Bir �iir Tahlili: “ ASUDE’YE CEVAP ” �iiri – Faruk Atl�

ASUDE` YE CEVAP

A�k olmasayd� e�er bir insan�n u�runa
�u g�rd��n k�inat kurulmazd� Asude
Cennet in�a edilip cehennemin ba�r�na
Cana ate�ten m�h�r vurulmazd� Asude

��yle d��n Asude, bir damla suyu d��n
D��n ki damla iken bir insana d�n��n
��te bu hayat denen �tesi garip d��-�n
�tesinden �teye var�lmazd� Asude

Ne Yusuf �ah olurdu garip bir k�le iken
Ne Eyyub ��krederdi her yan� �ile iken
�eytan�n kast� dahi sadece dile iken
�� be� �demo�luyla yorulmazd� Asude

Ak�l denen �lemde ne �ehirler var bilsen
Akl�n� yitirirdin e�er deli de�ilsen
��te bu �ehirlerden birine girebilsen
D�nya denen bu yerde durulmazd� Asude

Ne geceye ay do�ar ne de sabah olurdu
Ne ac� �ekilirdi ne dilde ah olurdu
Ne g�nah i�lenirdi ne de g�nah olurdu
Kullardan hi� bir hesap sorulmazd� Asude

Ve senin g�k mavisi g�zlerin olmasayd�
Huriler kadar g�zel s�zlerin olmasayd�
Benim de sana sevdam �ok derin olmasayd�
Kaleme bu sat�rlar verilmezdi Asude

Faruk Atl�

“ Asude’ye Cevap ” �iirinin Tahlili:

A�k imi� her ne var �lemde
�lim bir k�yl � kal imi� ancak (Fuzuli)

A�k ve sevda.
��te insano�lunun hamurundaki maya. Yo�ruldu�u andan itibaren her �eye al�c� g�z�yle bakan y�reklerin esas�. A�k, �u k�inat�n bir varl�k sebebidir, hem �u k�inat�n rab�tas�d�r, hem �u k�inat�n esas hayat�d�r. A�k olmasayd� insan olmazd�; insan olmasayd� hayat olmazd�.

�nsano�lu.
K�inat a�ac�n�n meyvesi, esas�, �z�. Muhabbet suyuyla sulanm�� o meyvenin �ekirde�i, gelecekte r��eymler verecek bir umudun tohumu. K�inat� bir a�a� olarak d��n�rsek insan o a�ac�n meyvesidir. �nsan da k�inat�n en kapsaml�, en engin bir meyvesi oldu�u i�in, k�inat�n tamam�n� kaplayacak kadar bir muhabbet, o meyvenin �ekirde�i olan insan kalbine Hallaku’l Azim taraf�ndan derc edilip, m�h�rlenmi�tir.
Zira k�inattaki b�t�n varl�klar insan i�in var edilmi�, insan da Allah(cc) i�in var edilmi�tir. Hilkatin ve d�nyaya g�nderili�in gayesini bilmek ve bu u�urda yol almak. Her �eyden �nce ve her �eyle beraber insanl�ktan nasibini almak u�runa m�cadele. �nsano�lu d�nyaya g�nderilirken hi�bir �eyin bo� yarat�lmad��n�n fark�ndad�r. Asl�nda her var olu�, bir yok olu�a; o yok olu� da ebedi bir alemin bekleme salonundaki k�sa bekleyi�in habercisidir. �nsano�lu �mr� boyunca bu u�urda ko�ar, ko�arda k�heylanlar gibi �atlarcas�na. Fakat bazen yorulur, kenara �ekilir; bazen de y�lmadan usanmadan sevdas� u�runa devri �lem eder.

�iirimize ba�l�k olan Asude kelimesi ise, yarat�l��taki rahatl��n, suhuletin ad� olsa gerek. Fakat bu kolayl�kta �yle bir zorluk vard�r ki; emanet s�rta binmi�, y�k a��r, yol uzun, dostlar ilgisiz, havada �etin ve kesif bir duman, benlik bask� alt�nda. B�t�n bu �etin yolculu�un sonunda bahar mevsiminin asude �lkesindeki mu�tular g�r�lmektedir.

�airimiz “Asude’ye Cevap” �iirinde hilkatin �z�n� ne de g�zel anlatm��. Hayat e�ittir: Asude. �nsano�lu en onulmayacak bi�imde asude �lkesine gelmi�tir ki, d�nya onun i�in bir menzil halini alm��t�r.

“ Asude’ye Cevap ” �iirimizin bi�im �zellikleri olarak �u �zellikler kar��m�za ��kmaktad�r:

�iirimiz, halk �airlerinin kulland�klar� hece vezni esas al�narak yaz�lm�� olan d�rtl�klerden olu�maktad�r. �iir d�rtl�klerden olu�an alt� k�tadan meydana gelmi�tir. Burada birinci d�rtl�kten sonra gelen b�t�n d�rtl�klerin ilk �� m�sras� kendi i�inde kafiyelidir. D�rtl�klerin son m�sralar�, �iirimizin ana d��ncesini temsil eden “ Asude ” s�zc��yle tamamlanm��t�r.

“Asude’ye Cevap” �iirine yap� bak�m�ndan bir b�t�nl�k kazand�ran �ge, her d�rtl��n sonunda tekrar edilerek ve redif olan asude kelimesidir. �airimiz, �iirinde anlatmak ve okuyucusuna vermek istedi�i mesaj� adeta bu kelimeden ibaret olarak icra etmeye �al��m��t�r.

Her d�rtl�k sonunda farkl� seslerle kafiye b�t�nl�� sa�lanmaya �al��lm��t�r. Kafiye �e�idi olarak �iirde tam ve zengin kafiye �e�itleri kullan�lm��t�r. Bunun yan�nda redifler de kafiyeleri desteklemi�tir.

�iirimiz hece vezninin 7 + 7 kal�b� esas g�zetilerek, 14’l� hece �l��s�yle yaz�lm��t�r. Genellikle hece vezninin esas oldu�u ve duygu yo�unlu�u fazla olan �iirlerde kal�p olarak kullan�lan bir �l��d�r. Kafiye �rg�s� olarak ko�ma tipi kafiye d�zeni kullan�lm��t�r. Burada esas olan ilk d�rtl�k �apraz kafiye d�zeninde olup di�er k�talarda ise ko�ma tipi esas al�nm��t�r.

………………… u�runa a
………………… Asude b �apraz kafiye
………………… ba�r�na a
………………… Asude b

………………… d��n a
………………… d�n��n a ko�ma tipi kafiye
………………… d��-�n a
………………… Asude b

………………… k�le iken a
………………… �ile iken a ko�ma tipi kafiye
………………… dile iken a
………………… Asude b

�iirde kullan�lan dil �ok sadedir. Kelimeler de sanatl� kullan�m� pek az g�r�lmektedir. Kelimeler ger�ek anlamlar�n�n d��nda fazla kullan�lmam��t�r. Kelimeler mozai�in par�alar� gibi bir b�t�n� olu�turan par�alar� and�rmaktad�r. Her bir kelime grubu okuyucusuna bir ger�e�i hayk�rmaktad�r. Asl�n� unutmaya ba�layan insana �iirimiz bir ders mahiyetindedir. �a��n getirdikleri alt�nda h�zl� bir ko�turmaca maratonuna giren insano�lu giderek kendini unutmakta ve ba�ka me�galelerle u�ra�maktad�r. �iirimiz insan�n bu gidi�at�na bir dur demekte ve “ sen bu idin, busun! ” serzeni�ini hayk�rmaktad�r. Okuyucu bu serzeni�i �iirin her k�tas�nda hissetmektedir.
“ D��n ki damla iken bir insana d�n��n / �eytan�n kast� dahi sadece dile iken / Ak�l denen �lemde ne �ehirler var bilsen / Kullardan hi� bir hesap sorulmazd� Asude / Benim de sana sevdam �ok derin olmasayd�. ”

�iirimize h�kim olan kelime “a�k” t�r. Bu a�k sayesindedir ki insano�lu yarat�lm�� ve d�nyaya g�nderilmi�tir. D�nyaya g�nderili� gayesi, sebep ve sonu�lar� �zerinde bir m�talaa mahiyetinde �iirdir.

“Asude’ye Cevap ” �iiri asl�nda insan�n d�nyaya g�nderili� hik�yesini anlatmas� bak�m�ndan manidard�r. Kelimeler o kadar titizlikle se�ilmi�tir ki, �iiri okudu�unuzda sayfa sayfa takip edilen bir var olu� hik�yesini okuyor gibi hisler uyanmaktad�r. Buradan yola ��karak �airimizin �iiri yazarken yo�un bir duygu yo�unlu�u alt�nda ezilirken, kelimelerin �air dima��ndan s�yr�l�p �iiri olu�turdu�una �ahit oluyoruz.

B�t�n bu bi�im �zelliklerinin yan�nda, �iirimizin i�erik �zellikleri olarak d�rtl�kleri ele ald��m�zda �u �zelliklerini g�rmekteyiz:

A�k olmasayd� e�er bir insan�n u�runa
�u g�rd��n k�inat kurulmazd� Asude
Cennet in�a edilip cehennemin ba�r�na
Cana ate�ten m�h�r vurulmazd� Asude
d�rtl�� insano�lunun yarat�l��ndaki maksad� terenn�m etmektedir. Ezeli ve ilahi kelamda Allah-u Te�l� Sevgililer Sevgilisine (sav) seslenirken “Sen olmasayd�n, d�nyay� yaratmazd�m.” �lahi beyan�nda bulunurken her �eyin yarat�lma hikmetinin, O’nun (sav) y�z�ne oldu�unu hayk�rmaktad�r.
Asl�nda bu d�rtl��m�z okuyucusuna “�z�n� ve d�nyaya g�nderili� gayesini unutan insana bir uyar� mahiyetindedir.” Her �eyin bir “A�K” tan ba�lad��n� hayk�rmaktad�r. Yani insana Yunus Emre’nin diliyle;

Hak yaratt� �lemi,
A�k�na Muhammed'in.
Ay ve g�n� yaratt�,
�evkine Muhammed'in.

Ol! dedi oldu �lem,
Yaz�ld� levh � kalem.
Okundu hatm-i kel�m,
�an�na Muhammed'in.
m�sralar�n� hayk�rmaktad�r. �iirde her hat�rlat��ta Asude’ye seslenmesi bu yarat�l��n ne kadar kolay oldu�unu belirtmektedir. �airimizin muhayyilesindeki asude asl�nda hayalindeki sevda, kalp g�z� ve akl�d�r. �airimiz kendi hissiyat� ile kalp ve ak�l ikilisi aras�ndaki ba�� hayk�rmakta ve g�n�l g�z�yle g�rd��n�, ak�l g�z�ne de hat�rlatmaktad�r.
D�nya hayat�n�n bir meydan� imtihan oldu�unu ilk dizelerden itibaren �yle bir seslendirmektedir ki, madem her �ey a�k ile ba�lam��t�r, o zaman a��n a�k�na, ma�ukun cevap vermesi gerekmektedir. Yoksa ceza mek�n� olan cehennemin kurulamayaca��n� bildirmektedir.

��yle d��n Asude, bir damla suyu d��n
D��n ki damla iken bir insana d�n��n
��te bu hayat denen �tesi garip d��-�n
�tesinden �teye var�lmazd� Asude
dizlerinde insan�n �z�n� hat�rlatmaktad�r. �iir adeta ilahi kitapta dillendirilen “ Biz insan� bir kan p�ht�s�ndan yaratt�k.” ayetini hat�rlatmaktad�r. �iirdeki kelimeler �yle hassasiyetle se�ilmi� ve intizamla bir araya getirilmi� ki, �iir adeta ezeli kitaptaki kelamlar�n �iircesi gibidir.

D�nya hayat�n�n bir d��ten ibaret oldu�unu vurgulamaktad�r. Her �eyin g�z a��p kapay�ncaya kadar ge�ti�i s�ylenmektedir. �nsano�lu i�in hayat bir su damlas� iken, rahmi madere d��t�� andan itibaren ba�lay�p �ocukluktan gen�li�e, yeti�kinlikten ihtiyarl��a uzanan bir k�sa yolculuktur. Bu d�nya hayat� ge�ilmeden, bu imtihan meydan�ndaki s�rr� imtihan bilinmezse �telerin �tesine ge�ilemeyece�i �ok m�kemmel bir tarzda dile getirilmi�tir.

Ne Yusuf �ah olurdu garip bir k�le iken
Ne Eyyub ��krederdi her yan� �ile iken
�eytan�n kast� dahi sadece dile iken
�� be� �demo�luyla yorulmazd� Asude
Kuyulardan zindanlara oradan da saraylara ge�menin yolu bu hayat� ya�amaktan ge�mektedir. Hz. Yusuf’un (as) k�ssas�n� hat�rlatmaktad�r. �nsan sabrederse zindanlardan saraylara; k�lelikten krall��a ge�en yolar� kolayca ge�ecektir.

�airimiz �iirde “a�k, yarat�l��” kelimelerinden sonra ba�ka bir sihirli kelime olan “ sab�r ” kelimesinin mahiyetini a��klamakta ve �zerinde durmaktad�r. Sab�r, meyvelerin olgunla�mas�n�n ad�d�r. Hz. Eyyup (as) ile �zde�le�en kelime. Sabr�n meyvesi ��k�r. ��kreden insan her zaman sabreden ki�idir. Asra yemin edilirken h�sran i�inde yo�rulan insanlardan sadece birbirlerine sabr� tavsiye edenlerin ilahi kurtulu�a erecekleri m�jdesi verilmektedir.

�lahi derg�htan kovulan iblisin imtihan s�rr�n� sab�r s�nav�yla kaybetti�i ve insanlar�n da iki dudaklar� aras�ndan ��k�p kalplerinden yol bularak pervaz eden kelimelerle kaybettikleri vurgulanmaktad�r. �nsanlar�n dilinden ��kan kelimelerin �nemli olmad��, �nemli olan�n bunlar�n y�rekten gelmesidir. �mtihan s�rr� y�rekten gelen birka� kelimeyle sonlanmaktad�r.

Ne geceye ay do�ar ne de sabah olurdu
Ne ac� �ekilirdi ne dilde ah olurdu
Ne g�nah i�lenirdi ne de g�nah olurdu
Kullardan hi� bir hesap sorulmazd�
�lk k�tadan itibaren dillendirilen duygular�n devam etti�i m�sralar. M�sralar aras�nda bir b�t�nl�k, bir uyum g�r�lmektedir. Her �ey devri daim i�inde �zerine d��en vazifeyi yaparak hayat� devam ettirmektedir. As�l olan vazifenin �uurunda olarak g�revi icra etmek. �nsan�n emrine verilen her �ey g�revini yerine getirirken, insandan da d�nya hayat�na g�nderili� gayesine uygun olarak davranmas� hakikatini yerine getirmesiistenmektedir. Okuyucusuna �iiri okuturken asli vazifesini de hat�rlatmaktad�r.

Hayat, iki heceden ibaret: D�nya ve ahiret.
Bu ikisi aras�nda me�galeler birer d��ten ibaret. Asl�n�, esas�n� ba�ka hayata saklamal�s�n. O h�lde, ger�ek sonsuz hayat, be�ikle tabut aras�ndaki mesafeye s��mayacak kadar ulv� ve ebed� bir hakikattir. B�ylesine sonsuz bir hayat kar��s�nda d�nya hayat�, deryadaki katre kabilinden de�il midir? Bu y�zden as�l hayat, Kur’�n ve s�nnet hakikatlerini ruhaniyet cenneti i�inde ya�ayarak ebed� saadete n�il olabilmektir. Bunun yolu da d�nya hayat�n�, musibetleri ile de, ziynetleri ile de ebed� hayat�n ilk merhalesini te�kil eden bir imtihan safhas� olarak g�rmekten ge�er. A��k g�n�ll�lerin d�nyadaki huzurlu hayat�, ahrette de ayn� huzur ikliminde devam etmektedir.
Yahya Kemal �deta b�yle bir huzuru “Rindlerin �l�m�” adl� �iirinde ��yle terenn�m etmektedir:
�l�m asude bahar �lkesidir bir rinde;
G�nl� her yerde buhurdan gibi y�llarca t�ter.
Ve serin serviler alt�nda kalan kabrinde
Her seher bir g�l a�ar; her gece bir b�lb�l �ter.

�nemli olan imtihan s�rr�na uygun davranmakt�r. Hesap sorulacaksa insan�n yapt�klar�ndand�r. A�k ile yarat�lan d�nya hayat�n�n ka��n�lmaz� g�nah i�lemektir. G�nah i�lendiyse isti�farla tekrar eski asudeli�ine kavu�turulabilir. Kirli aynay� parlatan, temizleten iksir isti�fard�r. Madem oldu, o zaman da ar�nma yollar�na bak�lmal�d�r. ��te hikmetli s�r burada.

Ve senin g�k mavisi g�zlerin olmasayd�
Huriler kadar g�zel s�zlerin olmasayd�
Benim de sana sevdam �ok derin olmasayd�
Kaleme bu sat�rlar verilmezdi Asude
�airimiz son d�rtl�kte terenn�m etti�i hakikatlerin menba�n� okuyucusuna seslendirmektedir. Bu hakikatin dile getirilmesindeki hikmet “Asude’nin bak��”d�r.

Mecnun’ a, bu kara kuru Leyla’n�n nesini sevdiklerini sorduklar�nda: “Siz onu, Mecnun’un g�z�yle bak�nca anlars�n�z.” cevab�n� vermi�tir. Bak�� a��s� farkl�l��.

�airimiz de sevdal�s� oldu�u Asude’sine bakarken sorusunu cevaplam�� ve yukar�daki d�rtl�kleri terenn�m etmi�tir. Bu sevda o kadar derin ki, insan�n mahiyetinden itibaren dile getirilmesi gerekmektedir. �iirimize ba�l�k olan “Asude’ye Cevap” �iirimizin son m�sras�yla beraber anlam kazanmaktad�r. �airimiz “Benim de sana sevdam �ok derin olmasayd� / Kaleme bu sat�rlar verilmezdi Asude ” dizesiyle yazmaktaki maksad�n� da itiraf etmi�tir. Yunus’un dillendirdi�i gibi her ba�lay�� akabinde bir sevdaya giriftard�r. A�k olmazsa gerisi hep bo� konu�malard�r. D�nya bile bir sevda u�runa seyr-� s�luk etmekte, mehlika bile bu a�k u�runa gecesini g�nd�z�ne katmaktad�r.

Sat�rlar son demine ula�t��nda Yunus�a konu�mak gerektir.

Yunus, a�k ile kaimdir bu �lem,
Onun ��n devreder devran i�inde.

�MER BATI
31.05.2009 - Gaziantep

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Bir �iir Tahlili: “ Asude’ye Cevap ” �iiri – Faruk Atl� ba�l�kl� yaz� �mer Bat� taraf�ndan 4.06.2009 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.