KALÝTELÝ YAÞAMDA AKIL NÝMETÝ

Ýnsanoðlunu diðer yaratýklardan ayýran en önemli özellik, akýl nimetine sahip olmasýdýr. Akýl, Yüce Allah’ýn (cc) eþref-i mahlukat olarak onurlandýrdýðý insana bahþettiði en önemli nimettir. Önemine binaen sorgulama ve hesaba çekilme süreci de, akýl balið olunca baþlamaktadýr. Zira aklý olmayanýn hem Allah katýnda, hem de hukuki alanda sorumluluðu da yoktur.

Düþünmenin baþlangýç noktasý da akýl ile ilgilidir. Aklý olmayanýn düþünme yeteneði de yoktur. Descartes, “Düþünüyorum, o halde varým” derken, büyük ölçüde akýla iþaret etmiþtir. Demek ki, aklý olmayanýn düþünebilme yeteneði de yoktur. Halbuki, her hangi bir baþarýyý elde etmek veya proje gerçekleþtirmek için planlama yapmanýn ilk aþamasý düþünmektir.

Hayatýmýzda bütün eylemlerimizi birçok alternatifler arasýndan seçerek ve karar vererek gerçekleþtirmeye çalýþýrýz. Olumlu veya olumsuz bütün tercihlerimizin bir basamak öncesi düþünmektir.

Yüce Rabbimizin insanoðluna verdiði mükemmel bir sermaye olan akýlýn, verimli, etkin  ve yüksek kaliteli kullanýlmasý da, oldukça büyük bir önem arz eder. Ne yazýktýr ki, bazý hesap kitap bilmez, vurdumduymaz, sorumsuz, öfkesine hakim olamayan, tembel, rasyonel karar vermekten yoksun insanlar; verimli-etkin ve kaliteli kullanýlabilme imkaný olan akýlý, düþüncesiz ve  hovardaca kullanabilmektedirler. Bazý insanlar akýllý davranýp dünyayý Cennete çevirebilirlerken, bazýlarý da, aklýný bir yerlere kiraya verip, güzelim dünyayý Cehenneme çevirmekte ve hayatlarýný zehir edebilmektedirler.

Bazen akýl, durduðu yerde usluca durmaz. Aþýrý derecede öfkelenen insanlarýn akýllarý baþlarýndan çýkar gider. Eþini 29 yerinden býçaklayarak hayatýna kýyan bir kocanýn durumu böyledir. Sonra aðýr-aksak olsa da akýl baþa geri geliyor ama, iþ iþten çoktan geçmiþ oluyor. Emniyet güçlerinin elinde elleri kelepçeli hapishaneye götürülürken, “çok piþmaným, kendimde deðildim, ne yaptýðýmý bilmiyorum” dese de, olanlar oldu artýk, geçmiþ olsun…

Bazý insanlar aklýný geçici bir süre izne gönderiyorlar galiba. Çocuðunu arabasýnýn arkasýna baðlayarak metrelerce sürükleyen annenin durumu böyledir. Güya korkutacakmýþ. Delinin körü. Öyle çocuk mu korkutulur?

Evcil hayvanlara zevk için eziyet edip kahkaha ile gülüp, videoya çekerek millete seyrettirenlerin durumu da, aklýný geçici bir süre izne gönderenler gibidir.

Silahýný alýp kaynanasýný, kayýnbabasýný, eþini, baldýzýný vb. öldürenlerin durumu da, öfkeyle aklýný geçici bir süre kaybedenlere örnektir.

Aklýný iyi kullananlar, yüksek kaliteli insanlardýr. Baþarýya odaklanmýþlardýr. Saðlýklarýna, yediklerine, içtiklerine, aðýzlarýndan çýkan her bir kelimeye, pozitif iletiþime, tebessüme, paylaþmaya, üretmeye, yardýmcý olmaya çok dikkat ederler. Sorun üretmezler, kendileri dýþýnda üretilen sorunlarý da en usta bir þekilde çözebilecek yeteneðe sahiptirler. Krizlerde krize girip intihara yeltenmek yerine, krizleri fýrsata çevirmeye gayret ederler.

Aklýný iyi kullanamayanlar ise, tembel, sorumsuz, hareketsiz, önemli iþleri sürekli erteleyen, kahvede akþama kadar oyun oynayan, kavga çýkarmak için bahane arayan, suçlu arayan ve suçlayan, dedikodu ve gýybet eden, hayatta hiçbir iþi baþaramayan, sürekli baþkalarýnýn desteðini bekleyen aciz insanlardýr.

Akýl nimetinin kalitesi, fiziksel ve ortopedik yapý ile de doðru orantýlý deðildir. Her yönüyle sapasaðlam olup da aklýný kiraya verenlerin olduðu gibi, birtakým ortopedik ve fiziksel engelleri olup da, akýllarý ile harikalar üreten birçok engelli insanýmýz mevcuttur. Üstelik onlarýn akýllarýný daha yüksek seviyede kullanabildiklerini hepimiz çok iyi biliriz.

Sigara ve alkol baðýmlýsý olup, kanser ile kucaklaþmaya gidenlerin, bir özürle çözülebilecek bir sorunun öfke, inatlaþma ve üstün gelme amaçlarý uðruna kavgayý büyütenlerin, tembel tembel oturup, “dünyanýn iþini ben mi bitireceðim” diyenlerin, gýybet ve dedikodu ile zaman geçirenlerin, þüpheci, suçlayýcý, aþaðýlayýcý, ayýp arayýcý, hata peþinde koþanlarýn akýllarýný yeterince verimli ve etkin kullandýklarýný söyleyemeyiz.

Akýl nimetimize çok iyi sahip çýkmamýz gerekir. Bazý insanlar hayatýnýn belirli bir yerine kadar akýl yönünden gayet saðlýklý iken, ifrat ve tefrite düþerek, herhangi bir konuda akýl kapasitesini zorlayarak, kantarýn topuzunu kaçýrarak, aklýnýn belirli bir kýsmýný maalesef kaybedebilmektedir.

Akýl ve düþünce deðirmenine sürekli, uygun miktarda ve kalitede, iþlenecek malzeme vermek gerekir. Yerinde ve zamanýnda uygun miktar ve kalitede iþlenecek malzeme bulamayan akýl, kendi kendini öðüterek kendisine zarar verebilmektedir. Uzunca bir süre kullanýlmayan arabanýn çalýþmadýðý ve küflendiði gibi, akýl sermayemiz de yerinde ve zamanýnda, etkin-verimli ve kaliteli çalýþtýrýlmadýðý zaman, küflenmeye ve gerilemeye mahkumdur.

Tam burada merhum hocamýz Ord.Prof.Dr. Ahmet Süheyl ÜNVER beyi anmadan geçmek istemiyorum. Hocamýza 85 li yaþlarýnda iken bazýlarý takýlýrlar: “Hocam Azrail seni unuttu galiba”. “Hayýr, Azrail beni unutmadý, ben onunla görüþtüm, bana bir þey dedi”. “Ne dedi hocam”; “BOÞ GÖRÜRSEM GÖTÜRÜRÜM” dedi.

En önemlisi de, aklýmýzý yaþýmýzýn her bir anýnda yerli yerinde ve yüksek kaliteli olarak kullanmamýzýn gerekliliðidir. Geçen zamaný geri getiremediðimiz gibi, zamanýnda yüksek kaliteli olarak kullanamadýðýmýz aklýmýzý biriktirip kullanma imkanýmýz da yoktur. Eyvahlarýn, keþkelerin, üzüntülerin, zamanýnda deðerlendirilemeyen zaman ve akýlýn zayi edilmesi ve geri getirilmesi konusunda hiçbir faydasý olmayacaktýr.

Selam, sevgi ve dua ile. Allah’a (cc) emanet olunuz.

9 Aralýk 2016 Saat: 19.00. Antalya

Yrd.Doç.Dr. Süleyman COÞKUNER

Kaliteli Yaþam Uzmaný