Geçen yýllarda izlediðim Eskimolarýn kültürleriyle ilgili bir belgeselin, unutamadýðým hüzünlü bir bölümü vardý. Zor koþullarda yaþam mücadelesi veren kar insanlarý çok eski yýllarda yaþlýlarýný evlerinden uzak karlar arasýnda ölüme terke ettikleri anlatýlýyordu belgeselde.

         Orta yaþlý bir Eskimo erkeði, siyaha yakýn kýrýþ kýrýþ olmuþ gri renkli yüzünün derisi ve aðzýnda diþleri kalmamýþ yaþlý annesini sýrtlayýp evinden uzaklara taþýdý. Annesini karlarýn içine býrakýp yönünü evine çevirdi. Ninenin, yazgýsýný kabul etmiþ çaresizlikle kendisini karlar arasýna terk eden oðluna bakýþý dayanýlmazdý. Rüzgârla beraber tipi baþladý. Karlar arasýnda yaþlý kadýnýn süliyeti yavaþ yavaþ kayboluyordu…

         Eskimolar gibi bazý kültürlerde yaþlýlarýna iyi davranmadýklarý örneklerine rastlanýr. Bizim de az da olsa yaþlýlarýmýza iyi davranýlmadýðý örneklerimiz var. Oysa kutsal kitabýmýzda anne-baba yaþlandýðý zaman onlara iyi davranmamýz gereken ayetler ve peygamberimizin çokça hadisleri var…

         Atasözlerimiz ve masal diye niteleyeceðimiz kýssalarýmýz da var bu alanda maalesef… “Baba oðluna bað baðýþlamýþ oðlu babasýna bir salkým üzüm vermemiþ.”, “Et kulum, bu kulum…” Böylesi acý sözlere muhatap olmamak dileðiyle kýssalarýmýza bakalým geç kalmadan:

         Orta yaþlý anne, baba, yaþlý dede ve çocuktan oluþan bir ailede yaþanan dram yüklüdür birinci kýssamýz. Kýssa bu ya! Dede iyice yaþlanmýþtýr. Hareketlerini kontrol etmekte zorlanmaktadýr. Yemek yerken üstü baþýna döker aðaç kaþýða aldýðý çorbayý. Özellikle evin annesi rahatsýz olmaktadýr kayýnpederinin hallerinden. Sürekli sürat asmakta; sýcak yuvada fýrtýnalar estirmektedir. Baba da babasýnýn hareketlerinden memnun deðildir.

         Duruma bir çare üretilir. Marangozluk iþlerinden de anlayan baba bir tahta çanak çakar apar topar. Dede, çorbasýný odanýn uzak bir köþesinde içmektedir oðlunun kendisine layýk gördüðü çanakta. Çok üzülmektedir dedesinin sefil haline çocuk. Bir gün eline geçirdiði tahta parçalarýndan bir þeyler yapmaya çabalar. Anne-baba çocuða ne yapmak istediðini sorar. Çocuk:

         Bir tahta çanak yapmak istiyorum.  Yaþlandýðýnýz zaman çakacaðým bu çanakta yemek vereceðim size der. Masalsý kýssalarýmýz güzel biter çoðu kez. Anne-baba hatalarýný idrak edip gereðini yaparlar. Dededen af dileyip sofralarýný birleþtirirler.

         Ayný konuyu anlatan, sepet masal, kýssasýnýn birkaç versiyonu anlatýlýr. Bir öðretmen arkadaþýmýn anlattýðý kýsa bir versiyonunu anlatacaðým. Yine bir çekirdek aile! Ýyice yaþlanmýþ pamuk sakallý dede, burnu yukarlarda gelin. Ve pýsýrýk, kiþiliksiz baba ve melek yüzlü riyasýz, yalansýz bir çocuk ailemizi oluþturmaktalar.

         Aksakallý dede týpký tahta çanakta betimlenen dedenin davranýþlarýný sergilemektedir. Zamanlý zamansýz söze girmesi… Sýk sýk gittiði tuvalette uzun süre kalmasý gelinin iyice caný sýkmaktadýr. Gelin, günlerce dededen yakýnmakta, soruna bir çare bulunmasýný istemektedir. Evin eli iþ tutan erkeði, soruna bir çare üretir!

         Günlerden bir kýþ günü, dedeyi bir sepete koyduðu gibi karlý daðlarýn yolunu tutar. Daðýn doruklarýna yakýn bir kayanýn karlý kaplý cephesine babasýný býrakýp yönünü köyüne çevirir. Yaþlý dede son bir gayretle oðluna seslenir:

         Oðul, sepeti burada býrakma. Yaþlandýðýn zaman torunuma lazým olur bu sepet… Neyse bu kýssa da güzel biter. Yaptýðýndan nadim olur oðul. Yaþlý gözlerle babasýna döner. Sepeti sýrtlanarak köyünün yoluna revan olur…

         Büyüklerimiz bizlere vereceði öðütleri masal ve kýssalarla süsleyerek anlatýrlardý. Bu kýssalarý ben de, 70’e iyice merdiven dayamýþ bir yurttaþ olarak anlatýyorum. Torunlarým var sevimli! Dede diye hitap ederler bana! Telefonla görüþüyoruz ancak. Görüntülü konuþuyoruz. Nasýlsýnýz dede diye soruyorlar?

         Ýyiyim diyorum! Bir haftalýk zaman diliminin sadece beþ gününde toplam 15 saat sokaða çýkma, parklarda dolaþma hakkýmýz var. Sizler þanslýsýnýz! Çok yakýnda okullarýnýza uçacaksýnýz kuþlar gibi. Biz 65’liler okullarýna giden çocuklarý seyredeceðiz balkonlardan gözlerimizdeki yaþlarla…

         Sadede gelelim! Ýnsanlýk, yaþlýlarýna ilgi, itina göstermeyi gerektirir. Bizler, evet bizim kuþak, yoksulluklar içinde gocunmadan, kafa, kol enerjimizi halkýmýzýn mutlu geleceði için sonuna kadar koþulsuz harcamýþ bir kuþaðýz. Yolsuz, susuz, ýþýksýz köylerde doðup büyüdük. Çýra ve isli lamba þiþelerinin ýþýðýnda ders çalýþtýk. Toplum çýkarýný kiþisel çýkarýmýzýn önünde tutmayý yaþamýmýzýn biricik düsturu yaptýk.

         Yurttaþ hak ve görevlerini içselleþtirerek yaþadýk. Yasalara uyduk. Devlet malýný canýmýz gibi koruma çabasý içinde olduk çalýþma yaþamýmýzda… Özellikle birçok siyasi büyüklerimizin, hükümet etme yöntemlerini kýnadýklarý batý ülkelerinde 65 yaþ üstü, yaþlý yurttaþlarýna sokaða çýkma kýsýtlamasý uygulamazken bizimkiler biz 65 üstlülere bu kýsýtlamayý niçin reva görüyorlar.  Erken terki dünya edemediðimiz için çok mu hatalýyýz!!!???