Bilgisayar yaþamýmýza girmeseydi öykünün kahramanýnýn yaþadýðý köyün nerede olduðunu merak edenler için önce atlasa müracaat edilebilirdi. Atlasýnýz kapsamlý ise fiziki atlas alýp Doðu Karadeniz Bölgesinin en uç bölgesindeki uzanan Yalnýz Çam Daðlarýnýn açýk kahverenginin mora dönük ortalama 1400-1500 m rakýmlý bir noktasýna parmaðýnýzý koyun. Önce atlasý sonra gözlerinizi kapatýp 300 haneye yakýn, yeþillikler içinde bir köyü hayal edin… Çaðýmýz bilgi çaðý. Yer yuvarlaðý küçüldü iyice. Bilgisayar, akýllý telefonlarla uzaklar yakýn oldu. Atlasla yapýlan yer bulma ve daha fazla bilgi edinme eylemini artýk bilgisayarla çok daha kolay ve kapsamlý ediliyor. Yine de atlasa bakmanýn ayrý özlemli bir dadý var…

         Öykümüzde yaþanan olaylarýn zamaný fazla gerilere yüz yýllara dayanmýyor. Þöyle böyle üççeyrek asýr geçti öykümüzün kahramaný Þeref Dedenin yaþadýðý yýllarýn üzerinden. Þeref Dede adeta Bin Bir Gece Masallarý’ndan çýkmýþ kýlýk kýyafeti ve Ýslam Âlemimin ermiþlerine has tinsel özellikler taþýrdý. Yaþadýðý yýllarda ilkokullar beþ yýllýktý.  Çeyrek yüz yýl gerilere gidiyoruz çünkü. Ýlkokulu bitiren çocuklar bir yýl köyde kalýr. Köyün belirli mahallelerinde cemaate beþ vakit namaz kýldýracak kadar bilgisi olan mollalar çocuklara Kur’a-ný Kerim’i hatme ve dini bilgileri öðretirdi. Erkek çocuklar bir yýl sonra ortaokul, kýzlar ise genelde saðlýkla ilgili okullara kayýt yaptýrýrdý. Köy imamý da ayrýca camiye yakýn evlerin çocuklarýný okuturdu. Bu uygulama yýllarca sürdü.

           Þeref Dede kendi mahallesinin çocuklarýný kýþ boyu okutur. Onlara tatlý dili, anlattýðý kýssalarla kendini sevdirirdi. Molla Þeref Dedenin rahley-i tedrisatýndan geçip daha sonra eðitimini bitirip liselerde çalýþan, Hakk vergisi güzel sesli bir öðretmen arkadaþýmýz dini bilgiler öðrendiði yýllara ait bir anekdot anlatýp bizleri güldürürdü.

         “Ýlkbahar yaklaþýyordu. Arkadaþlarýmla hatmetmiþ; Þeref Dedenin eðitim-öðretiminden ayrýlma zamaný gelmiþti. Dede bizi aldý bir Cuma günü camiye götürdü. Camide bizler Kuran okuyup öðrendiklerimizi büyüklere gösterip ve gösteri sonunda da cemaat hem Þeref Dedeye teþekkür edecek, bizlere de ellerinden kopan 3-5 lira para verecekti. Camide heyecanlanmadan baþarýlý biçimde Kuran tilavet ettim. Okumamý Þeref Dede çok beðenmiþ olacak ki, cami çýkýþýnda, ‘Sen ne mübarek çocuksun!’ diye iltifat etmiþti. O ‘mübarek çocuk’ sözü üzerime yapýþtý. Arkadaþlar daha sonra bana sen ne ‘mübarek çocuksun’ diye takýlýrlardý.”

         Þeref Dedenin kýlýk kýyafeti mollalýðýna uygundu. Onu altmýþlý yaþlarýnýn sonuna doðru tanýdým. Babamý çok severdi. Zaman zaman bize uðrar babamla sohbetler eder, çay içerlerdi. Kýrlaþmaya baþlamýþ siyah sakalý, baþýnda sarýðý ve þalvar benzeri pantolon giyerdi. Oysa o yýllarda köyümüzde çoðu öðretmen olmak üzere çeþitli kademelerde çalýþan gereðinde þýk takým elbise giyen çokça insan vardý. Ve Þeref Dedenin kýyafetini yakasýz gömlek, beline sardýðý uzun kuþak tamamlardý. Anlatýlarý dini kýssalar içerirdi. Gâh peygamberimizin hayatýndan, gâh sahabelerin kýssalarý oluþtururdu sözlerini.  Evlilikten yana kader gülmemiþti Þeref Dedemize. Evlilik yaþanmýþlarýndan anlatmýþtý babamla uzun bir sohbetinde:

         “Ýlk eþim kýsa boylu kara, kuru bir kadýndý. Çocuklarýmýn annesi o kadýndýr. Allah’ýn yarattýðýna çirkin denmez lakin hiç sevemedim hatunu. Yüzünü bir kez güldürdüðüm vaki deðildi. Otuz yýla yakýn yaþadýk. Ve kadýn öldü. Hayli zaman yalnýz yaþadým. Nihayet uzak bir köyden dul bir kadýn nasibimmiþ. Ýkinci defa evlendim.” Babam, Þeref Dedenin eþlerini tanýmasýna karþýn sözü devam ettirmek için,

         “Þeref Aða, ikinci eþinizi uzun boylu, endamlý bir kadýn olarak hatýrlýyorum. Onu yetesiye sevmiþ miydin?”  diyerek muhabbeti koyulaþtýrdý.” Þeref Aða diye hitap ederdi babam dedemize.

         “Hiç sorma Ali Aða! Meðer ölen eþim bir melekmiþ. Kara melek. Kadýnýn içi altýnmýþ. Anlayamadým!” Bu arada ben gülüp odadan uzaklaþýyorum kýsa süre. Hemen geri dönüyorum dedenin muhabbeti kaçýrýlmaz.

          “Þimdiki gençler, kadýnlarý hemen sýka sürede tanýyorlar... Kadýnýn yüzü güzel deðil diye onun altýn kalpli, melek gibi bir insan olduðunu anlayamadým! Geleyim sorunuza. ‘Akþam güneþi ýsýtmaz’ derler. Ýkinci hatunuma alýþamadým bir türlü. Çok konuþur kafamý davul ederdi… Neyse O da Hakk’ýn rahmetine kavuþtu ya!”

         Þeref Dedemizin ikinci eþi hakkýnda köyde anlatýlan bire bir yaþanmýþ bir anýsýný duymuþtum. Köyümüzün demirci ustasýnýn oðlu anlatmýþtý:

         “Babamýn demirci atölyesinde Þeref Dede balta yaptýrmaktadýr. Sabah erkenden babam iþe koyulur. Þeref Dede körük çekmektedir. Zaman ilerler Þeref Dedenin oðlu sabah yemeði getirir. Çýkýndaki yiyecekleri atölyenin bir köþesindeki küçük masanýn üzerine dizerler. Ekmek olarak yetesiye piþmemiþ dört beþ mýsýr ekmeði somunlarý ortaya çýkar. Ýyi piþen mýsýr somunlarý yumurta sarýsý gibi parlar. Oysa masadaki somunlar soluk saman sarý rengindedir. Þeref Dede mahsunlaþýr. Babama: ‘Hatuna 250 TL baþlýk verdim. Eðer 500TL’lik hatun bulabilseydim bu somunlarýn renkleri böyle soluk olmazdý!’” Evet, Þeref Dede ve yaþýtlarýnýn kadýnlara yaklaþýmý genelde böyleydi!

          Çocukluk ve ilk gençlik yýllarýmda tanýk olduðum annemin, annelerin çileli yaþamlarýný anýmsar efkârlanýrým. Annelerimiz, bacýlarýmýz köyde tarlada, bahçede, çayýrlarda gün boyu erkeklerle birlikte çalýþýrdý. Güneþ batýp da eve dönünce yemek hazýrlama, elle çamaþýr yýkamak da… onlarýn sorumluluðundaydý!

         Þeref Dedenin köyde hala anlatýlan dramatik bir olayýný anlatarak öykümüzü sonlandýralým. Dedemiz kara yoluna çýkmýþ Ardahan’a gidecektir. O yýllarda vasýta bulmak ne mümkün! Dede yolda bekler. Bekler… zaman sonra birkaç kamyon geçer. Sürücüler dedenin tarafýna bakmadan yollarýna devam ederler. Yola yakýn çayýrlarda çalýþanlar dedeyi gözlemektedir. Hayli zaman geçer. Nihayet bir kamyon belirir. Dede kollarýný açar. Nafile!  Kamyon durmaz týpký gelip geçen kamyonlar gibi. Yolda yaþadýðý çaresizlik, uzun yýllar dul yaþamak Þeref Dedenin canýna tak etmiþtir. Mollalýðýný unutur! Aðzýna gelen sözleri ses tonu yükselterek bir bir sýralar:

         “Bu ihtiyara niçin acýmýyorsunuz! Arabanýza alsanýz sýrtýnýza mý bineceðim! Karýnýz ölsün, benim gibi dul kalasýnýz, lastiðiniz patlasýn!”

         Duruma tanýk olanlar, kamyon daha uzaklaþmadan lastiði büyük bir ses çýkararak patladýðýna tanýk olurlar. Lastiðin patlama nedeni dedemizin ilenmesinin etkisi var mý? Yoksa lastik patlayacak kadar yýpranmýþ mýydý? Bilinmez…