan�m�n� azalt�p oksitosin sal�n�m�n�n vajinal do�um oran�n� artt�rd��n� ve gebelik d�nemi memnuniyetine katk�s�n� kan�tlam��t�r .Ayr�ca do�um sonras� postpartum depresyonu azaltt��n� g�stermi�tir . (��bir &Okumu� ,2011)

Sezaryen gibi do�umda t�bbi m�dahaleler ve bug�n devam eden epidural analjezi kad�n ve bebek �zerinde �nemli olumsuz etkiler yarat�r. Neredeyse d�nyadaki �reme �a��ndaki kad�nlar�n yar�s�, CAM (tamamlay�c� ve alternatif t�p) kullan�yor (Sullivan & McGuiness, 2015).

Amerika Birle�ik Devletleri'nde hamile kad�nlar�n% 37'si ve do�um sonras� kad�nlar�n% 28'i 12 ay i�inde CAM kullan�yor (Birdee, Kemper, Rothman ve Gardiner, 2014) Kad�nlar�n gebelik ve do�um i�in se�ti�i CAM tedavileri literat�rde hipnoterapi ad� ile an�lmakta ve a�r� i�in kullan�lanbir methoddur . (Sullivan & McGuiness, 2015:10)

Do�uma dair korkular genellikle a�r�, sezaryen ile zorunlu do�um, �l�m, epizyotomi do�umda �aresiz hissetmek, malformasyon, do�um s�ras�nda pani�e kap�lmak, istemsiz ��l�k bebe�i d��ar� itme a�amas�nda hasar verme korkusudur . (Ser�eku� &Okumu� 2009)

Do�um ve do�um i�in hipnoterapi bir kad�n�n do�um s�reci korkusu ve stresinden kaynaklanan kas gerginli�ine yol a�arak artan korku ve stresi k��k�rtan ac� d�ng�s�n� azaltma hedefler. (Phillips-Moore, 2012). Hipnoterapi do�um �ncesi d�nemde gebeye ��retilerek ve kad�n do�um uzman�n�n ve ebenin destekleyici yard�m� ile uygulan�rken do�uma haz�rl�k derinle�me ve do�um s�recinde hipnozun devam� sa�lan�r ( Beebe, 2014: 52).

Do�um a�r�s�nda olu�an iki paradigma vard�r. Birincisi a�r� kesici paradigmas� di�eri ise do�um sanc�lar�n� a��r� g�steren ac� paradi�mas�d�r. Do�um a�r�s� normal bir bireyin ba�a ��kabilece�i bir a�r�d�r ve bu a�r� ile ba�a ��kmak b�t�nsel bir yakla��md�r. (Leap &Anderson, 2008: 4).

Hipnoterapi kad�nlar�n do�um ac�s�yla ba� etmelerine yard�mc� olmay� ama�layan farmakolojik m�dahalelere kar�� do�umun ac�s�n� hafifletmek ve gidermeyi hedefler. (Jones, 2012).

D�nyada, �zerinde �nemle durulan konulardan birisi de normal do�umlardan kad�nlar�n g��lenerek ��kmalar� i�in hastanelerdeki do�um ortamlar�n�n ev benzeri d�zenlenmesidir. Do�um odalar�n�n, annenin kendisini evinde hissedece�i, g�ven ve mahremiyet ihtiyac�n� kar��layacak �ekilde d�zenlemesinin ve annelerin do�umda birebir kesintisiz ebe deste�i almas�n�n normal ve kolay do�um oranlar�n� art�rd�� saptanm��t�r.(Dick ,2013).

Her ne kadar kad�nlar do�um sanc�lar�n� subjektif olarak farkl� �iddet ve yerde rapor etseler de kas�lmalar ve uterin do�umun erken a�amas�nda servikal dokular�n kas�lmas� ortakt�r (Rich, 2016). Bu a�r�lar omurilik sinirleri boyunca T10-L1 e iletilir ve kar�n, kal�a, uyluk ve lumbosakral b�lgelerdedir

Do�umun ikinci a�amas�nda ise buna servikal gerilerek eklenir ve vajinal ve perineal distansiyon a�r�lar�n� omurili�e giren S2-S4 pudendal sinirleri kullan�r (Jones, 2012). Pozitron emisyon tomografi (PET) bir n�ro g�r�nt�leme teknolojisidir. hipnoterapi kulland��nda kad�n�n beynindeki de�i�iklikler fizyolojik haritaland�rmak i�in daha yak�n zamanda kullan�lm��t�r.

Asl�nda ya�anan ac� do�um ile ilgili bilgi eksikli�i ve bunla il�kilendirilen korku veya daha �nce ya�anan ac�lar ve v�cudun do�al sempatik sinir sistemi ve stres hormonlar�n�n do�ru salg�lanamamas�na ba�l�d�r . Sonu�ta; endi�e ve korku gebelik ve do�um esnas�nda kullan�lacak kaslara diren� ve gerginlik vererek do�umda rahatlamay� engelleyerek kan rahim vagina ve perineye gitmesi gereken kan� engelleyerek olumlu geribildirim almam�za engel olur .

Fetusun da d�zg�n y�nlendirilemeyen kan ak��yla gelen besinlerden faydalanamaz ve ayn� zamanda gebedeki kortizol horomonunu korku emerek normal b�y�me ve geli�meyi engeller (Phillips-Moore,2012).

Hipnoz ile zihin ve beden aras�ndaki ba�lant� kurmay� hedefleyerek bilin�alt�na girerek fizyolojik tepkilerde rahatlama sa�lamay� hedefler ( Phillips-Moore, 2012). As�l ama� ise ikir kad�n�n kendi do�um s�recini tam olarak kontrol etmesinin verece�i rahatl�kt�r . Daha �nce ��retilen ritmik solunum teknikleri oksitosin gibi do�al opiatlar salg�lad��n� g�sterilmi�tir. Kontroll� nefes ritmi kad�n�n kedisini kontrol etmesine izin vererek gev�emesine yard�m eder . (Steel, Frawley, Sibbritt, Broom, & Adams, 2016).

1213 kad�n� rastgele se�erek yap�lan yedi �al��ma sonucu do�um yapan kad�nlar�n memnuniyeti a��s�ndan hipnoterapi y�netimi ile do�um yapan gruplar ile ek ila� olarak alarjezi ve a�r� kesici alanlar aras�nda dogum sanc�s� a��s�ndan fark olmam��t�r (Madden et al., 2016).

Do�umda hipnoz kullan�m� normal do�um olas�l�� ve kad�n�n do�umdan memnuniyetini artt�ran y�ntemlerden birisidir. Bu nedenle bu y�ntemi bilen ekibin artt�r�lmas�na gereksinim duyulmaktad�r.

KAYNAK�A

Mongan M. (2009) HypnoBirthing practitioner syllabus, Hpnobirthing Institute, Usa .

Mongan M. Hypnobirthing the Mongan method. 3rd ed. USA: Health Communication Inc; 2005. p. 57-81

Beebe, K. R. (2014). Hypnotherapy for labor and birth. Nursing for Women�s Health,18(1), 48-59.

Sullivan, D. H., & McGuiness, C. (2015). Natural Labor Pain Management. International Journal of Childbirth Education,30 (2).

Cyna, AM, Andrew ,MI, McAuliffe GL. (2006) Antenatal self-hypnosis for labour and childbirth: a pilot study. Anaesth Intensive Care, 34(4):464-9.

Maquet P, Faymonville ME, Degueldre C, Delfiore G, Franck G, Luxen A, Lamy M. (1999) Functional neuroanatomy of hypnotic state. Biol Psychiatry ,45(3):327-33.

Dick-Read, G. (2013). Childbirth Without Fear. 4th edition. TJ International Ltd, London.

Hummenick SS. (2004) Maternity and Women�s Health Care. In: Lowdermilk DL, Perry SE, eds, Childbirth and Perinatal Education. 8th ed. Mosby: St Louis;:448-67

��bir GG, Okumu� H. A. (2011) Safe approach to pain at childbirth: Hypnobirthing. HEAD;8: 7-10

Phillips-Moore, J. (2012). Birthing outcomes from an Australian HypnoBirthing programme. British Journal of Midwifery, 20(8).

Ser�eku� P, Okumu� H.( 2009) Fears associated with childbirth among nulliparous women in Turkey. Midwifery, 25: 155-62

Shah MC, Thakkar SH, Vyas RB. (2011).Hypnosis in pregnancy with intrauterine growth restriction and oligohydramnios: an innovative approach. Am J Clin Hypn , 54(2):116-23.

Simkin, P., Boldig, A., J. (2004) Midwifery Womens Health, 49: 489-504.

Jones, L. (2012). Pain management for women in labour: an overview of systematic reviews. Journal of Evidence-Based Medicine, 5(2), 101-102.

Madden, K., Middleton, P., Cyna, A. M., Matthewson, M., & Jones, L. (2016). Hypnosis for pain management during labour and childbirth. The Cochrane Library.

Rich, M. (2016). The Curse of Civilised Woman: Race, Gender and the Pain of Childbirth in Nineteenth-Century American Medicine. Gender & History, 28(1), 57-76.

Leap, N., & Anderson, T. (2008). The role of pain in normal birth and the empowerment. Normal childbirth: Evidence and debate, 29.

Steel, A., Frawley, J., Sibbritt, D., Broom, A., & Adams, J. (2016). The characteristics of women who use hypnotherapy for intrapartum pain management: preliminary insights from a nationally-representative sample of Australian women. Complementary Therapies in Medicine.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Do�um A�r�s� Ve Hipnoterapi ba�l�kl� yaz� g�levi taraf�ndan 3.11.2019 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.