(118) Bir Kimsenin Bir Malda Ortaðý Varsa Ortaðýna Bildirmeden Onu Satamaz!

(210) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bir kimsenin herhangi bir akar veya hurmada ortaðý varsa, ortaðýna bildirmeden o ortaklýk malý satma hakký yoktur!” (Müslim 1608/133, Nesei 4714, Tirmizi 1312, Ýbnu’l-Carud 641, Humeydi 1272, Ebu Yaðla 1835, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/307, 310, 382, 397, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/373)

(211) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) taksim olunmayan ortaklýkta, akarda ve bahçede þufa hakkýna hükmetti ve þöyle buyurdu:

“Ortaðýna bildirmeden diðer ortaðýn ortaklýk malý satmasý helal olmaz! Diðer ortak dilerse o malý alýr dilerse terk eder. Ortaðýn biri diðerine bildirmeden kendi hakkýný satarsa, diðeri o mala sahip olmaya herkesten daha fazla haklýdýr.”  (Müslim 1608/134, Ebu Davud 3513, Nesei 4660, 4715, Darimi 2/273, 274, Ýbnu’l-Carud 642, Darekutni 4/224, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/316, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/373)

(119) Müslümanlar Üç Þeyde Ortaktýr

(212) Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in Muhacir sahabelerinden bir þahýstan o, þöyle dedi:

Ben, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber üç kere gazve yaptým. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i þöyle buyururken iþittim:

“Müslümanlar üç þeyde ortaktýr. Otlakta, suda ve ateþte.”  (Ebu Davud 3477, Beyhaki 86/150, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/364, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 6/7)

(120) Mudarebenin Caizliði

(213) Urve bin Ebu’l-Ca’d el-Barûkî þöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kendisine kurbanlýk veya koyun almasý için bir dinar verdi. Urve iki tane koyun aldý, onlardan birini bir dinara sattý. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e bir dinar ve bir koyun getirdi. Bunun üzerine Rasulullah(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) alýþ veriþinde bereketle dua etti. Urve toprak satýn alsa kar elde ederdi.”

(Ebu Davud 3384, Buhari 3406, Tirmizi 1258, Ýbni Mace 24029 Darekutni 3/10/29, 30, Beyhaki 6/112, Ahmed bin Hanbel Müsned 4/375, Ýbni Hazm 8/436, 437, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1287)

(214) Zeyd bin Eslem þöyle dedi:

“Ömer bin Hattab (Radiyallahu Anh)’ýn iki oðlu Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma) Irak’a giden ordu içerisinde sefere çýktýlar. Sefer dönüþünde Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma), Ebu Musel-Eþari (Radiyallahu Anh)’a uðradýlar. Ebu Musa (Radiyallahu Anh) o zaman Basra emiri idi. Ebu Musa (Radiyallahu Anh), Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma)’ya merhaba, hoþ geldin deyip onlarý aðýrladý. Sonra Ebu Musa (Radiyallahu Anh) onlara:

−Size faydalý bir iþ üzere gücüm yetseydi elbette sizin için onu yapardým, dedi. Sonra da:

−Bilakis, burada Allah’ýn malýndan vardýr. Onu mü’minlerin emirine göndermek istiyordum. Ben onu size borç olarak teslim edeyim. Siz onunla Irak emtiasýndan bir takým emtia satýn alýn, sonra onlarý Medine’de satarsýnýz. Size vereceðim ana malý mü’minlerin emirine teslim edersiniz, kar da sizin olur, dedi. Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma):

−Bunu çok isteriz, dediler. Ebu Musa (Radiyallahu Anh) dediði gibi yaptý ve Ömer (Radiyallahu Anh)’a onlardan malý almasý için bir de mektup yazdý. Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma) Medine’ye gelince emtialarý sattýlar ve ondan kar elde ettiler. Onlar Ömer (Radiyallahu Anh)’a ana malý ödeyince, Ömer(Radiyallahu Anh) onlara:

−Ebu Musa (Radiyallahu Anh), ikinize verdiði borç gibi, ordunun hepsine de verdi mi? dedi. Onlar:

−Hayýr, vermedi, dediler. Ömer (Radiyallahu Anh):

−Ebu Musa (Radiyallahu Anh), siz Mü’minlerin emirinin oðlu olduðunuz için borç verdi. Siz bana hem aldýðýnýz borcu hem de onun karýný ödeyin, dedi. Bunun üzerine Abdullah (Radiyallahu Anh) sukut etti bir þey söylemedi. Ubeydullah (Radiyallahu Anh) ise:

−Ey Mü’minlerin emiri, bu sana yakýþmaz! Borç olarak aldýðýmýz mal noksanlaþsa veya helak olsaydý biz onu tazmin edecek ödeyecektik, dedi. Ömer (Radiyallahu Anh) tekrar:

−O mallarý ödeyin! dedi. Abdullah (Radiyallahu Anh) yine sukut etti. Ubeydullah (Radiyallahu Anh) ise önceki sözünü tekrarlayýp babasýna karþýlýk verdi. Ömer (Radiyallahu Anh)’ýn meclisinde oturanlardan biri:

−Ey Mü’minlerin emir, bu karý eþit þekilde taksim etsen, dedi. Bunun üzerine Ömer (Radiyallahu Anh):

−Karý eþit þekilde paylaþtýrdým, dedi sonra Ömer (Radiyallahu Anh) malý ve onun kârýnýn yarýsýný aldý. Ömer bin el-Hattab (Radiyallahu Anh)’ýn oðullarý Abdullah ve Ubeydullah (Radiyallahu Anhuma)’da kârýn diðer yarýsýný aldýlar.”

(Malik 2/687/1, Þafii Müsned 1332, Darekutni 3/63/241, Ýbni Hacer 3/57, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1470)

(215) Ya’kub el-Cuhenî þöyle dedi:

“Osman bin Affan (Radiyallahu Anh) kâr oraný eþit olmak üzere çalýþtýrmak için sermaye olarak mal verdi.”

(Malik 2/688/2, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1470)

(121) Mudarebede Þart Koþmanýn Caizliði

(216)  Urve bin Zübeyr (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in ashabýndan Hâkim bin Hizam (Radiyallahu Anh), kâr ortaklýðý yapmak için sermaye olarak mal verdiði kiþiye:

−Malýmý hayvana baðlama, denize çýkarma ve sel yataklarýna indirme! Eðer bunlardan birini yapar ve malýmý telef edersen malýmý tazmin eder ödersin der þart koþardý.”

(Darekutni 3/63/242, Beyhaki 6/111, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 5/293)

(122) Ortaklýkta Güzel Geçinmenin Gerekliliði

(217) Es-Sâib’den þöyle tahdis edilmiþtir:

“Kendisi, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e:

−Cahiliye devrinde sen benim ortaðým idin. Sen ortaklarýn en hayýrlýsý idin. Sen benimle ne nizahlaþýr ne de çekiþirdin, dedi.”

(Ýbni Mace 2287, Ebu Davud 4836, Nesei Kübra 1014, Tabarani Mucemu’l-Kebir 18/929,Hakim 2/61)

Þuf’a Ýle Ýlgili Konular

(123) Sýnýrlar Belli Olmayýp Yollar Bir Olduðunda Komþu Komþusunun Þuf’a Hakkýna Herkesten Daha Çok Layýktýr

(218) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Yollarý bir olduðunda komþu, komþusunun þuf’a hakkýna herkesten daha çok hak sahibidir. Komþusu kayýpsa gelmesi beklenir.”  (Ebu Davud 3518, Tirmizi 1369, Darimi 2/273, Tayalisi 1677, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/303, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1540)

(124) Þuf’a Hakký Sadece Taksim Edilmemiþ Mallardadýr

(219) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þuf’a hakkýný sadece taksim edilmemiþ mallarda yaptý.”

(Buhari 2047, Ebu Davud 3514, Ýbni Mace 2499, Ýbnu’l-Carud 643, Ýbni Hibban Mevarid 1152, Beyhaki 6/102, Ahmed bin Hanbel Müsned 14159, 15289, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1532)

(220) Semure (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bir evin komþusu, komþu olduðu eve veya araziye onu satýn almaya baþkasýndan daha fazla hak sahibidir.”  (Ebu Davud 3517, Tirmizi 1368, Ýbnu’l-Carud 644, Tayalisi 904, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/8, 12, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1539)

(221) Amr bin Eþ-Þerid þöyle dedi:

Ben, Sa’d bin Ebi Vakkas (Radiyallahu Anh)’ýn yanýnda ayakta duruyordum. Misver bin Mahrame (Radiyallahu Anh) geldi ve elini iki omzumdan birinin üzerine koydu. O ara Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in azatlýsý Ebu Rafi’ (Radiyallahu Anh) geldi ve:

−Ey Sa’d! Hanen içindeki iki odamý benden satýn al dedi. Sa’d (Radiyallahu Anh):

−Vallahi o odalarý satýn almam! dedi. Misver (Radiyallahu Anh):

−Vallahi sen o iki odayý elbette satýn alacaksýn! dedi. Sa’d (Radiyallahu Anh):

−Vallahi o odalara karþýlýk sana, taksitli olarak veya parça parça dört binden ziyade vermem! dedi. Ebu Rafi’ (Radiyallahu Anh):

−Kuþkusuz ki, bu iki odaya bedel bana beþ yüz dinar verildi. Eðer ben Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i:

“Komþu en yakýn komþusuna daha hak sahibidir!” buyururken iþitmeseydim iki odaya bedel bana beþ yüz dinar teklif edildiði halde bu iki odayý sana dört bin dirheme vermezdim, dedi ve iki odayý Sa’d (Radiyallahu Anh)’a verdi.

(Buhari 2084, Ebu Davud 3516, Nesei 4717, Ýbnu’l-Carud 645, Humeydi 552, Abdurrezzak 14382, Darekutni 4/222, 223, Beyhaki 6/105, 106, Begavi 2172, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/390, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1538)

(125) Arazi Taksim Edilip Sýnýrlar Tayin Edildikten Sonra Þuf’a Hakký Yoktur

(222) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): þöyle buyurdu:

“Arazi taksim edilip sýnýrlar tayin edildikten sonra þuf’a hakký yoktur!”  (Ebu Davud 3515, Ýbni Mace 2497, Beyhaki 6/104, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 1385)

(223) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Mallar taksim edilip sýnýrlarý tayin edildikten ve yollar açýldýktan sonra þuf’a hakký yoktur!”  (Buhari 2047, Ebu Davud 3514, Ýbni Mace 2499, Ýbnu’l-Carud 643, Ýbni Hibban Mevarid 1152, Beyhaki 6/102, Ahmed bin Hanbel Müsned 14159, 15289, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1532)

Rehin Alýp Vermek Ýle Ýlgili Konular

(126) Alýþ Veriþte Rehin Alýp Vermek Caizdir

(224) Aiþe (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir Yahudiden veresiye yiyecek satýn aldý. Bu yiyeceðe karþýlýk demirden bir zýrhý ona rehin verdi.”

(Müslim 1603/125, Buhari 2323, Nesei 4664, Ýbni Mace 2436, Ýbnu’l-Carud 664, Beyhaki 6/36, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/42, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1393)

(225) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) vefat etti, zýrhý bir Yahudinin yanýnda ailesi için aldýðý otuz sa’ arpa karþýlýðýnda rehindi.”

(Ýbni Mace 2439, Nesei 4685, Tirmizi 1214, Darimi 2/259, 260/2585, Beyhaki 6/36, Ahmed bin Hanbel Müsned 1/236, 300, 361, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil5/231/1393)

(127) Gayri Müslimlerle Rehin Muamelesi Yapmak Caizdir

(226) Aiþe (Radiyallahu Anha) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir Yahudiden veresiye yiyecek satýn aldý. Bu yiyeceðe karþýlýk demirden bir zýrhý ona rehin verdi.”

(Müslim 1603/125, Buhari 2323, Nesei 4664, Ýbni Mace 2436, Ýbnu’l-Carud 664, Beyhaki 6/36, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/42, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1393)

(128) Rehin Alýnan Maldan Ýstifade Etmek Caizdir

(227) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Binek hayvaný rehin olduðu zaman, yemi verilerek binilir. Saðým hayvaný rehin olduðu zaman, yemi verilerek sütü içilir. Rehin edilen hayvanýn nafakasý, ona binen ve sütünü içen kimse üzerine vaciptir.”  (Buhari 2323, Ebu Davud 3626, Tirmizi 1254, Ýbni Mace 2440, Ýbnu’l-Carud 665, Darekutni 3/34, Beyhaki 6/38, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/472, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1409)

(129) Beyyine Getirmek Ýddia Sahibinedir, Aleyhine Ýddia Olunan Sadece Yemin Eder

(228) Ýbni Ebi Müleykete þöyle dedi:

Ben, Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma)’ya bir mektup yazdým. O da bana:

−Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

“Yemin etmek aleyhine iddia olunana aittir,” þeklinde hüküm verdi diye yazdý.

(Buhari 2324)

(229) Ebu Vail þöyle dedi:

Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

−Herkim kendisiyle bir malý hak etmek için facir olarak yemin ederse, Allah kendisine gazap etmiþ halde onunla karþýlaþýr. Allah bunun tasdikini Kitabýnda Âl-i Ýmran Suresi 77. ayetinde indirmiþtir:

Allâh Subhânehu ve Teâlâ, þöyle buyurmaktadýr:  

“Allah’a verdikleri sözü ve yeminlerini az bir pahaya satanlar var ya, iþte onlarýn ahirette bir nasibi yoktur! Allah, kýyamet günü onlarla konuþmayacak, onlara bakmayacak ve onlarý temize çýkarmayacaktýr! Ve onlar için elim bir azap vardýr!”  (Âl-i Ýmrân: 3 / 77)

Sonra Es’as bin Kays bizim yanýmýza çýkýp geldi ve:

−Ebu Abdurrahman size neyi tahdis ediyor? dedi. Ebu Vail dedi ki:

−Biz ona Abdullah’ýn sözlerini naklettik. Es’as bin Kays:

−Abdullah doðru söylemiþ. Vallahi elbette bu ayet benim hakkýmda indirildi. Benimle bir adam arasýnda bir kuyu hakkýnda husumet vardý. Husumetimizi Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e götürdük.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Ya þahidin olacak veya onun yemini yeterlidir.”

Ben:

−O halde o adam yemin eder önemsemez? dedim. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Herkim kendisiyle bir malý hak etmek için facir olarak yemin ederse, Allah kendisine gazap etmiþ halde onunla karþýlaþýr. Allah bunun tasdikini indirmiþtir.” Sonra da Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ali Ýmran Suresi 77. ayetlerine kadar okudu:

Allâh Subhânehu ve Teâlâ, þöyle buyurmaktadýr:  

“Allah’a verdikleri sözü ve yeminlerini az bir pahaya satanlar var ya, iþte onlarýn ahirette bir nasibi yoktur! Allah, kýyamet günü onlarla konuþmayacak, onlara bakmayacak ve onlarý temize çýkarmayacaktýr! Ve onlar için elim bir azap vardýr!”   (Âl-i Ýmrân: 3 / 77)

(Buhari 2324, 2325)

Ýflas Ýle Ýlgili Konular

(130) Malýný Müflisin Yanýnda Bulan Kimse Onu Almaya Herkesten Daha Layýktýr

(230) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Herkim kendi malýný ayný ile iflas etmiþ bir adamýn veya bir insanýn yanýnda bulursa, o kimse o mala gayrýndan daha fazla hak sahibidir.”  (Buhari 2220, Müslim 1559/22, Ebu Davud 3519, 3520, Nesei 4690, 4691, Tirmizi 1262, Darimi 2/262, Ýbni Mace 2358, Ýbni Hibban 5036, Ýbnu’l-Carud 630, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/228, 258, 474, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1442)

(131) Alacaklýlar Müflisin Yanýnda Ne bulursa Onu Alýr

(231) Ebu Said el-Hudri (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in zamanýnda bir þahýs satýn aldýðý meyvelere afet isabet ettiðinden zarara uðradý. Müteakiben adamýn borcu çoðaldý. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Buna tasadduk edin.”

Ýnsanlara ona tasadduk ettiler. Ancak sadakalar adamýn borcuna eda edecek meblaða ulaþmadý. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) alacaklýlara þöyle buyurdu:

“Bulduðunuz þeyleri alýnýz, sizlere bundan gayrý bir þey yoktur!”  (Müslim 1556/18, Ebu Davud 3469, Nesei 4543, Tirmizi 655, Ýbni Mace 2356, Ýbni Hibban 5033, Beyhaki 6/49, 50, Begavi 2135, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/36, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1437)

Borçlanmak Ýle Ýlgili Konular

(132) Borçtan Allah’a Sýðýnmak

(232) Aiþe (Radiyallahu Anha) þöyle haber verdi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) namazda teþehhüt için oturunca dua ederdi ve þöyle derdi:

“Allahumme Ýnni Eûzu Bike Mine’l-Me’semi Ve’l-Magrami.”

Biri kendisine:

−Ya Rasulallah! Borçtan ne kadar çok Allah’a sýðýnýyorsunuz? dedi.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Kiþi borçlandýðý zaman, konuþur yalan söyler, va’d eder peþinden ona muhalefet eder.”

Duanýn Manasý: “Ey Allahým! Günahtan ve borçtan Sana sýðýnýrým.”

(Buhari 2216, Müslim 589/129, Ebu Avane 2/236, Nesei 1308, Ýbni Huzeyme 852, Ýbni Hibban 1968, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/89, 244)

(133) Borç, Sahibini Yalan Söylemeye ve Söz Verip Sözünde Durmamaya Sevk Eden

(233) Aiþe (Radiyallahu Anha) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) namazda teþehhüt için oturunca dua ederdi ve þöyle derdi:

“Allahumme Ýnni Eûzu Bike Mine’l-Me’semi Ve’l-Magrami.”

Biri kendisine:

−Ya Rasulallah! Borçtan ne kadar çok Allah’a sýðýnýyorsunuz? dedi.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Kiþi borçlandýðý zaman, konuþur yalan söyler, va’d eder peþinden ona muhalefet eder.”

Duanýn Manasý: “Ey Allahým! Günahtan ve borçtan Sana sýðýnýrým.”

(Buhari 2216, Müslim 589/129, Ebu Avane 2/236, Nesei 1308, Ýbni Huzeyme 852, Ýbni Hibban 1968, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/89, 244)

(134) Borçlanmadan Sakýndýrmada Ta’liz

(234) Muhammed bin Cahþ þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yanýnda oturuyor idik. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) baþýný semaya kaldýrdý, sonra elinin ayasýný alnýna koydu, sonra þöyle buyurdu:

“Allah’ý en güzel senalarla tesbih ederim, teþditten neler indirildi?”

Biz bunun üzerine sukut edip korktuk. Ertesi gün olunca ben kendisine sordum ve:

−Ya Rasulallah! Ýndirilen bu teþdît nedir? dedim. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Nefsim elinde olan Zata yemin ederim ki, bir kimse Allah’ýn Yolunda öldürülmüþ sonra diriltilmiþ olsa idi; sonra tekrar öldürülmüþ ve diriltilmiþ olsa idi; sonra üzerinde bir borç olduðu halde yine öldürülmüþ olsa idi; borcu onun adýna ödeninceye kadar cennete girmezdi!”  (Nesei 4698)

(135) Borçlu Ölen Kimseye Cenaze Namazýný Kýlmamak!

(235) Seleme bin el Ekvâ (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Bizler, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yanýnda oturuyorduk. Bir cenaze getirildi. Cenaze sahipleri:

−Ya Rasulallah! Bunun üzerine cenaze namazýný kýldýrsan dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Bunun üzerinde bir borç var mý?”

Cenaze sahipleri:

−Hayýr, dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Geride bir þey býraktý mý?”

Onlar:

−Hayýr, dediler. Müteakiben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona cenaze namazýný kýldýrdý. Sonra baþka bir cenaze getirildi. Cenaze sahipleri:

−Ya Rasulallah! Bunun üzerine cenaze namazýný kýldýrsan dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Bunun üzerinde bir borç var mý?”

Onlar:

−Evet, dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Geride bir þey býraktý mý?”

Onlar:

−Evet, üç dinar para býraktý dediler. Müteakiben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona cenaze namazýný kýldýrdý. Sonra üçüncü bir cenaze getirildi ve cenaze sahipleri:

−Ya Rasulallah! Bunun üzerine cenaze namazýný kýldýrsan dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Geride bir þey býraktý mý?”

Onlar:

−Hayýr, dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Bunun üzerinde bir borç var mý?”

Onlar:

−Evet, üç dinar dediler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Arkadaþýnýzýn namazýný siz kýlýnýz!”

Ebu Katâde (Radiyallahu Anh):

−Ya Rasulallah! Onun üzerine namaz kýlýnýz, borcu benim üzerimedir, dedi. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onun cenaze namazýný kýldýrdý.

(Buhari 2115, Ýbni Hibban 3264, Tabarani Mucemu’l-Kebir 6290, Beyhaki 6/72, 75, Ahmed bin Hanbel Müsned 4/47)

(136) Zengin Kiþinin Borcunu Ödemeyi Uzatmasý Zulümdür!

(236) Ebu Hureyre(Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Zengin kiþinin, borcunu ödemeyi uzatmasý zulümdür!..”  (Buhari 2113, Müslim 1564/33, Ebu Davud 3345, Nesei 4705, Tirmizi 1308, Darimi 2/261, Ýbni Mace 2405, Ýbnu’l-Carud 560, Ýbni Hibban 5053, Begavi 2152, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/254)

(137) Alacaklýnýn Söz Söyleme Hakký Vardýr

(237) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e bir adam geldi, alacaðýný istiyordu ve katý davrandý. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in sahabeleri onu cezalandýrmayý kast ettiler. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Onu býrakýn! Çünkü hak sahibinin konuþma, hakký vardýr.”  (Buhari 2218, Tirmizi 1317, Beyhaki 10939, 11095, 11283, Ahmed bin Hanbel Müsned 9399)

(138) Zorunlu Hallerde Borçlanmanýn Caizliði

(238) Cabir bin Abdullah(Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Ben, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber gazve yaptým. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Deven hakkýnda ne düþünüyorsun, onu bana satar mýsýn?”

Ben de:

−Evet, satarým dedim ve deveyi kendisine sattým. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Medine’ye gelince, kuþluk vakti deveyi kendisine getirdim. Bana devenin ücretini verdi.

(Buhari 2206)

(139) Ödemek Ýsteyerek Borç Alana Allah Yardým Eder!

(239) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Herkim insanlarýn mallarýný ödemek isteyerek borç alýrsa, Allah o kimseye borcunu ödettirir. Herkim de insanlarýn mallarýný telef etmek isteyerek borç alýrsa, Allah da onu telef eder!” (Buhari 2207, Ýbni Mace 2411, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/361, 417, Albânî Gayetü’l-Meram 352)

(240) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), israil oðullarýndan bir adamý zikretti ve þöyle buyurdu:

“O adam, israil oðullarýnýn bazýsýndan borç olarak bin dinar vermesini istedi. Borç vermek isteyen kiþi:

−Þahidleri getir, onlarý þahid yapacaðým, dedi. Borç isteyen kiþi:

−Allah þahid olarak yeterlidir, dedi. Borç vermek isteyen kiþi:

−O halde bana kefil getir, dedi. Borç isteyen kiþi:

−Allah kefil olarak yeterlidir, dedi. Borç vermek isteyen kiþi:

−Doðru söyledin, dedi ve ona isimlendirilen bir vakte kadar bin dinarý verdi. Parayý alan kiþi, peþinden denize ticaret için açýldý. Ýhtiyaçlarýný giderdi sonra takdir edilen vakitte borcunu ödemek için kendisine ödünç veren kimseye gelmek üzere bir gemi aradý, fakat bir gemi bulamadý! Bunun üzerine bir odun parçasý alýp onun içini oydu. Ýçine bin dinarý ve bir de borç aldýðý kimseye yazdýðý mektubu koydu. Sonra oyuk yeri iyice kapattý ve tesviye etti. Sonra odunu deniz kenarýna getirdi ve þöyle dua etti:

−Ey Allah’ým! Kuþkusuz ki, Sen biliyorsun ki, ben falandan bin dinar borç istedim. O da benden kefil istedi. Bende ona:

−Kefil olarak Allah yeterlidir, dedim. O da senin kefilliðine razý oldu. O benden þahid istedi. Ben de ona:

−Þahid olarak Allah yeterlidir, dedim. O da Senin þahidliðine razý oldu ve bana borç verdi. Ona borcu göndereyim diye gemi bulmaya çalýþtým, fakat bulamadým! Artýk ben, bin dinarý Sana emanet ediyorum, dedi ve o odunu denize attý. Odun denizin içine girdikten sonra, oradan kendisini beldesine götürecek bir gemi bulmak için geri döndü. Borç veren de onun dönmesini umarak deniz kenarýna çýktý ve belki bir gemi parasýný getirmiþ olabilir diye gözetliyordu. Bu sýrada birden sahilde içinde para olan odunu gördü. Onu ailesine yakacak bir odun olarak aldý. Evde onu parçalayýnca içindeki paralarý ve mektubu buldu. Sonra borç alan kimse, kendisine borç veren kimseye geldi ve ona bin dinarý getirdi ve:

−Allah’a yemin ederim ki, paraný sana getirmem için bir gemi aramaya devam ettim. Fakat sana geldiðim bu vakitten önce bir gemi bulamadým, dedi ve borcunu verdi. Alacaklý kimse de o adama:

−Sen bana bir þey gönderdin mi? dedi. Borçlu olan kiþi:

−Ýçinde sana geldiðim þu günden önce bir gemi bulamadýðýmý sana haber veriyorum. Alacaklý kimse de o adama:

−Kuþkusuz ki, Allah senin odun içinde gönderdiðin borcunu senin adýna bana ödedi. Dolayýsýyla getirdiðin bu bin dinarý raþid olarak götür, dedi.”  (Buhari 2118, 2119) 

  NOT: KONUNUN DEVAMI VAR

Hâtime:

Hamd âlemlerin rabbi olan Allâh’a mahsustur. Salât ve selâm yaratýlmýþlarýn en hayýrlýsý Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in, âlinin ve ashabýnýn üzerine olsun.

Yardým ve baþarý, izzet ve þeref Allâh’tandýr.

O, her þeyin en iyisini bilendir.

Muvahhid Kullara Selâm Olsun.

Polat Akyol.

KAYNAK:

KUR’AN VE SAHÝH SÜNNET