“Ne kadar bilirsen bil; söylediklerin, karþýndakinin anladýðý kadardýr.” der Mevlana. Bir alimin ilimdeki mertebesi kadar o ilmi baþkalarýna aktarabilmesi de önemlidir. Bildiklerini baþkalarýna öðretemeyen ilim sahipleri yalnýzca kendilerine faydalý olabilirler.  Yunus Emre denilince benim aklýma derin bilgi birikimini insanlara en veciz bir þekilde anlatabilen alim bir þair gelir. Vefatýndan yedi yüz sonra bile þiirlerinden feyz aldýðýmýz, Türk dünyasýnýn bu büyük þairine çok þey borçluyuz.

Yunus Emre “Sen kendini bilmezsen ya bu nice okumaktýr.” diyerek öncelikle bakýþlarýmýzý kendimize yöneltmemiz gerektiðini vurguluyor. Kendini bilmeyen kiþinin yüzlerce eser okusa da, hafýzasýnda binlerce bilgi barýndýrsa da kuru bir emek harcadýðýný iddia sahibinin suratýna bir tokat gibi çarpýyor. Ona ilimle kibirlenme kapýsýný kapatýyor, onu sarsýyor kendine getiriyor. Bilginin en önemli güç olarak pazarlandýðý, biteviye yüceltildiði bu çaðda esas bilinmesi gerekeni gösteriyor bize. O çok iyi biliyor ki Rabbimizi bilmenin yolu kendimizi bilmekten geçmektedir.

Kendini bilme mertebesine ulaþan kiþiye bu sefer bakýþlarýný dýþarýya yöneltmesini öðütlüyor. Sadece bununla da kalmýyor dýþýmýzdaki dünyayý nasýl temaþa edeceðimizi de izah ediyor. Etrafýmýza öyle bir nazar etmelisin ki baktýðýn her yerde Yüce Yaradaný görmelisin diyor. Bu gerçeði “Cümle yerde Hak nazýr, göz gerekir göresi”  diyerek ifade ediyor. Kainata böyle bakabilme kabiliyeti vermesi için de Cenab-ý Hakk’a yalvarýyor. “Daðlar ile taþlar ile çaðýrayým Mevlam seni” diyerek bu arzusunu dile getiriyor. Ayný zamanda bizlere de daðlara, taþlara hangi gözle  bakmamýz gerektiðini öðretiyor.

“Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah'ý tesbih eder. O, Azîz- Hakîmdir.” buyuruyor Yüce Rabbimiz Kur’anda. Ýþte Yunus bize bu teþbihi göstermeye çalýþýr ve der ki  “Benim bir karýncaya ulu nazarým vardýr.” Böyle diyerek kendisini manevi mertebelere ulaþtýran yolu gösterir. Hakikati kavramak isteyen herkese bu yoldan yürümelisiniz demeye çalýþýr. Rabbim gönül gözümüzü açsýn inþallah.

Nefsimizin ve kainatýn yaratýcýsý Yüce Mevlayý tefekkür yoluyla keþfeden insan kendinle barýþýk yaþamanýn da sýrrýna vakýf olur.  “Ballar balýný buldum, kovaným yaðma olsun.” diyen Yunus da sýrra vakýf olduðunu bu þekilde ifade ediyordu. O Rabbimizin yoluna öyle bir yöneliþle yönelmiþti ki gözü baþkasýný görmüyordu. Kendisine düþmanca davranan kiþiye bile hayýr duada bulunma yürekliliðini gösterebiliyordu. Buyurun Yunus’a kulak verelim, bakalým ne demiþ :

Önümce kuyu kazaný. Hak tahtýn aðdýrsýn (yüceltsin) onu.

Ardýmca taþlar atana, Güller nisar (saçýlsýn) olsun ona.

Ýyilik yapana iyilik, kötülük yapana kötülük yapmak her kiþinin iþi, kötülük yapan için hayýr duada bulunmak Yunus gibi er kiþinin iþi. Onun tek derdi Rabbini razý etmekti, o bir an bile kendini Allah’ýn rýzasýný kazanamayacaðý bir iþle oyalanmaktan çok korkuyordu. “Yaratýlaný sev Yardandan ötürü” diyerek insanlara nefret nazarýyla deðil sevgi nazarýyla bakmayý öðütlüyordu. Gelin yine ne demiþ, kulak verelim :

Ben gelmedim dava için, benim iþim sevi için
Dost'un evi gönüllerdir, gönüller yapmaða geldim

Onun derdi gönül yýkmak deðil, gönül yapmaktý. Her gönülden Allah’a ulaþan bir yol olduðunu keþfetmiþti. Bize de o yolu göstermeye çalýþýyordu. Ne mutlu muhatabýnýn gönlünden Rabbine giden bir yol bulana.

Yunus’ta bizi etkileyen bir baþka husus olabildiðince alçakgönüllü olmasý ve bunu herkese tavsiye etmesidir. Gelin onun sesine kulak verelim :

Yol odur ki doðru vara, göz odur ki Hakk'ý göre
Er odur alçakta dura, yüceden bakan göz deðil

O “Ben çok bilgiliyim, manevi mertebeler aþtým. Herkes beni dinlesin” þeklinde bir tavýr takýnmýyor. Hatta þiirlerinde onu yetiþtiren mürþidini anarak ulaþtýðý mertebenin kendi baþarýsý olmadýðýný Allah’ýn lütfu ve mürþidin gayretleriyle o seviyeye geldiðini vurguluyor. Bakýn ne diyor :

         Yunus miskin çið idik piþtik elhamdülillah

Büyük Mürþid Taptuk Emre’nin yazdýðý, günümüze intikal eden herhangi bir eser mevcut deðil, ancak Yunus Emre gibi çaðlara meydan okuyan alim ve çok etkili bir þair yetiþtirdi. Baþka bir deyiþle Yunus Emre’yi yazdý, yedi yüz yýldýr da insanlýk onu okumakta, ondan feyz almaktadýr. Ne mutlu Taptuk Emre’ye… Rabbim makamýný yükseltsin bizleri onunla cennette buluþtursun.

“Hayatta en çok istediðin þey nedir?” diye kime sorsanýz size “mutlu olmak” cevabýný verecektir. Yunus Emre bir cümlede bu sýrrý özetlemiþ. “Bunca varlýk varken gitmez gönül darlýðý” Gönül Yaradan’a yönelirse huzura kavuþur. Dünyanýn hazlarý peþinde koþan kiþinin gönlü daima karma karýþýktýr. Aklýmýz ve kalbimiz Allah’ý unutup maddi varlýklarýmýzla, hýrslarýmýzla; haset, kibir, açgözlülük, dedikodu, ümitsizlik gibi zaaflarýmýzla meþgul olursa gönül tahtýmýza Rabbimizi bir türlü oturtamayýz ve hiçbir zaman uzun süren bir mutluluðu yakalayamayýz.

Yunus Emre’nin kýymetini artýran diðer bir yönü de asýl kaynaklarý Arapça olan Ýslam dininin temel meselelerini Türkçe kavramlarla ve o kavramlara Ýslam’ýn özünü emdirerek anlatmasýdýr. O öyle güzel anlatmýþtýr ki halkýn en alt kesiminden en üst kesimine kadar her Türk evladýnýn anlayacaðý kadar sade bir þekilde ifade etmeyi baþarabilmiþtir. Bu çabalarý sonunda Türkçemiz de kývraklýk ve akýcýlýk kazanmýþ. Dilimiz bir pýnardan gelen su sesi gibi kulaðý okþayan ahengini yakalamýþtýr.

Yunus Emre’den sonra dünyaya þair ve yazarlarýmýz içinde ondan ilham almamýþ, onun gönül pýnarýndan su içmemiþ tek bir sanatçý bulamazsýnýz. Onun hiçbir eserini okumamýþ bile olsa halkýn dilinde dolaþan o kadar çok sözü var ki. Þairimizin tesiri Türk dünyasýný da aþmýþtýr. Bu sebeple UNESCO 1991 yýlýný Yunus Emre Sevgi yýlý olarak belirlemiþtir. Rahatlýkla þu cümleyi kurabiliriz : Yunus Emre gelmiþ geçmiþ en büyük Türk þairidir. Ne mutlu bize ki insanlýðýn irfanýný bu derece yoðuran böyle bir þaire, böyle bir alime, böyle bir mürþide sahibiz. Yedi yüz yýlý aþkýn sesini duyar ondan akýl alýrýz. Son olarak gelin yine ona kulak verelim:

Biz dünyadan gider olduk, kalanlara selam olsun,

Bizim için hayýr dua, kýlanlara selam olsun.

Bizden de sana selam olsun ey büyük veli. Rabbim makamýný yükseltsin, seni Peygamber efendimiz (sav)’e komþu eylesin. Bizleri seninle cennette buluþtursun.