Memleketim Karaman’da asayiþ olaylarýndaki artýþ, vatandaþý tedirgin etmektedir. Karamandan haber sitesi  yazarlarýndan bazýlarý asayiþ olaylarýnýn irdelendiði makaleler yazdýrlar. Çok ilgi gören bu makalelere Karamandan okuyucularý da  yorumlarýyla adeta katkýda bulunmaktadýrlar. Asayiþ olaylarýnýn irdelenmesi, tartýþýlmasý umarým sorunun çözümüne katký saðlar. Önemime bianen bu konuda yazmak istedim.

Domatesin çürümesi  biyokimyevi olarak kolayca izah edilebilir, daha fazlasýna gerek yoktur. Ancak toplumdaki yaþanan sorunlarýn basit veya tek bir teoriyle izahý imkansýzdýr. Toplumdaki huzursuzluðun sebebi olabildiðince  karýþýk ve çok yönlüdür.  Bugünlerde yaþanan sorunlarýn bir kaç asýrlardan fazla  geçmiþi olabilmektedir. Bu nedenden, toplumdaki sýkýntýlardan tek bir olayý veya tek bir kiþiyi sorumlu tutmak, çözüm üretilmesine engel bile teþkil etmektedir. Yaþanan devasa sorunlarýn maddi boyutlarý ana hatlarýyla: tarihi, siyasi, ekonomik, eðitim ve  kültürdeki geliþmelerdir.  Her bir konuyu ele almak bu makalede imkansýzdýr. Sadece çok farklý bir konuya dikkat çekmek istiyorum.

Günümüzde yaþadýðýmýz devasa sorunlara askeri darbelerin müthiþ katkýlarý olduðunu düþünüyorum. Darbelerin hepsini ele alacak deðilim, bu yazýda sadece 1980 askeri darbesine deðinilecektir. Askeri darbenin siyasete, ekonomiye, kültüre, eðitime etkilerinden ziyade milletin ruhiyeti halini nasýl allak bullak ettiðine dikkat çekmek istedim.

1980 askeri darbesinden sorumlu cunta ( Kenan Evren ve ekibi) daha önceki darbe gibi (yani 1960)  baþbakan ve bakan asmadý. 1980 cuntasý, siyasilere bakan yönüyle vicdanlýymýþ! Ancak 300’e yakýn gencin hayatý  idam yoluyla karartýldý.   1980 askeri darbe topluma  çok acýlar yaþattý, en acý olaný ise cunta tarafýndan göz altýna alýnýp kendilerinden halen bir haber alýnamayan kayýplarýmýzdýr.  Dile kolay, sevenleri için en az  40 yýldýr bitmek tükenmek bilmeyen acý, ýzdýrap, çile, iþkence!  Askeri darbenin bugünlerde yaþanan sorunlarla ne alakasý  sorusunun cevabýna geçelim.

Askeri darbeden önce okuyan gençler  sanki saðcý veya solcu olmak zorundaydýlar. Günün þartlarý veya atmosferi gençleri  tercih yapmaya zorlamaktaydý. Bazýlarý ise kendini kaptýrýp kelle koltukta inandýðý dava yolunda dolu dizgin koþuyordu. Davasý uðruna ne kadar çok gencimiz can verip can aldý. Sað kalanlarýn çoðu  darbeden sonra hapishanelerde iþkence gördü. Hapishanedelerdeki iþkenceler kadar acý olan, gençlerin yýllarca kandýrýlýp kötü emeller için kullanýlmýþ olduklarýný öðrenmiþ olmalarýdýr. Cunta yani Evren paþa ve ekibi, yýllarca olup bitenlere,  sýrf askeri darbe yapabilmek için, seyirci kaldýðýný itiraf etti. Kimbilir cunta bazý olaylarýn çýkmasýndan bile sorumludur!  En samimi duygularýn idareciler tarafýndan (can ve kan pahasýna) istismar edilmiþ olmasýnýn öðrenilmesi nice gencin  psikolojisini allak bullak etmiþtir.  Uðruna canýný ortaya koyduðu bir güç tarafýndan kandýrýlýp  kullanýlýp sonra da çok aðýr bir þekilde cezalandýrýlmýþ olma hissi taþýyan birilerinin haleti ruhiyesi her halde toz pembe olamaz.  O gençlerin çoðunluðu kendilerince devleti kurtarma çabasý içindeydiler. Zorba ile, silah zoruyla sorunlarý çözmeye çalýþmýþ olmalarý elbette yanlýþtý.  Ýçte kopan o menfi fýrtýnalar bir þekilde dýþa vurur: kurallarý çiðnemekle, iþini iyi yapmamakla, çevresindekilere kötü/yanlýþ þekilde davranmakla vesair vesair.  Hapishanedeki iþkenceler ve kandýrýlmýþ, kullanýlmýþ hissinden kaynaklanan travmalar yaþamýþ biri ne kadar iyi bir eþ ne kadar iyi bir baba olabilir veya ne kadar iyi bir nesil yetiþtirebilir?   Neticeyi kelam, cunta conilerin gönlü hoþ olsun diye darbe yapmýþtý ve bu uðurda  nice canlar yakmýþtý. Conilerin gönlü hoþ olsun diye açýlan devasa yara halen kanamaktadýr.

En son kalkýþmaya gelelim, Fetönün icraatý olan darbe teþebbüsü de günümüzdeki yaþanan sorunlara katký saðlamýþtýr.  Þöyle ki, binlerce vatandaþ Allah aþkýyla hüngür hüngür aðlayýp sýzanlayan bazýlarýnýn  gerçek yüzünü görüp hayal kýrýklýðýna uðramýþtýr. Yýllardýr tececcüh edilen, güvenilen, itibar edilen hatta maddi ve manevi yardým edilen çok samimi olduðu zannedilen insanlar tarafýndan kandýrýlmýþ hissi taþýmak hoþ deðildir. Allah aþkýyla bayýlýncaya kadar aðladýðý zannedilen bir insanýn,  amacýna ulaþabilmek için  silah zoruyla, kan akýtarak dahil yönetimi ele geçirmeye çalýþmýþ olmasý, toplumda derin yaralar açmýþtýr. Artýk  kimseye güvenemez hale geldik. Bundan daha beteri ise yýllarca çok samimane Fetönün Hizmet hareketi dediði kulvarda koþmuþ  gençlerin:  kandýrýlmýþ, dini duygularý istismar edilmiþ, samimiyeti kötüye kullanýlmýþ olmasýnýn verdiði hayal kýrýklýðýdýr. Yýllarca maddi ve manevi yardým etmiþ, enerji sarfetmiþ, vakti harcamýþ ama sonuçta yine 70’li yýllarda olduðu gibi güvendiði birileri tarafýndan kötü emellere alet edilmiþ. Bunu öðrenmenin verdiði haleti ruhiyeyi yaþamak aslýnda bir nevi travmadýr.  Güveni kalmamýþ, kendini teselli de zorlanan insanlarýn da psikolojisi allak bullaktýr.

Madalyanýn diðer tarafý da var; kalkýþma gecesi dýþarý çýkýp ihanet  çarkýný caný, kaný  pahasýna durduran bir milletiz. Ne kadar gurur duysak  azdýr. Devletin düþmaný daha doðrusu hainler tarafýndan ele geçirilmesine engel olmuþ birilerinin öz güven patlamasý yaþamasý ihtimali vardýr. Koca devleti kurtarmýþ biri haksýzlýða uðradýðýný düþündüðünde, kendi sorununu kendisi çözmeye meyilli olabilir. Koca devleti kurtarmýþ delikanlý birine  kim yan gözle bakabilir, kim madara etmeye  kalkabilir. Sýkar biraz....  Galiba son bir kaç yýldýr asayiþ olaylarýndaki patlamada Fetönün topluma yaþattýðý travmanýn etkisi küçümsenemeyecek kadar büyüktür.

Toparlayalým, milletim defalarca askeri darbe, kalkýþma, muhtýra gibi olaylarýn travmalarýný yaþamýþtýr.  Bunlarýn yaný sýra: “laiklik elden gidiyor!”,  141, 142 ve 163. maddeler veya  “irtica geliyor!”  bahaneleriyle,  nice vatandaþ haksýzlýða uðratýlmýþ, haklarý gasp edilmiþ,  baský görmüþtür. Millet olarak maruz kalmýþ olduðumuz  travma ve baskýlarýn günümüzde yaþadýðýmýz sorunlara ciddi seviyede katkýsý olduðuna inanýyorum. Deðinmeden edemedim; millet olarak bilimde, teknolojide, kültür ve sanatta  hak ettiðimiz yerde olmayýþýmýzýn en önemli sebeplerinden biri de conileri bu millete tercih edip vatandaþa travmalar yaþatýp inim inim inletmiþ olanlardýr.

Abdullah konuksever