Türk-Ýslam âlimleri serisi – 95

  KEMALEDDÝN EBU’L-KASIM FARÝSÝ

                    D. ? – Ö. 1320

Ýsmi; Kemaleddin Ebu’l-Kasým Farisi’dir,

Astronomi, fizik, matematik âlimidir,

Hayatý hakkýnda fazla bilgi yokmuþ,

Kutbeddin Þirazi’nin talebesi denir.

Ýlm-ül-Menazir ilminin temelini atmýþ,

Optik sahasýnda da baþarýlý sayýlmýþ,

Kendinden önceki âlimleri inceler,

Ýlim dünyasýna deðerli eserler katmýþ.

Ýlim için kendini inzivaya çekmiþ,

Ýnzivada eserlerini bir tamam etmiþ,

Yeni buluþlar içinde derinleþirken,

Bu çalýþmalarýna âlimler deðer vermiþ.

Ay hareketlerini yakýn takip eder,

Yapý ve teþekküllerini izah eder,

Gökkuþaðýný da detaylýca anlatmýþ,

“Buhar, ýsý ve ýþýktan oluþur” der.

Cebir, fizik ve optik alanýnda yazmýþ,

Matematik ve astronomiye renk katmýþ,

Ýlim dünyasý eserlerini çok sever,

Pek çok konuda deðerli eserleri varmýþ.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Kemaleddin Ebu’l-Kasým Farisi der ki:

"Birçok büyük fizik âliminin eserini incelediðimde, ýþýðýn, ýþýk kaynaðýndan doðru bir çizgi halinde etrafa yayýldýðýný ve su yüzeyi gibi bir yüzeye ulaþtýðýnda, ortadan eþit açýlarda fakat deðiþik yönlerde yansýdýðýný ve yayýlma yönünde her tarafa nüfuz ettiðini söylüyorlardý. Burada þu dört türlü hadise göze çarpmaktadýr: Doðrusal yayýlma, kýrýlma, nüfuz ve yansýma açýlarý. Bunlarýn hepsi eþit durumda bulunuyordu. Bu hadise büyük bir hayret ve ilgi uyandýrdý. Bunun kaynaðý ve sebebi neydi. Uzun müddet bunun üzerinde incelemelerde bulundum. Sonunda þu mühim sonuca ulaþtým. Yansýma ve kýrýlma yoluyla meydana gelen görüntü, aslýnda farklý oluyordu. Bu durum, hayret ve ilgimi daha da artýrdý. Sonunda hocama baþvurdum. Hocam Kutbeddin Þirazi, bana bu konuya dair Ýbn-i Heysem'in eserini verdi. Onu inceleyince, kesin ve açýk izahlarýn tatlý serinliðini buldum. Çok faydalý, ince ve þaþýlacak bilgilerle karþýlaþtým. Verilen bilgiler saðlam deneylere, geometrik ve astronomik gözlemlerin neticelerine ve hakikate uygun mukaddimelerden çýkarýlan kýyaslara dayanýyordu."