Bir akþamüstü kitap okurken ara verip, biraz zihnimi ve gözlerimi dinlendirmem gerekiyordu. Sýrt üstü yaslanýnca þöyle etrafýma bakýndým; tüm nesnelerin, çiçeklerin, aðaçlarýn, hayvanlarýn, insanlarýn, gökyüzünün, taþýn ve topraðýn farklý farklý ve doðal bir rengi olduðunu gözlemledim ve düþündüm. Her gün ve herkesin açýk olarak görebildiði bir gerçeklikti bu. Ýnsan dahil, hepsine ‘toprak ürünleri’ desek yanlýþ olmaz sanýrým. Ýrade, ilim ve hüküm sahibi bir sanatkârýn, en yüce varlýk olan insanýn hizmetine sunduðu deðerlerdir bunlar. Ölüp, çürüseler de yenilerinin ayný renk ve nitelikte çoðaldýðýný görmek, evrende tesadüflere yer olmadýðýnýn iþaretiydi. Ýnsan düþüncesi ve emeðiyle, yeni bir üretim, icat ve icraat yapacaksa eðer; evrende olan bir maddeyi/enerjiyi kullanarak, geçerli bir doðal kanunu iþleterek bunu baþarabilecektir.

   Yaratýcý bir iradeye inananlar; “Yaratýcý var ama bizden istedikleri nedir?” diye bir sorgulama yapabilirler. Bu sorgunun sonuçlarý da inançlara göre deðiþecektir. Madde, mâna ve evrensel varoluþla nasýl bir iliþki içerisinde olmamýz gerektiði; bir inanç konusu olduðu kadar, düþüncenin de ilgi alanýna girer.

   Doðal olarak ulaþabildiðimiz bu varlýklarýn renkleri çoðunlukla korunsa da, amaç ve ihtiyacýmýza göre yeniden üretip, þekillendirdiðimiz ürünleri yapay olarak farklý bir renge boyamak ihtiyacý hissederiz. Ýþte tam da burada, zihnimizde mantýklý ve tutarlý sorgulamalar devreye giriyor.
Bu kadar çeþitli þekillendirme ve renklendirmeye ihtiyaç hisseden insaný; ayný düþünmeye, ayný kalýba sokulmaya, tercih ve iradesine müdahil olmaya, yaþam tarzý dayatmaya, inanç ve düþüncelerini yönetmeye: kimin/nasýl/neden/ neye dayanarak hakký olabilirdi?

   Mademki dersimiz boya ve renklendirmedir, “Boya nedir, boyacý kimdir, neyi neden boyamak gerekiyor” sorularý hakkýnda birlikte bir mantýk yürütelim, düþüncelerimizi ortaya koyalým.

 TDK sözlüðüne göre boya; “renk vermek, dýþ etkilerden korumak için eþyanýn üzerine sürülen veya üretim hammaddesinin içine katýlan renkli madde” olarak karþýlýk bulmuþtur. Kullaným alanlarý ve kullaným þekillerine göre de sayamayacaðýmýz kadar boya cinsi vardýr.
Gýda, kumaþ, tekstil, mobilya, deri ürünleri, saç, duvar, resim, matbaa, metal, ahþap, seramik, cam, tablo, beton, plastik, gemi, otomobil, asfalt, kozmetik, v.b. boyalar…

   Hepsi için, üretim ve uygulama alanlarýnda, ayrý bir teknik bilgi ve ayrý uzmanlýk gerektiren durum.

Yani bir ayakkabý boyacýsýna, evinizin duvarlarýný, bir mobilya boyacýsýna, otomobilinizi boyattýramazsýnýz. Her boya, nesnesini bulacak, her fýrça da ustasýný bulacak. Çok ilginç bir uzmanlýk çeþitliliði ve görev bölümü var ortada.

   Böyle bir giriþ ve fikir jimnastiðinden sonra; konuyu sosyal yaþam alanlarýmýzla geniþletelim.

Her çiçekten polen toplayýp bal yapan arýnýn çiçeklerle uyumlu dansý gibi, insan nesli de renklerle/ doðal çeþitlilikle olan ilgi ve iliþkisi; dengeli/tutarlý/sevimli/sürdürülebilir ve adil olmalýdýr.

Biyolojik, fiziki, duyusal, düþünsel ve toplumsal varoluþla uyumlu bir yaþam için; bu bir zorunluluktur.

   Farklý bir alana dalýp; “Göz boyamak” deyiminden ne anlamamýz, nasýl bir ders çýkarmamýz gerektiðini açýklamaya çalýþalým.
“Aldatan bizden deðildir” Hadis-i Þerif’inin tam dersi eylem ve söylemlerin tamamýný kapsayan bir deyim olarak kabul edebiliriz. Bunlarýn büyük bir kýsmý hukuk ölçeðinde suç olsa da, bir kýsmýný “kurnazlýk, stratejik hamle, konjonktürel bakýþ, idari zorunluluk” gibi gerekçelerle meþrulaþtýrma gayretleri de vardýr. Göz boyamak; dýþ görünüþü ve gösteriþle ile aldatmak, kötü olan bir þeyi, iyi gibi gösterip; aldatmak, kandýrmak, yanýltmak, oyalamak olarak da özetlenebilir.

Göz boyayan kiþileri ise; hilekâr, yalancý, düzenbaz, sahtekâr ve þarlatan olarak niteleyebiliriz.
Göz boyayan kiþi; muhatabýný gafil avlar, aklýný çeler, yoldan çýkarýr, aký kara gösterir, gözünü baðlar.

   Kötülüklerden, çirkinliklerden, zararlý duygulardan, haksýzlýk ve doðal yaþama aykýrýlýklardan arýnmak ve korunmak için de mecazi anlamda insanoðlunun da bir boyaya ihtiyacý vardýr.

Maddi donanýmlar, bilimsel kazanýmlar yanýnda, bireyler bu bilince ve farkýndalýða da sahip olduðunda; iç huzuruna kavuþacak, toplumsal birliktelik ve küresel barýþa da hizmet etmiþ olacaktýr.

   Biz bunu manevi atmosferde, mecazi anlamda “Allah’ýn boyasý” olarak tanýmlayabiliriz.

Nitekim Kuran-ý Kerim Bakara Suresi (2/138) ayet “Mehmet Çoban ”mealinde;  "Biz Allah’ýn boyasýyla boyanmýþýzdýr. Boyasý Allah’ýnkinden daha güzel olan kimdir? Allah’ýn boyasý iyilik, doðruluk, gerçeklik, adalet, sevgi, saygý, paylaþýmdýr. Biz Allah’ýn yasalarýna uyarak ona ibadet edenleriz!" buyurulmaktadýr.

   Ayný ayetin “Abdullah-Ahmet Akgül” mealinde ise:

“(Ýþte) Allah’ýn boyasý (tabiattaki muhteþem renk ve desenlerin yaratýlýþý ve canlý cansýz her varlýða vurulan vahdet damgasý)! Allah(ýn boyasýn)dan (Kur’an ahkâmýndan ve ahlâkýndan) daha güzel boyasý olan kimdir? Biz (yalnýzca) O’na kulluk edenleriz.”  Açýklamasý da bizi farklý alemlere taþýyor.

  “Emrolunduðun gibi dosdoðru ol; seninle birlikte tevbe edenler de (dosdoðru olsunlar) ve aþýrý gitmeyin.  O, yaptýklarýnýzý görmektedir. (K.K. 11/112)” ayet meali de, yukarýda sýraladýðýmýz ilahi öðütleri pekiþtirici bir anlam taþýmaktadýr.

   Bu aktarýmlardaki maksadýmýz; bir vaaz, hutbe veya öðüt tekrarý olmadýðý, nutuk çekmek olmadýðý umarým anlaþýlýyordur.

Ýnancýn çok türleri olduðu gibi, inançsýzlýðýn da farklý türleri vardýr. “Ýyi insan ve modern, kalýcý ve güven veren bir toplumun inþasý, yalnýzca böyle olur” þeklinde bir iddia ve dayatmamýz da yoktur.

Dinin, bazý toplumlarda, ticari bir sektör haline geldiði, politikanýn arka bahçesine dönüþtürüldüðü

gerçeðinden hareketle, sosyolojik ve düþünsel ifadelerle konuyu açýklamaya çalýþtým.

   “Madem herkes ettiðini bulacak, iyilik edin o zaman” sözünü önemsediðimden hareketle; bireysel inanç ve düþünce tercihlerimiz ne olursa olsun; ortak bir zeminde, ortak paydalarý ne kadar çok artýrabilirsek, ayaklarýmýzý yere daha saðlam ve güvenli basabiliriz.

   Boya deyip geçmeyelim. Sahtesi var, iþe yarayaný var, döküleni var, gizleyeni var, en doðrusuyla boyandýðýnda, ömür boyu çýkmayaný var.

   Eðer inancýn gereðini yerine getirip, toplumla olumlu bir ölçekte buluþturmak istiyorsak; þükür ibadetlerini yerine getirmek, kutsal sayýlan mekânlara turistik ziyaret yapmakla sorumluluk bitmiyor.

Resmî kâðýt paranýn üzerine de; “in God we trust – Biz Allah'a güveniriz” cümlesini yazmakla da gereðini yapmýþ olmuyoruz.

   Umduðumuz, bulduðumuz ve sunulanla deðil; ihtiyacýmýz olanlarla buluþmak dileðiyle…

 Samsun, 06.12.2022

Ali Rýza Malkoç

arm.web.tr