AHMET  KUTSU  TECER

        4 Eylül 1901-23 Temmuz 1967

 

        Ahmet AYAZ

Ahmet AYAZ

Gaziantep Güneş Gazetesi 3 Mart 2021

………………………………………….

 

 

             Öğrencilik yıllarımdan beri hafızamdan silip atamadığım, Şair-Oyun Yazarı ve siyasetçi Ahmet Kutsi Tecer’i bir türlü usumdan  silip atamadığım için bugün sohbet köşemde anmak istedim. Çünkü o, sayfalara sığmayan bir kültür-sanat-edebiyat adamıdır.

       Ahmet Kutsi TECER,  4 Eylül 1901' tarihinde Kudüs'te dünyaya geldi. 1929'da İstanbul Darülfünunu Felsefe Bölümü'nü tamamladı. Bir süre edebiyat öğretmenliği yaptıktan ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi üyeliğinde bulunduktan sonra, 1942 - 1946 tarihleri arasında milletvekilliği yaptı. 1949 - 1951 yılları arasında öğrenci müfettişi olarak Fransa'da bulundu.

Edebiyata şiirle başlayan, Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in başlattığı, Yeni Lisan ve Milli Edebiyat akımı, Beş Hececiler’den sonra, heceye yeni ses ve söyleyiş imkanları getiren Ahmet Kutsi Tecer, döneminde yazdığı aşk şiirleriyle gençlerin büyük beğenisini kazanan lirik bir şair olan, Faruk Nafiz Çamlıbel'in yolundan yürüdü. Orhan Veli neslinden önce, Türk şiirini sade, saf ve çıplak hele getirenlerin başında gelen Ahmet Kutsi Tecer, genellikle, halk şiirinin sekizli ve onbirli hece ölçüsüne ve milli nazım birimi olan dörtlüğe bağlı kaldı. Bazen şiirlerinde yeni ölçülere yer veren Ahmet Kutsi Tecer, halk şiirinde çokça görülen rediflere pek yer vermeyip nakaratlardan faydalanma yoluna gitmiştir. Kafiyelerin dizilişi üzerinde dikkatle durarak, düz ve çapraz kafiye yanında, yeni kafiye düzenlemeleri de yapan Ahmet Kutsi Tecer, yalnız halk edebiyatı sınırları içinde kalmayarak, Türk edebiyatını bir bütün olarak tanımaya çalışmıştır. İlk şiiri, 1921 yılında Dergâh Dergisi’nde yayınlandıktan sonra şiirleri, Milli Mecmua, Varlık, Oluş, Yücel ve Ankara Halkevi'nin çıkardığı, kısa bir zaman da kendisinin yönettiği Ülkü gibi dergilerde yayınlanmaya başladı.

1932 yılında "Şiirler" adlı kitabında topladığı şiirlerinden sonra yazdıkları yalnızca dergilerde kaldı. Şiir bakımından en verimli olduğu dönem olan, 1933 – 1938 tarihleri arasıda Ahmet Kutsi Tecer, ilk şiirlerinde daha çok romantik aşıkları, ölüm, yalnızlık, hüzün gibi bireysel temaları işledi, daha sonraları, halk kültürünün zengin kaynaklarıyla tanışmasıyla, biraz da dönemin havasına uygun olarak, ülke ve toplum sorunlarına yöneldi. Ağız Tadı, Başbaşa, Besbelli, Bir Toprak İşçisine, Çıngırak, Ilgaz Dağlarından, Keremin İlhamiyle, Kır Uykusu, Nerdesin, Orda Bir Köy Var Uzakta, Seni Seviyorum Demek İsterdim, Tecer’in şiirlerinden bazılarıdır.

Ahmet Kutsi Tecer’in, 1940’da yazdığı, Köylü Temsilleri adlı bir de inceleme kitabı vardır.

Orta oyunu tekniklerini kullanarak yazdığı, ve Batı'ya özenenleri eleştirdiği, eski bir İstanbul mahallesini, bütün havası, kişileri, töreleri ile tanıttığı Köşebaşı ve Köroğlu Destanı'ndan esinlenerek, maceraları ve insanlığı içtenliğiyle anlattığı, 1949 yılında yazdığı Koçyiğit Köroğlu adlı manzum piyesi, Türk Edebiyatı’nın önemli örneklerindendir. 1947’de yazdığı Yazılan Bozulmaz, 1959’da yazdığı Bir Pazar Günü ve 1961’de, en son yazdığı ve yayımlanmayan Satılık Ev, Tecer’in oyunlarıdır.

Cumhuriyet Dönemi şairlerinden olan Ahmet Kutsi Tecer, başta Sivas olmak üzere, çeşitli Anadolu şehirlerinde öğretmenlik yapmıştır. Folklor ve halk edebiyatı çalışmalarına büyük önem veren Tecer, şiirinin ve çalışmalarının kaynağını bulduğu Sivas’ta, bulunduğu 1930 – 1934 tarihleri arasında birçok etkinlikler düzenledi, dernekler kurdu, halkevleri ve halk odalarıyla halk bilimine önemli katkılarda bulundu. Bu dönemde, ilk kez, Halk Şairleri Derneği’ni kuran Ahmet Kutsi Tecer, 1933 yılında, Aşık Veysel'i, keşfederek, Türk Edebiyatı’na kazandırmıştır.

1950 yılında UNESCO Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine getirilen Tecer, Türkiye'ye döndükten sonra, emekli olduğu 1966 yılına kadar, İstanbul'da öğretmenlik yapamaya devam etti. Ahmet Kutsi Tecer, 23 Temmuz 1967'de, İstanbul'da hayatını kaybetti.

ESERLERİ;
ŞİİR: 1932 - Şiirler 
1980 - Tüm Şiirleri (ölümünden sonra) OYUN: 1947 - Yazılan Bozulmadan  1948 - Köşebaşı  1949 - Köroğlu  1957 - Beş Mevsim  1959 - Bir Pazar Günü  Satılık Ev (1961 'de oynandı, kitaplaşmadı) 
İNCELEME:
1932 - Sivas Halk Şairleri Bayramı  1940 - Köylü Temsilleri (Köy seyirlik oyunları derlemesi)  1969 - Türk Folklorunda Sosyal Mesele.

Ahmet Kutsu Tecer’in Şimdi aşağıya bir şiirini alıyorum. Bu şiir bizim kuşağın ilkokul ders kitaplarında 1956-57-58 yıllarında yayımlanmıştı.

ORADA BİR KÖY VAR

Orda bir köy var, uzakta
O köy bizim köyümüzdür.
Gezmesek de, tozmasak da
O köy bizim köyümüzdür.

Orda bir ev var, uzakta
O ev bizim evimizdir.
Yatmasak da, kalkmasak da
O ev bizim evimizdir.

Orda bir ses var, uzakta
O ses bizim sesimizdir.
Duymasak da, tınmasak da
O ses bizim sesimizdir.

Orda bir dağ var, uzakta
O dağ bizim dağımızdır.
İnmesek de, çıkmasak da
O dağ bizim dağımızdır.

Orda bir yol var, uzakta
O yol bizim yolumuzdur.
Dönmesek de, varmasak da
O yol bizim yolumuzdur.

Ahmet Kutsi TECER

( Ahmet Kutsi Tecer başlıklı yazı Ahmet AYAZ tarafından 2.03.2021 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.