Türk-Ýslam âlimleri serisi –  16

                  EL- CAHIZ

           D. 777 – 781 – Ö. 868

TAM ADI; Ebu Osman Amr bin Bahr El- Kinani

El-Fukaimi El-Basri kýsaca Cahýz dendi.

El-Cahýz, Basra’da dünyaya gelmiþtir,

Etnik açýdan Doðu Afrika kökenli!

Bilimsel, teolojik, polemik, edebi,

Ýslam felsefesi, biyoloji, zooloji,

Tarih ve Ýslam’i psikolojiye deðinmiþ,

Bu konularda vardýr pek çok eserleri.

Genç iken filoloji ve þiirle ilgilenir,

Ku’ran ve Hadisler üzerine eðilir,

Yaþamý boyunca iki yüz eser yazmýþ,

Basra’da doksan üç yaþýnda vefat etmiþtir.

Hayvan psikolojisi ile de ilgilenmiþ,

Karýncalar örgütlenmesini incelemiþ,

Hayvan iletiþimi hakkýnda bilgi verir,

“Kitab el-Hayavan” onun güzel eseriymiþ.

Üç yüz elli kadar hayvaný incelemiþ,

Genellikle þiir diliyle belirtmiþ,

Bu ansiklopedik bir eser denilir,

Besin zincirlerinden örnekle bahsetmiþ.

“Kitab el-Buhala”; cimriler kitabý denir,

Cimri ve açgözlü üzerine bir eserdir,

Mizahi ve hicivsel bir üslup takýnmýþ,

Bu insan psikolojisi incelemesidir.

Ýslam kültürünün altýn çaðýnda yaþamýþ,

Çok yönlü uðraþý olan bilim adamýymýþ,

Mutezile ekolüne girmiþ bir zaman,

Hatadan dönüp kendini Ýslam’a adamýþ.

Ýslam, ilim çaðýnýn anahtarý denir,

Ku’ran ilim ve de irfanýn özündedir.

Baðnazlýða yer olmaz ilim dünyasýnda,

Ýlimler evrensel olup insan içindir.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan