Son Sultanü’þ-Þuara Necip Fazýl

(25 Mayýs 1903 - 25 Mayýs 1983)

Albert Einstein’a fizikçi arkadaþlarý: “Þu Ýzafiyet Teorisini anlat da öðrenelim demiþler. Einstein’da onlara þöyle cevap vermiþ:

— Geçenlerde anadan doðma kör bir arkadaþýmla parkta oturuyorduk. Oradan sütçü geçiyordu. Arkadaþýma: “Süt içer misin?” dedim. “Süt nedir?” diye sordu. “Beyaz bir sývý” cevabýný verdim. “Sývýyý anladým da, beyaz nedir?” dedi. “Kuðu kuþunun rengidir” karþýlýðýný verince, o tekrar: “Kuþu anladým ama, kuðu nedir?” dedi. Ben de “Caným hani göllerde yüzen eðri boyunlu kuþ var ya!” dedim. Bu defa arkadaþým: “Boyunu anladým da eðri nedir?” dedi. Bunun üzerine arkadaþýmýn elini tuttum ve bükülmüþ olan dirseðimin üzerinden elini geçirerek “Ýþte eðri budur” dedim. Arkadaþým “Haa, sütün ne olduðunu þimdi anladým!” cevabýný verdi. Ýþte ben Ýzafiyet Teorisini izah edersem, siz de onu ancak arkadaþýmýn sütü anladýðý kadar anlayabilirsiniz!...

Bugün Necip Fazýl’ý tanýmayan, onun eserleriyle yoðrulmamýþ olan Türk gençliðine de Onu anlatmak Einstein’ýn arkadaþýna sütü anlatmasý kadar zordur, anlayanlarda ancak anadan doðma kör arkadaþýnýn anladýðý kadar anlarlar.

Necip Fazýl, anlaþýlmasý güç insanlardandýr. Bakýn bu konuda yakýn arkadaþlarýndan olan Osman Yüksel Serdengeçti ne diyor. “Necip Fazýl farklý adamdý. Ne onun yükseldiði yere yükselebilirdiniz, ne de düþtüðü yere düþebilirsiniz. Sonuna kadar zirve, sonuna kadar derinlik. Necip Fazýl ol kiþidir ki hakkýnda kolay kolay karar verilemez. Ýnsaný hükümsüz býrakýr. Necip Fazýl noktasýz virgülsüz bir adamdý. Ne dur bilirdi ne durak. Ölürken dahi sesini yükseltecek bir adamdý. Maðlubiyeti asla kabul etmezdi. Bir gün treni kaçýrmýþ, öfkeli öfkeli gardan dönüyormuþ. Ne o Üstad treni mi kaçýrdýn?... diye sormuþlar. Hayýr, demiþ, kovdum gitti. Necip Fazýl böyle bir adamdý.

Edebiyat tarihimize baktýðýmýz zaman þairlerin yanardaðlar gibi belli aralýklarla parlayýp söndüðünü görüyoruz. 16. yüzyýlda Fuzuli, Baki, 18. yüzyýlda Nedim parlayan þairlerdendir. Nedim’den sonra Türk Edebiyatýnýn lavlarý soðumaya yüz tutmuþ, edebiyat iklimi çölleþmeye baþlamýþtýr. 1930’lara geldiðimizde bu çölün ortasýndan canhýraþ bir çýðlýðýn yükseldiðini görüyoruz. Ýþte bu çýðlýk Necip Fazýl’ýn çýðlýðýdýr. Türk Edebiyatýný, Türk kültürünü kalemiyle harekete geçiren Necip Fazýl’ýn çýðlýðý... Çölleþen bu iklimden canhýraþ bir haykýrýþla filizlenir ve Edebiyat iklimini kendi öz diliyle yeþertir.

Onda baþka milletlerin dilini kullanma hastalýðý olmadýðý gibi baþka milletlerin kültürüne esir olmuþ sözde sanatçýlara hoþgörüyle bakma da yoktur. Onun anlayýþýnda mükemmeller ve kötüler vardýr. Ona göre hareket noktasý kendi kültürü ve dili olan her þey iyidir. Aksi halde bu kýstasa uymayan sanatçýlar ve sanatlarý buruþturulup çöpe atýlmalýdýr.

Necip Fazýl’ýn her çevreden insaný hayran býrakan tarafý þairliðidir. Bunun dýþýnda tiyatro, roman ve fikri konularda da birçok eserleri vardýr. 8 þiir kitabý, 17 tiyatro eseri, 7 senaryo, 3 hikaye kitabý, 2 roman, 4 hatýra eseri, 17 dini ve tasavvufi eser, 47 siyasi-tarihi inceleme eseri olmak üzere toplam 105 eser býrakarak göçüp gitmiþtir.

Necip Fazýl, 12 yaþýndayken annesinin isteði üzerine þair olduðunu söylüyor. O, þiiri þöyle tanýmlýyor: “Þiir; ham ve cýlýk bir duygu hali deðil, üstün ve mamul bir idrak iþi ve hiçbir sýnýrda durmaksýzýn mutlak hakikati ebediyen arama faaliyeti...” Prof.  Dr. Kaya Bilgegil: “Necip Fazýl; muhteva þairiydi; bu, þiirlerinde þekil bakýmýndan bir ihmalkarlýða delalet etmez, þekil ve ses unsurlarýný muhtevadan alýrdý.” (1) diyor.

Necip Fazýl, duygularýný söyleyebilme imkanlarýnýn son haddiyle dile getirir:

Ne hasta bekler sabahý

Ne taze ölüyü mezar

Ne de þeytan bir günahý

Seni beklediðim kadar (2) 

Onun þiirlerinde bir aþk vardýr. Bazen adýnýn verildiði, bazen bir sýr yumaðý olup gizlenen bir aþk vardýr. Onu bu aþk deryasýnda yüzerken sürekli aþýkýný kovalarken görürüz. 

Rüzgara bir koku ver ki hýrkandan

Geleyim izine doðru arkandan

Býrakmam, tutmuþum artýk yakandan

Medet ey þairim, Yunusum medet  (3) 

Kendisine Sultanü’þ-Þuara pâyesi verilen Necip Fazýl, o mertebeye Türkçe’nin Sultaný olduðu için ulaþmýþtýr. Bakýnýz bu konuda Dýþ Ýþleri Eski Bakanlarýndan Mümtaz Soysal ne diyor; “Necip Fazýl’ýn kavgalarýna kýzabilirsiniz, tutkularý konusunda farklý deðer yargýlarýnýz olabilir. Ama hiçbir þeyini sevmemiþ olsanýz bile, Türkçe’yi sevdiðiniz için onun þiirini de  sevmiþsinizdir. Hem de için için, gizli gizli, dýþa vurmadan deðil. Tam tersine, dudaklarýnýzý kýpýrdatarak, hatta elinizde olmadan sesinizi yükselterek, aðzýnýzdan mýsralar döküle döküle.” (4)

Attila Ýlhan’ýn görüþü ise þöyledir; “Necip Fazýl’ýn þiirine büyük saygým vardýr. Hece þiirini yerine oturtan iki þairden biridir. (Diðeri Ahmet Muhip Dranas) (5)

Nurullah Ataç ise Onun için; “Yarýna kalacak tek þair Necip Fazýl... Bence þimdiye kadar gelen þairlerin en büyüðüdür O...” (6) diyor.

Yaþar Nabi Nayýr’da; “Bir mýsrasý bir millete þeref vermeye yetecek þair Necip Fazýl” diyor.

Bugün, Sakarya’nýn mahzun çocuðu, Türk þiirinin þeref levhasý olan Necip Fazýl Kýsakürek artýk yaþamýyor. Ama geride býraktýðý bir kütüphane dolusu eseri bize yol göstermeye yetiyor. Ama üzülecek nokta yeni nesil bu yüce deðeri tanýmýyor.

Onun için Türklüðün gururu Sakarya artýk bulanýk akýyor,

Onun için þeref levhasý Karacaahmet hicranlarla aðlýyor,

Onun için kaldýrýmlar üzgün, kaldýrýmlar muzdarip,

Onun için Türk Gençliði, Dumlupýnarlarý, Sakaryalarý unutup, yeni bir tarih arýyor.

Necip Fazýl’ý anlatmak için Osman Yüksel’in Onun ölümü üzerine kaleme aldýðý þu satýrlarý söylemek sanýrým onu fazlasýyla anlatmaya yeter: “Necip Fazýl öldü. Ölmeyebilseler Peygamberler ölmezdi. Herkes þu beylik lafý ediyor. ‘Býraktýðý boþluðu kimse dolduramaz.’ Boþluk býrakmadý ki doldurulsun. Her þeyi doldurdu gitti. Kafalarý doldurdu, gönülleri doldurdu ve yaþýný doldurdu.”

* Sultanü’þ-Þuara Þairler sultaný anlamýna gelir. 25 Mayýs 1980’de Türk Edebiyatý Vakfý tarafýndan Türk Diline ve Türk Edebiyatýna yaptýðý katkýlardan dolayý kendisine bu unvan layýk görülmüþtür.

1- Türk Edebiyat Dergisi, Temmuz 1983

2- Çile, Necip Fazýl Kýsakürek, Büyük Doðu Yayýnlarý

3- Çile, Necip Fazýl Kýsakürek, Büyük Doðu Yayýnlarý

4- Mümtaz Soysal, Milliyet, 26 Mayýs 1983

5- Türk Edebiyat Dergisi, Temmuz 1983

6- Türk Edebiyat Dergisi, Temmuz 1983