Heyecandan pembe beyaz yüzümün lacivert iri gözlerime kadar kýzardýðýný hissettim. Nasýl geçireceðim bir haftayý nasýl da göreceðim gelmiþti hepsini. Ama daha çok Reþat Nuri aðabeyimi…

Susuþlarýn birbirine eklendiði vakitlerin nihayetinde; sarmaþýk güllerle kaplý, misafir kabul salonuna açýlan mermer verandadan yükselen gevrek kahkahalara kulak kabarttým. Ýki kupa… Pas… Ýki maça… Sanzatü… Briç oynayan grup, hasta evine ziyaretten ziyade kulüpte kadýn kadýna müsabaka yapar gibi fütursuzca þamata yapýyorlardý…

Küçük halam Nuriye, binbaþý rütbesiyle Viyana’da askeri ataþelik yapmýþ Ruþen Fehim Paþa’nýn zevceleriydi. Lütfi’ye Hala’mýn aksine üzerine dar elbise gibi oturmuþ züppeliði Avrupa görmüþlüðüne eklenince iyice sýrýtmýþ, gamzeli gülüþlerini gölgelemiþti. Peþi sýra Ýstanbul’dan getirdiði kendisinden hayli ufak hanýmlardan birisi Paris askeri ataþesi Melik Naim Paþa’nýn kerimeleri, diðeri de Konya Valisi Yaver Nevzat Paþa’nýn geliniydi. Matmazel Valborga’yý köþke geldiklerinde tanýmýþtým sanýrým bu birbirinden ayrýlmayan dörtlüye yeni dâhil olmuþtu.

Uysallýkla gülümseyerek hizmet eden taze ve Mehpare yardýmcýlar misafirlere; nefis þerbetler, içimi buruk gül rengi þaraplar, renkli billur hoþaflýklarda iyice soðutulmuþ hoþaflar, endam aynasý gibi parlatýlmýþ gümüþ tabaklara itina ile yerleþtirilmiþ nadide meyveler, börekler, kurabiyeler, sýcak ve soðuk yemekler… Ýkram ediyorlardý.

Zavallý anneciðimin baþ aðrýsý, kýrýklýðý, birdenbire nükseden ateþiyle bedbinliði devam ediyordu. Arada bir titriyor; solan rengi, moraran týrnaklarý, hýzlý atan nabzý narin bedenini uykusuzluða ve huysuzluða itiyordu. Hastalýðý, sevgili babacýðýma duyduðu hasreti, evlatçýðýna annelik yapamamanýn ýstýrabýyla kucaklaþýp at baþý gitmesi her zaman masum ve utangaç bakýþlarýný bir noktaya sabitleþtiriyordu. Sorulan sorulara cevap vermiyor, bir dua veya murakebe vaziyetince sessizce istirahat ediyordu.

Günlerce aðýz, dil vermeden yatan paþa dedeciðim gösterilen ihtimama göz ucuna yerleþtirdiði minnettar nazarlarla karþýlýk veriyor, yazgýsýný kabullenmiþ bir baþ eðiþle her söyleneni gücü nispetinde yapmaya gayret sarf ediyordu. Nüzul inen uzuvlarýna sabah akþam yapýlan temrinler hiç bir netice vermiyordu. Son günlerde soluk alýþ veriþleri sýklaþmaya, rengi kireç beyazýna dönmeye baþlamýþtý. Sýk sýk uykuya dalýyor, yarý ölüm halinde soluksuz bir vaziyette yataðýnýn içinde boylu boyunca uzanýyordu. Uykuyla uyanýklýk arasýndaki vakitlerde yemek yemeyi reddediyor, büyük bir öðürtüyle midesinde kalan bir avuç safrayý çýkartmaya çalýþýyordu. Dadým Rabia Yusuf amcayla münasip bir lisanla konuþtuðunu, babacýðýmýn geçici bir vazife üstlendiði ordu müfettiþliðinin en kýsa zamanda biteceðini akabinde Ýstanbul’a avdet edeceði vakte kadar geceleri de köþkte kalmasýný rica ettiðini anneciðime anlatýrken duymuþtum.

Anneciðim ne söylendiðini anladý mýydý acaba? Gerçi hafifçe baþ eðmiþti ama…

Misafirler iki gün konakladýklarý evimizden; Adanýn Türk muhiti, Nizam ve Dil mevkilerinde yapacaðý yürüyüþ ve alacaklarý deniz banyosunun bitiminde Ýstanbul’a dönmek üzere nihayet hazýrlanmýþlar, veda ettikten sonra Nazmi Efendi’nin nezaretinde gezintiye gitmiþlerdi. Koca köþk alýþkýn olduðu sessizliðe gömülmüþtü…

Baharýn güvenilmez rüzgârýnda saða sola sallanan, çýrpýnan, bel ve gerdan kýran aðaçlarla, fidelerle çevreli bahçe içindeki gölgeler arasýna saklanmýþ kameriyede oturdum uzun bir müddet. Fýskiyelerden mermer çanaklara dökülen, oradan da hareli kavisler halinde havuza düþen pýrýltýlý su damlacýklarýnýn efsunlu raksý bile teskin edememiþti týpký gözlerimin rengine benzeyen ruh halimi. Kâh kederli bulanýktý, kâh berrak durgun bazen de havai fiþek kadar þenlikli…

15 yaþýmýn delifiþek baharýný sürdüðüm þu günlerde miskin bir küçüklük duygusuna kapýlmýþtým. Bahçede albenili bir vaziyette açýp öpülmeyi, okþanmayý bekleyen benefþeler, kokulu Sadberkler, hüsnüyusuflar,

Rengârenk mineler, manolyalar dikkati nazarýmý celp etmiyordu. Kendimi hapsedilmiþ duygusundan bir türlü kurtaramadýðým okulumdan bir an evvel uzaklaþýp geçicide olsa özgürlüðüme kavuþmayý beklerken, yeni bir esaretin pençesine düþüp ruhumu týrmalayan kaygýlarla örselenmiþ hicranýmý dindiremiyordum. Keþke Reþide burada olsaydý onunla okullarýmýzdan, hayallerimizden, heyecanlarýmýzdan bahseder, için için kaynayan sevincimize eþlik eden gamsýz gülüþlerimizle ne güzel vakit geçirirdik. Ya Lütfi ye Hala’mýn zekâ pýrýltýlarýyla nakýþladýðý, güya çevresindeki genç kýzlarýn davranýþlarýný tenkit ederek öðüt verici nasihatleri anlattýðý vakitler. Reþide ile gizli bir anlaþma yapmýþ gibi baþýmýzý öne eðer çaktýrmadan gülerdik. Yalnýz kaldýðýmýzda sesime yüklediðim ahenkle halacýðýmý taklit eder kahkahalara gark olurduk. Ya Reþat Nuri aðabeyimin bize her geliþinde yeni kaleme aldýðý yazýlarýný Reþide ile bana okurken; sanki baþ kadýn kahramaný benmiþçesine hülyalara dalýp bahtiyar olduðum zamanlar… Düz koyu kumral alnýna düþmüþ saçlarýna hiç dokunmaz, balköpüðü kahverengi pýrýltýlarýn uçuþtuðu çipil gözlerini kýrpýþtýrarak büyük bir adam edasýyla gözlerimin içine bakýp tepkimi ölçerek okurdu. Gerçi geçen sene sanki kaçgöç varmýþçasýna bizimle fazla alakadar olmamýþ, kýz kýza daha fazla zaman geçirmemize vesile olmuþtu…

Ev çalýþanlarýnýn hafta sonu hasta ziyaretine gelecek misafirleri en iyi þekilde aðýrlamak üzere hazýrlýklara hýz verdikleri; mehtapla oynaþan Marmara sularýnýn bir senfoninin tanrýsal ritmiyle köpüklenip dinginleþtiði bir gece paþa dedeciðimin ýstýrabý son buldu. Azrail’le el ele tutuþup babacýðýma, Lütfi’ye Hala’cýðýma hasret gözleri yarý aralý sessiz sedasýz ruhunu teslim edip bizleri onulmaz üzüntüler içinde öksüz, himayesiz býrakýp gitti… Nefessiz kalan 93 yýllýk bir ömür deðil, hayatýný askerliðe adamýþ, çoðu karargâh ve cephelerde,

Devlet idaresinde geçmiþ bir dönemin sonuydu…

Paþa dedeciðimi kaybettikten sonraki yýllarda artýk hiçbir þey eskisi gibi olmayacaktý.1910’lu yýllarda imparatorluðumuz yýkýlma dönemine girecek, bir oldubittiyle 1.Dünya Savaþý’na Almanlarýn yanýnda yer almamýz onlarýn yenilmesiyle de imzalanan Mondros Mütakeresi mucibince 1815’te Ýstanbul iþgal edilecekti. Topraklarý gizli anlaþmalarla paylaþýlan, Dünya’ya yön veren günleri çok geride býrakacaktýk.

Ýstanbul’un iþgali ve Meclis-i Mebus an’ýn kapatýlmasýyla Osmanlý Ýmparatorluðu resmen çökmüþtü.

1919’da Ýzmir iþgal edilecek, diðer egemen güçlerde batý ve güneydoðu illerimizi parselleyeceklerdi. Ordu Müfettiþliðine atan Mustafa Kemal Paþa ulusal egemenliðe dayalý yeni bir Türk Devletinin temellerini atacaðý Samsun’a çýkacak, halký örgütleyecek bitap ve naçar kalmýþ onurlu ama yoksul halkýnýn desteðiyle Kurtuluþ için seferberlik ilan edecekti…1920’de ilk TBMM Hükümeti kurulacaktý.1921’e yeni TÜRK Devletinin Teþkilatý Esasiyesi oluþturulacak, 29 Ekim 1923 yýlýnca Kurtuluþ Savaþý sýralarýnda düþten öte en büyük emeli olan Cumhuriyeti ilan edecekti.

Babacýðým ve daha sonralarý sevgili zevcem Ýstanbul mebusu olarak etkin rol oynayacaklardý yeni cumhuriyetimizde. Reþat Nuri Aðabeyim eðitimciliðinin yaný sýra büyük bir yazar olacaktý eserlerini büyük bir hazla okuduðum. Sevgili Reþide henüz 17 yaþýný doldurmadan ayrýldý aramýzdan ne yazýk ki. Ben ise aydýn, eðitimli, kültürlü bir Cumhuriyet kadýný olarak tarih ve müzik dersleri vererek fikri hür, irfaný hür nesiller yetiþtiren okullarýmýzda öðretmenlik yaparak onlarý okumaya, araþtýrmaya, yazmaya sevk ettim. Yazdýklarýmý ailem, öðrencilerim çok beðenirlerdi ama bir aileye bir yazar yeter diye kitap haline getirmeyi hiç düþünmedim…

Bizim nesil; yýkýlan bir imparatorluðun küllerinden zekâsý ve askeri dehasýyla Türk insanýnýn karakterine en uygun yönetim þekli olan CUMHURÝYETÝ kurup, koruma kollama görevini þanlý Türk ordusuna,

Geliþtirmek yüceltmek görevini Türk gençliðine emanet eden Mustafa Kemal Atatürk’ü baðrýmýza basýp, sevdik, saydýk, minnet duyduk. Devrimlerini benimseyip, harfiyen uyguladýk. Umarým bizden sonraki nesillerde ayný hassasiyetle atamýzý atasý belleyip;

‘’Ya Mustafa Kemal Atatürk olmasaydý bizler þimdi hangi ülkenin bayraðý altýnda, hangi dil ve dinin etkisi altýnda olurduk? Sorusunu sorarlar kendilerine…

Son