Selçuklu’ya baþkentlik yapmýþ, binlerce tarihi esere sahip, kültür, turizm, tarih, dinî yaþantý, edebiyat konularýnda kendini kabullendirmiþ, Belediye çalýþmalarý, sosyal aktiviteler, yaþanabilir bir kent imajý sergilemiþ büyük þehir durumundaki Konya’mýz, tarihten gelen bir misyonla görevini yapmaktadýr.

Konya denilince akla, öncelikle Meram gelir. Tabii mesele sadece Meram’la bitmez. Ardýndan; Sille, Çatalhöyük, Kilistra.... ve akla gelmedik sayýsýz tarihi ve kültürel zenginliklerle insaný karþýlar. Bu zenginliklerde insan kendisini kaybeder. Tarih sahnesinde bir gezinti yapmanýn hazzýný tadar. Edebiyat ve kültür mirasýný görmenin mutluluðunu yaþar.

Konya’yý; büyük mutasavvýf, gönüller sultaný Mevlâna Müzesinden baþlayýp, Sultan Selim Camii, tarihi ve kültürel eserlerle dolu Yusuf Aða kütüphanesi, Þems-i Tebrizi Camii ve Türbesi, Þerafettin Camii, Ýplikçi Camii, Alaaddin Caddesi, Alaaddin Tepesi, Alaaddin Camiindeki Sultanlar Türbesi, Karatay Medresesi, Ýnce Minareli Medrese, Kazým Karabekir Caddesi, Zafer, Form, Hoca Hasan Camii, Sadreddin Konevi Camii ve Türbesi, Meram Yeni Yol istikametinden, Meram Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi yanýndaki sokak içinde Mevlâna’nýn çaðdaþý ve müridi Ateþ Bâz-ý Veli, Meram Yaka yolu birleþeni arasýnda Turut, Cemel Ali Camii ve Türbesi, Meram son durakta; birçok çay bahçesi, dinlenme tesisi, orman, yeþilin tonlarý…

Belediyenin yeniden dizayn etmeye çalýþtýðý, Konyalýya yaraþýr mekanlar... Tavusbaba Camii ve Türbesini... gezerseniz, Konya hakkýnda bir miktar bilgi sahibi olursunuz. Bir miktar diyorum, çünkü Konya bu deðil.

Bir de Konya’yý akþamüstü Akyokuþ’tan seyretmeli! Sanki yýldýzlar yere dökülmüþ, Konya caddelerini süslüyor. Gökyüzü masmavi rengiyle Konya’ya þemsiyelik yapýyor. Üzerine kirlilik, çamur, leke bulaþmasýn, kültürüne halel gelmesin, tarihi yok olmasýn diye adeta titriyor!

Konya’yý iyi tanýmak lazým.  Konya deyince; Selçuklu’ya baþkentlik yapmasý dýþýnda her alanda kendini ispat etmenin, bir açýk hava müzesi olmanýn, baðrýnda bir bu kadar çok deðerli insan barýndýrmanýn mutluluðunu yaþar. Konya’ya: “Belde-i Muhayyere” dedirten mesele bu olsa gerektir.

Konya’mýz; Veliler, Peygamberler diyarýdýr. Dünya kurulduðundan beri yeryüzüne 124.000 veya 224.000 peygamber gelmiþtir. Bunlardan bir kýsmýnýn mezarý da Konya’mýzdadýr. Konya’da yattýklarý bilinen Peygamberlerin isimleri ve yattýklarý mezarlýklarýn bir kýsmý varlýðýný korumakta olup, bir kýsmýnýn yerleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, sadece peygamber isimleri kayýtlara geçmiþtir.

Bilinen ve kayýtlara giren birçok peygamber medfundur bu þehirde. Mevlâna’nýn Konya’yý tercih ediþinde bunun önemi vardýr sanýrým. Konya’yý bilmek için, meseleleri objektif kriterlerle ele almak yeter de artar bile.

Doðduðum andan itibaren; ekmeðini yediðim, suyunu içtiðim, havasýný teneffüs edip, nimetlerinden yararlandýðým, kültür, sanat, edebiyat… ziyafetlerinden istifade ettiðim, “Bir baþkent her zaman baþkenttir” anlayýþýyla, her köþesinde kültürün fýþkýrdýðý Konya þehrinde yaþamaktan büyük bir mutluluk duymaktayým.

Konya’da yaþayýp, bu þehrin güzelliklerini yazmamak, tarihinden, kültüründen, edebiyatýndan, sanatýndan, milli ve manevi deðerlerinden söz etmemek vefasýzlýk olacaktýr. Babam rahmetli; “Konya, medrese þehriydi, ilimde, irfanda, tasavvufta önde giden bir mana kentiydi” derdi.

“Belde-i muhayyere” sözünü de çok duydum. “Gez dünyayý, gör Konya’yý” sözü yaygýndýr. Konya’nýn ziyaretçileri eksik olmuyor. Mevlana’nýn, Sadreddin Konevi’nin, Þems-i Tebrizi’nin, birçok peygamber ve velinin bu þehirde medfun oluþu, bütün dünyaya mesajlarýný Konya’dan ulaþtýrmalarý sebebiyle bu kent ayrý bir özelliðe sahiptir.

Mevlana türbesi, her zaman dikkatimi çeker. Sadece benim mi? Hayýr, tüm dünyanýn. Onun ilkelerini, sevgiye, hoþgörüye dayalý sözlerini bilmeyen ve bu hususta kendine çeki düzen vermeyen yok gibidir.  Konya’ya ve Mevlana’ya gönül verenlerden bir tanesi;

Fransýz aristokrat bir aileden gelen 1909 doðumlu Eva de Vitray-Meyerovitch (Eva dö Vitre-Meyeroviç) hukuk ve felsefe eðitimi aldýktan sonra, felsefe doktorasý yaptý. Çalýþmalarýný edebiyat, felsefe ve tasavvuf konularý üzerinde yoðunlaþtýrdý. Fransa’nýn dünya çapýnda saygýn bilim ve araþtýrma kurumu olan Ýlmî Araþtýrmalar Millî Merkezi (CNRS) üyesi olarak bu müessesede yöneticilik ve uzmanlýk yaptý.

Mevlâna ile Ýkbal’in hemen hemen bütün eserlerini Fransýzcaya çevirdi. Gerek bu önemli tercümeleri gerekse yaptýðý salon ve radyo konuþmalarýyla çok sayýda Fransýz aydýnýnýn Ýslam’a ýsýnmasýna ve pek çok kiþinin de Müslüman olmasýna vesile oldu.
         Sorbonne ve Ezher Üniversiteleri dâhil, dünyanýn birçok ülkesindeki üniversitelerde dersler ve konferanslar verdi. Telif ve tercüme olarak kýrk kadar esere imza attý. Mevlânâ’yý mürþidi olarak gördü. Türkiye’yi ve insanýmýzý çok sevdi. Eva de Vitray-Meyerovitch, Müslüman olduktan sonraki adýyla Havva Hanýmefendi, 24 Temmuz 1999’da rahmet-i Rahmân’a kavuþtu. Vasiyeti üzerine naaþý daha sonra Konya’ya getirildi ve Hz. Mevlânâ’nýn türbesine yakýn Üçler Mezarlýðý'na defnedildi.

“Gel, ne olursan ol, yine gel…” sözleri her ne kadar Mevlana’ya ait olmasa da, güzel, gönüllere etki eden bir dost gibidir. Bu söze uyarak Konya’yý mesken tutanlarýn sayýsý çoktur.

Bendeniz bunlara; “Dilârâ” diyorum.     

“KONYA’DA ZAMAN” çalýþmamý yaparken, insanlar benim Konya’daki yaþamýmý deðil, Konya’nýn; dini atmosferini, kültüre katkýsýný, edebi güzelliðini, bayramlardaki manevi havayý, bu þehre has olan, “Þivlilik” geleneðini, “ferkab” uygulamasýný, Üç aylara hazýrlýk çalýþmalarýný, Ramazan gecelerini, teravihlerdeki cemaat coþkusunu, hatim ve mukabele anlayýþýný, Bayramlaþmayý, Komþu ziyaretlerini, hastalarý ihmal etmemeyi, kardeþlik duygularýný, Ýslamî hassasiyetin Konya’daki tezahürünü, Selçuklunun baþkenti olmasý münasebetiyle Medreselerini, ilim ve irfan ehlini, bugün ayakta olmayan tarihi eserleri, kaybolmuþ meslekleri, Konya hatýralarýný, …anlatacaðýz.

  Çocukluðumun Konya’sýndaki ulaþýmý, ulaþým araçlarýný, kaybolan “mahalle Bakkalý ve zimem defterini”, Kart postal satýcýlarýný, …ele alacaðýz.

Bað bozumu, pekmez kaynatma, imece usulü yardýmlaþmayý, kadýnlar pazarýný, Üzüm pazarýný, Amele pazarýný, Söylemez’i, Ateþbâz-ý Veli’yi, Tavus baba’yý, Pisili Sultan’ý, Hacý Veyiszade’yi ve konya’nýn diðer mana erlerini dile getireceðiz.

“KONYA’DA ZAMAN”; bu kutsal þehirde yaþadýðýmýz sürece þahit olduklarým, birebir görüþüp konuþtuklarým, sohbetlerinden istifade ettiðim gönül dostlarýný anlatýr. Tasavvuf erlerine kapý aralar.

Ahmet Hamdi Tanpýnar; “Beþ Þehir isimli eserinde þöyle der;

“Konya, bozkýrýn tam çocuðudur. Onun gibi kendini gizleyen esrarlý bir güzelliði vardýr. Bozkýr kendine bir serap çeþnisi vermekten hoþlanýr. Konya'ya hangi yoldan girerseniz girin sizi bu serap vehmi karþýlar. Çok arýzalý bir arazinin arasýndan ufka daima bir ýþýk oyunu, bir rüya gibi takýlýr. Serin gölgeleri ve çeþmeleri susuzluðunuza uzaktan gülen bu rüya, yolun her dirseðinde siline kaybola büyür, geniþler ve sonunda kendinizi Selçuk sultanlarýnýn þehrinde bulursunuz. Dýþardan bu kadar gizlenen Konya içinden de böyle kýskançtýr. Saðlam ruhlu kendi baþýna yaþamaktan hoþlanan, dýþardan gösteriþsiz, içten zengin Orta Anadolu insanýna benzer. Onu yakalayabilmek için saat ve mevsimlerine iyice karýþmanýz lâzýmdýr. Ancak o zaman çeþmelerinden akan Çarbað sularýnýn teganni ettiði sýrrý, zengin iþlenmiþ kapýlarýn ardýnda sýrmalý çarþafý içinde çömelmiþ eski zaman kadýnlarýný andýran Selçuk âbidelerinin büyüklük rüyasýný, türkü ve oyun havalarýnýn hüznünü ve bu oyunlarýn ten yorgunluðunu duyabilirsiniz.

Konya insaný ya bir sýtma gibi yakalar, kendi âlemine taþýr, yahut da ona sonuna kadar yabancý kalýrsýnýz. Meram baðlarýnýn tadýný alabilmek için ona yerli hayatýn içinden gitmek lâzýmdýr.

Bu alýþma bittikten sonra þehir yavaþ yavaþ size, týpký bugün için verebileceði her þeyi verdikten sonra, sizden uzakta geçmiþ çocukluðunu ve gençliðini de hediye etmek isteyen, kesik, baþý boþ hatýrlamalarla onlarý anlatan, güzel ve sevmesini bilen bir kadýn gibi mazisini açar. Ve siz dinlediðiniz bu hikâyelerin arasýndan sevdiðiniz, güzelliðine ve olgunluðuna hayran olduðunuz kadýný nasýl þimdi küçük ve nazlý bir çocuk, biraz sonra ürkek bir genç kýz veya ilk aþklarýn, heyecanlarýn içinde henüz çok tecrübesiz bir kadýn olarak görür ve hiç tanýmadýðýnýz o günlere ait bin türlü sevimliliðin, cazibenin, tuhaflýðýn, korku ve telâþýn, azabýn arasýndan onu baþka bir mahlûk gibi sevmeye baþlarsanýz, Konya'yý da bu yeni tanýdýðýnýz hüviyetiyle öyle yeni baþtan, onunla beraber bu geçmiþ zamanýna eðilerek ve âdeta ona hasret çekerek ve artýk bu maziyi ve onun kudretini iyice tanýdýðýnýz için onun arasýndan bütün bütün sizin olacaðýna bir türlü inanmayarak sever ve tanýrsýnýz. O zaman mektep kitaplarýnda okuduðunuz, fakat sergüzeþtlerini bir türlü bir çerçeveye sýkýþtýramadýðýnýz için muhayyilenizin boþluðunda silâhlan, muzaffer ordularý veya hazin talihleriyle yersiz yurtsuz gölgeler gibi dolaþan bir yýðýn insan sizin için baþka türlü canlanýr.”

………………………………..

Her insanýn; yaþadýðý þehirlerle ilgili hatýralarý vardýr. Zira hayat, hatýralarla dolu bir süreçtir. Hatýralar anlatýlýrken içinde þiirler bulunur. Þiirli hatýra daha çok ilgi çeker. Bu yüzden bu çalýþmada þiirlerimle karþýlaþacak, hatýralarýmý þiirlerle süsleyeceðim.

Kazým Öztürk