Dünyanýn her tarafýnda galiba dilenciler var ama bizimkiler kadar dilenciliði profesyonel yapan yoktur galiba.

Dilencilerin metotlarýný tek tek sayacak deðilim ama bu yýl ilk kez Ýstanbulda insanlýðýmdan utandýðým bir dilenme þekliyle karþýlaþtým.

Sirkeciden Eminönü karþýsýndaki Yeni Camii meydanýna doðru gidiyorduk. Serin bir ikindi vaktiydi, tam yürüyüþ havasýydý.  Tamir ve tadilatlardan dolayý kaldýrým daralmýþ, insanlar adeta omuz  omuza yürüyordu. O kalabalýkta, yol kenarýnda 10 ila 15 yaþ arasý iki çocuk gördüm. Ya Suriyeli ya da Roman, ayýrt edemedim. KFC restoranýnýn kutu, köpük tabak, poþet ve benzeri ambalajlarý arasýndan kýzarmýþ patates, tavuk kanadý ve benzeri çöpe atýlmýþ ürünler arasýndan yiyebilecekleri bir þeyler arýyorlardý. O çocuklarýn yanýndan saatte kesin binlerce insan gelip geçiyordu. Ben geçerken kimse çýkarýp beþ kuruþ vermedi. Gördüðüme inanamadýðým için bende kalabalýðýn akýþýnda bir þey vermeden geçip gittim ama sonra insanlýðýmdan utandým. Ýstanbul gibi milyonlarca insanýn, hemde çok sayýda çok zenginin yaþadýðý bir yerde, iki küçük çocuk sokak kedilerinin bile tenezzül edip yemeyeceði gýdalardan yiyecek bir þeyler arýyordu.  

Bir daha karþýlaþýrsam mutlaka yardým etmeye karar verdim.

Ýki gün sonra yine ikindi vakti serinliðinde Eminönü su kenarýnda oturup deniz keyfi yaptýk.  Oturucak yer yoktu, en az 10 dakika beklemen gerekiyordu. Bir kaç kiþi kalkýnca hemen oturup Ýstanbuldaki son akþamý deniz kenarýna oturup adeta Ýstanbulu dinledik. Korona tedirginliði olmasýna raðmen, denizin hýþýrtýsýný dinlemek, kokusu teneffüs etmek yine de çok güzeldi.  Hava kararmaya baþlayýnca, Sirkeciye doðru yola çýktýk, yol yine çok kalabalýktý. Çok geçmeden iki gün önceki tabloyla karþýlaþtýk, yine 10 ila 15 yaþ arasý iki çocuk oturmuþ KFC restoranýna ait çöpler arasýnda yiyecek bir þeyler arýyorlardý. Aradýðým fýrsat önüme gelmiþti. Bu sefer biri kýz biri de oðlan çocuðuydu. Dikkatimi çekti ama jeton düþmedi, çocuklar sadece atýk yiyeceklere dokanýyorlardý, alýp yemiyorlardý.

“Çocuklar, bunlar yenmez! Þu parayý alýn, karnýnýzý güzelce doyurun!”dedim.

Kýz, oðlana baktý sanki: “sen muhatap ol!” dercesine. Oðlan, aþaðýdan baktý ama hiç istifini bozmadý. Öyle bir bakýþ baktý ki, irkildim. Sanki “sana ne ne yediðimizden!”dercesine o kadar kibirli, kinli ve umursamaz bir þekilde baktý. ‘Oðlum, al sana þu parayý!”dememe raðmen halen önündeki  atýk gýdalarý mýncýklýyordu. Parayý üzerine býrakýp yoluma devam ettim ama oðlanýn tavýrlarýndan rahatsýz olmuþtum.

Bir iki dakika yürüdükten sonra Sirkeci parký karþýsýndaki lambalarda bekliyorduk. Yanýma birisi yaklaþtý: “beyfendi, galiba olayý anlamadýn sen”dedi ve devam etti. “az önceki çocuklar, bak karþýdaki KFC’den atýklarý, çöpleri getirip kalabalýk yol kenarýna oturuyorlar. Yiyecek bir þey arýyormuþ gibi yapýyorlar. Akþama kadar senin gibi bir kaç kiþi para verse, bu çocuklar köþeyi döner!”deyip gitti.

Tekrar insanlýðýmdan utandým, 10 veya 15 yaþýndaki çocuklar bile insanlarýn iyi niyetini, þefkat ve merhametini sonuna kadar hemde kibirlene kiberlene istismar edebiliyorlardý. Durdukça içime battý,  baþta kendime kýzdým.  Dilenme tezgahý olduðunu anlamalýydým . Kimse beþ kuruþ vermeden geçip giderken neden zorla þerefsizlere para verdiðime kýzdým. Sanki elalemin en yufka yüreklisi ben miydim!

Sonra çevredekilere kýzdým, bir kiþi dahi o anda beni uyarabilirdi. Uyardý diye kimse onu tutup býçaklamazdý herhalde. Neticede biri geçte  de olsa uyardý. Ben þahsen, Kabe’de dilenciye para vermemesi için bir Pakistanlýyý uyardým. Galiba tam Kabe’nin karþýsýnda ikindi vaktini bekliyorduk. 20 veya 30 yaþlarýnda bir kadýn yanýnda küçük bir çocukla geldi. Olabildiðince yapmacýk bir sesle yani kendini acýndýrýr bir tarzda: ‘ya hacii!”diyerek dilenmeye baþladý. Oradaki hacýlar ise kadýna adeta para yaðdýrmaya baþladýlar. Kadýn paralarý toplamakta zorlanýyordu. Kendisini uyardýðým Pakistanlý, engel olmaya çalýþtýðým için  ilk önce çok þaþýrdý ama gözlemlemeyi tercih etti. Az sonra bana dönüp haklý olduðumu söyledi. Kadýn ihtiyaca binaen deðil, ticarete binaen dileniyordu. Dilencilerden açýlmýþken; eskiden Kabe çýkýþýnda sýrayla Afrikalý  veya Hintli dilenciler otururlardý. Bunlar, dilendirilmek için özel doðranmýþ insanlardý. Kiminin eli, kiminin kolu, kiminin ayaðý kiminin ise bacaðý kesikti. Kolu kanadý kesik misali dilencilere çok kiþi para verirdi. Hiç bir zaman vermedim, çünkü bunlara yardým etmek baþka insanlarýn da doðranmasýna çanak tutmaktý.

Bir gün Kabe çýkýþý, iki sufi Türk genci doðranmýþ dilencilere para verdiler.  Vermemeleri için uyardým ama kibar bir þekilde azarlandým.  Yaptýklarýnýn neden yanlýþ olduðunu arkalarýndan haykýrdým ama onlar yürüyüp gittiler. Ertesi günü tavaf esnasýnda genç sufilerle karþýlaþtým, medeni bir þekilde konuþup helalleþtik.

Ýstanbula dönelim artýk, en çok devlete kýzdým.

Ýstanbul’un en kalabalýk yerlerinde seyyar olarak dilenenleri yakalamak elbette mümkün deðil ama bir köþeye oturup insanlarýn iyi niyetlerini sonuna kadar istismar edenler, tezgah kurup saatlerce  oturmaktalar. Daha önceki yazýmda da belirttiðim gibi, o yaþtaki hiç bir çocuk kendiliðinden dilenmez. Bu çocuklarý dilendiren birileri var. Bu çocuklarý korumak devletin önemli görevlerinden biridir. Diðer taraftan, daha o küçük yaþta insanlarýn duygularýný sömürmeyi meslek haline getirmiþ olanlar, büyüyünce neler yapmaz, neler!  Günlük haberlere çýkan  suç makineleri, araþtýrýlsa belki de daha küçük yaþta dilendirimiþ kiþilerdir.

Daha 10 veya 15 yaþýnda kendisine para veren birine bile kinle, nefretle, kibirle bakabilen birinin ileride neler yapabileceðini siz düþünün.  Bu çocuklarýn gerek bu günlerde çektiði ýzdýraba gerekse ileride insanlara yapacaðý kötülüðe, çektireceði acý ve ýzdýraba  bu þerri görmezden gelen bütün yetkililer ortaktýr.Yetkililere bakan yönüyle,  kötülüðü görmezden gelmenin, gereðini yapmamanýn bedeli mahþerde çok aðýr olacaktýr.

Abdullah Konuksever