Fin eðitim sistemi

Finlandiya’da eðitim yüksek düzeydedir. Okullar arasýnda öðrenim sonuç farklarý azdýr hemen hemen herkes temel eðitimi hedeflenen sürede bitirmektedir. Okul öncesi eðitim, temel eðitim ve ikinci düzey eðitim ücretsizdir ve bundan sonraki eðitimler de büyük oranda ücretsizdir. Ailenin gelirinden baðýmsýz olarak herkesin kaliteli bir eðitim görme olanaðýnýn olmasý ve aktif bir vatandaþ olarak geliþmesidir.

Eðitim sistemi erken eðitimi, okul öncesi eðitimi, temel eðitimi, ikinci derece eðitimi ve yüksek eðitimi içerir. Yetiþkin eðitimi yetiþkinler içindir ve temel eðitimden yüksek eðitime kadar birçok alternatif içerir.  Okullarýn finansý ilköðretimde % 98 orta öðretimde ise % 87    kamu tarafýndan karþýlanýr

Erken eðitim

Finlandiya’da çocuklarýn okul çaðýna gelmeden önce erken eðitime katýlma haklarý vardýr. Erken eðitim çocuk yuvalarýnda ve aile gündüz bakýmýnda verilir. Çocuk erken eðitime ebeveyni ile birlikte, çocuk parkýnda da katýlabilir. Çocuk erken eðitime haftada en az 20 saat, ebeveynler çalýþýyorsa ya da okuyorsa daha da fazla katýlabilir. Erken eðitimin amacý çocuðun geliþimini ve   mutluluðunu desteklemektir. Çocuk sosyal ,  el becerileri ve  deðiþik bilgiler öðrenerek  ileride daha fazla öðrenmesine yardýmcý olacak beceriler kazanarak tupluma dahil olur.

Gün içinde çok oyun oynanýr ve dýþarý çýkýlýr. Çocuðun ana dili Fince veya Ýsveççeden baþka bir dilse çocuðun Fince ya da Ýsveççe öðrenmesi desteklenir. Çocuðun ihtiyacý varsa, özel eðitim de alabilir. Finlandiya’da erken eðitimi belediyeler düzenler. Erken eðitim vergi gelirleriyle finanse edildiðinden daha ucuzdur. Finlandiya’da erken eðitim veren özel yerler de vardýr. Çocuk ile eðitimli erken eðitim öðretmenleri ve çocuk bakýcýlarý ilgilenir.

Okul öncesi eðitim

Finlandiya’da çocuðun sene boyunca okul öncesi eðitime katýlmasý gerekir. Okul öncesi eðitim genelde   6 yaþýný doldurduðu sene baþlar. 2001 yýlýndan beri 6 yaþýndaki tüm çocuklar ücretsiz eðitim alma hakkýna sahiptir. Okul öncesi eðitimi belediyeler düzenler ve eðitim aile için ücretsizdir. Eðitimi, meslek yüksekokulu veya üniversite mezunu erken eðitim öðretmenleri verir. Okul öncesi eðitim genelde pazartesinden cuma gününe kadar günde  yaklaþýk 4 saattir. Çocuðun ebeveynleri çalýþýyor ya da okuyorsa, çocuk okul öncesi eðitimin dýþýnda erken eðitime de dahil olabilmektedir.

Okulda yararý olacak becerileri, örneðin harfleri öðrenir. Okuma daha öðretilmez.. Ayrýca gün içinde oyun oynanýr ve dýþarý çýkýlýr.2012 yýlýnda 6 yaþýndaki çocuklarýn yüzde % 98 i okul öncesi eðitime katýlmýþtýr.

Temel eðitim

Temel eðitim çocuðun 7 yaþýný doldurduðu sene baþlar. Finlandiya’da temelli oturan her çocuðun temel eðitime katýlmasý þarttýr. Temel okulda  9 sýnýf vardýr. Öðrenim yükümlülüðü çocuk temel eðitimin bütün derslerini tamamladýktan ya da öðrenim yükümlülüðünün baþlamasýndan on sene geçtikten sonra sona erer.

Finlandiya’da temel eðitimi yasalar yönetir.  Ulusal öðretim programýnýn temelleri ve yerel öðretim programlarý uygulanýr. Temel eðitimi belediyeler düzenler. Temel eðitim vergi ile finanse edilir ve bu yüzden eðitim ücretsizdir. Alt sýnýflarda eðitim  ortalama haftada 20 saattir ve üst sýnýflarda ders saatleri fazlalaþýr

Finlandiya’da temel eðitim öðretmenlerinin hepsi yüksek lisans yapmýþtýr. Temel eðitimde 1-6. sýnýflarýn sýnýf öðretmenlerinin uzmanlýk alaný pedagoji, 7-9. sýnýflarýn öðretmenlerinin uzmanlýk alaný öðrettikleri derslerdir. 9 yýl süren eðitimin ilk 6 yýlýný sýnýf öðretmenleri  son 3 yýlýný ise branþ öðretmenleri verir.

Öðrencilerin derslerde ilerlemesini öðretmen deðerlendirir. Temel eðitimde notlarý öðretmen verir. Ülke genelinde düzenlenen bir sýnav yerine öðrenim sonuçlarý örnek bazlý deðerlendirmelerle takip edilirek ki bu deðerlendirme   dokuzuncu sýnýfta düzenlenir.

Sýnýflar 14 yaþa kadar 24 kiþilik, liselerde ise 28 kiþilik, ortalama 25 kiþiden oluþmaktadýr. Özel eðitim sýnýflarý en fazla altý kiþi,  engelliler sýnýfý ise   sekiz kiþiden oluþmaktadýr.

Zorunlu temel eðitim süresince tüm öðrenciler eðitim, saðlýk, günlük sýcak yemek, bilgisayar ve yazýcý kullanýmý, kitap, defter, kalem, okul gezilerinden ücretsiz olarak faydalanmaktadýrlar

FÝNLANDÝYA DA   TÜRKÝYEDEN FARKLI OLAN NEDÝR  ?

·         Finlandiyalý eðitimcilere göre yetenekleri yüksek olan çocuklarý daha da fazla teþvik etmektense zayýf ve daha geride kalan öðrenici gruplarý ile  daha yoðun olarak ilgilenmek daha iyi sonuçlar vermektedir.

·         Finlandiya’da eðitimciler “Bir öðrenci zorluk yaþarsa, aklýmýza gelmesi gereken soru, öðrencide ne sorun olduðu ya da öðretmende ne sorun olduðu deðildir. Asýl soru, sistemde ne sorun olduðudur” diyerek öðretim programlarýný ortam ve þartlara göre güncellemektedir.

·         Finli öðrencilere öðrenimlerinin ilk altý yýlýnda hiçbir þekilde not verilmemekte ve sekizinci sýnýfýn sonuna kadar not verme zorunluluðu bulunmamaktadýr.

·         Öðrencilere 15 yaþlarýna kadar test uygulanmamakta ve öðrenciler 16 yaþlarýnda iken ülke genelinde sýnava girmektedirler. Ders kitaplarý pek fazla kullanýlmamakta ve ders derste öðrenilir denilmektedir. Ödev verilmemesi istenmekte, eðer gerçekten gerekli ise bu ödev öðrencinin en fazla 30 dakikasýný alacak þekilde planlanmaktadýr

·         Fin eðitim sisteminde özel eðitime ihtiyaç duyan fiziksel-zihinsel engelli öðrencilerin ve öðrenme güçlüðü çekenlerin de diðer çocuklarla ayný okulda okumasý saðlanýyor. Bizim eðitim sistemimizde de özel eðitime ihtiyaç duyan öðrencilere bu þekilde eðitim ortamlarý hazýrlanmalý ve sosyal hayata dahil olmalarý saðlanmalýdýr

·         Özel okullar sadece din eðitimi için bulunmakta ve resmi devlet okullarýnda din dersinde din eðitimi verilmemekte sadece dinler anlatýlmaktadýr

·         Finlandiya'da okullarda yemekhanelerde günün menüsü, içerdiði besin miktarý ve kalorisi yemekhane panosuna mutlaka yazýlmaktadýr. Burada ilginç olan tabaklarda kalan yiyeceklerin döküldüðü yerde duvara asýlan bilgi notlarýnda çöpe dökülen yiyeceklerin gün gün gramajlarý da yazýlmaktadýr.

·         Finlandiya'da eðitim dört öðrenme ortamýnda yürütülmektedir. Bunlar; Sýnýf, laboratuvar, atölye çalýþmasý ve okul dýþý çevre. "Gerçek hayat sýnýf duvarlarýnýn dýþýna çýkýyor. Sýnýf, atölye ve laboratuvar, sýnýrlý öðrenme ortamý saðlarken, okul dýþý çevre öðrencilere birçok fýrsat verir” demekte Finlandiya'lý eðitimciler. Bizim ülkemizde de okul dýþý öðrenme ortamlari geliþtirilmeli ve çok kapsamlý hale getirilmelidir.

FÝNLANDÝYA DA ÖÐRETMEN ALIMI

Finlandiya’nýn PISA’da elde ettiði baþarýsýnýn altýnda yatan en önemli unsurlarýn baþýnda öðretmen yetiþtirme programý gelmektedir Bu programýn en önemli özelliði baþlangýçta motivasyonu yüksek ve yetenekli öðrencileri programa kabul etmektir.

Finlandiya’da öðretmen olmaya karar veren bir aday bu programa katýlabilmek için öncelikle Türkiye’deki ÖSYM sýnavlarýna benzeyen “marticulation” sýnavýnda ve daha sonra üç aþamadan oluþan kabul testinden baþarýlý olmak zorundadýr. Kabul testi kitap sýnavý, mülakat ve örnek ders anlatýmý (ya da grup tartýþmasý yönetimi) þeklinde yapýlmaktadýr

Öðretmenler toplamda 38 hafta çalýþmakta, okullar genellikle Aðustos ayý ortasýnda açýlmakta olup tarihte okullar arasýnda 1-2 gün fark oluþabilmektedir. Okullar Ekim ayýnda 1 hafta, yýlbaþýnda iki hafta, bahar döneminde bir hafta tatil yapmakta ve tüm okullar ayný tarihte kapanmaktadýr.

Öðretmen adaylarýna programýn ilk üç yýlýnda dörder hafta, son yýl ise beþ hafta olmak üzere uygulama okullarýnda hem okul öðretmeni hem de üniversite hocasýnýn rehberliðinde staj yapma imkaný saðlanmaktadýr Finlandiya’da öðretmen olmak hiç kolay deðildir.

FÝNLANDÝYA DA “Eðitimdeki baþarýnýzýn sýrrý nedir?”

 Finlandiya’da “Eðitimdeki baþarýnýzýn sýrrý nedir?” diye sorduðumuzda alacaðýmýz cevap kesin ve net “Öðretmenlerimiz”. Öðretmene duyulan güven, inanç ve deðer en üst düzeydedir. Söyledikleri cümle þudur: “Her iþi uzmanýna býrakmalýyýz. Eðitim görevini çocuklarla birebir yürüten öðretmenlerdir. Bu nedenle de eðitimde birinci derecede yetkili öðretmendir”, “Her öðrenci önemlidir ve özeldir. Öðrencideki yetenekleri ortaya çýkaracak olan öðretmendir”.