Esmer tenine yakýþmýþ gibiydi aksakallarý. Yaþý yetmiþe yakýn bir ihtiyar olmasýna raðmen 1086’dan beri tam 11 yýldýr bekçiliðini yapýyordu Antakya’nýn. Uzun beyaz saçlarý ak tolgasýnýn enseliðinden aþaðýya doðru serbest bir þekilde uzanýyor, ara sýra deniz tarafýndan esen rüzgarla hareketleniyor, sonra yeniden sýrtýna daðýlýyordu. Sýrtýnda ak çelik zýrhýný giymiþ, içine geleneksel siyah köle içliðini çekmiþti. Öyle ya, köleydi! Tuðrul Bey’in Tebriz’i fethi sýrasýnda esir düþmüþ iyi bir askerdi. Aslen Þirazlýydý. O kadar kabiliyetli bir askerdi ki, kýsa sürede yýldýzý parlamýþ, Nizamülmülk tarafýndan Kutalmýþoðlu Süleyman Selçukî’nin yanýna özellikle yerleþtirilmiþti. O da Ne Nizamülmülke’e ne de Süleyman Selçukî’ye ihanet etmiþ, Anadolu’nun fethinde en büyük gayreti gösteren köle generallerden biri haline gelmiþti. Daniþment Gazi, Artuk Bey, Ýlgazi kadar mühim görevler almýþ olmasýna raðmen akýl edip de ne Nizamülmülk, ne Süleyman Selçukî ne de Melikþah tarafýndan azâd etmemiþlerdi. Kader çizgisinde ilerliyordu mutlaka. Bütün Anadolu’nun önemli merkezlerini –Ýznik dahil- ele geçirdikten sonra gözünü Antakya’ya diken Süleyman Selçukî 1086 baharýnda kuþattýðý kenti ele geçirmiþti. Gerçi Rum þehirleri arasýnda en son Ýslâm topraðý haline gelen kent de Antakya olmuþtu. Sonra bütün Suriye’yi zapt edeceðini hayal eden Süleyman Selçukî Halep’i kuþatmýþsa da Þam’dan Alparslanoðlu Tacü’d-devle Tutuþ ile Ayn-ý Selem’de karþýlaþmýþ ve öldürülmüþtü. Antakya’yý ilhak eden Tutuþ Yaðýsýyan’a dokunmamýþ ancak Þam baþkentli devletinin baðýmsýzlýðýný ilan etmiþti. 1087 baharýnda Melikþah’ýn gelmesiyle Þam’a çekilen ve büyük sultana itaat eden Tutuþ’un bölgeden ayrýlmasý ancak Melikþah’ýn ölümünden sonra yeðenleriyle giriþtiði taht kavgasýyla olmuþtu. 1093 yýlýna kadar Tutuþ’un kýlýcýnýn gölgesinde yaþayan Antakya ve Yaðýsýyan ancak 1095 yazýnda Rey surlarýn önünde Sultan Berkyaruk ile yaptýðý savaþý kaybederek öldürülmesinden sonra rahatladý. Rahatlamak mýydý bu bilinmez. Çünkü Keloðlan masallarýndan çýkmýþçasýna komik ve bir o kadar akýl dýðý iki prens kalmýþtý Tutuþ’tan. Þam meliki Dukak ve Halep meliki Rýdvan inanýlmaz hareketleriyle Ortaçað’ýn en zengin þehirlerinde akýl almaz hareketlerde bulunarak tarihçilerin kalemine düþüyorlardý.
1097 ýlýnýn baharýnda þehre gelen Venedik tüccarlarý Avrupa’daki hareketlenmeden bahsediyorlardý. Okyanus üzerinde görülen kuyruklu yýldýzdan, Tunalý kâhinlerden ve sözlerinden Yaðýsýyan’ý býktýrmýþlardý. Yaðýsýyan Antakya’yý çok sevmiþti aslýnda. Geniþ bir yerleþimi vardý. Baalbek taraflarýndan doðarak önce kuzeye, sonra da batýya doðru yönelen, bazen deniz içeri doðru akýyormuþ izlenimi verdiðinden Araplarca el-Asi adý verilmiþ Orontes nehrinin surlarýn dibinden akmasý ile doðal bir su hendeði oluþturmasý da iyi bir savunma izlenimi veriyordu. Aslýnda alýnabilir bir kale deðildir Antakya. Dýþ surlarýn uzunluðu 4 fersahý bulur ki bu 25 km eder. Ýçe içe 3 sýra halinde sur vardýr. Surlarda toplan dörtyüzü aþkýn kule ve her kulede sur sýralarýna dayanak baðlantýlar bulunmaktadýr. Güneyde surlar derin bir vadiye iner ki bu vadinin yamaçlarýnýn duvardan farký yoktur. Yani þehir 4 taraftan çevrili bir savunmaya sahiptir. Em þehir kuþatýlsa uzun süre direnebilir çünkü tarlalar, baðlar ve bahçeler tamamen sur içindedir. Bir zamanlar 200 bin nüfuslu bir Roma metropolü iken o sýralarda art arda yaþanan savaþlar ve Selçuklu fethinden sonra azalan nüfusu ancak 50-60 bin civarýndadýr ve eskiden kalabalýk olan çok mahalle þu sýralarda bað veya bahçe olarak kullanýlmaktadýr. Ýaþe sýkýntýsý da çekilmeyeceðine göre þehrin tek sýkýntýsý askerdir. Süleyman Selçukî’den kalan 10 bin asker bu kadar geniþ surlarda muhasaraya direnemez. Ya da çoðunluðu Hýristiyan olan halktan bir ajanýn kuþatmacýlara uçsuz bucaksýz surlardan birinin mazgallarýný açmasý… Yaðýsýyan aylardýr sevdiði bu kentte bu düþüncelerle meþguldü. Belki de yersiz bir ihanet takýntýsý içindeydi. Daha geçen yaz Baðdad’dan veya Roma’dan gelen seyyahlarýn öve öve bitiremediði, uçsuz bucaksýz minareleri, kiliseleri, tarihi yapýlarý, kemerli çarþýlarý, aktarlarý, kütüphaneleri, mesire alanlarý, Habibünnecar tepesine doðru sýralanan villalarý zevkle gezmiþ, bir köle emirden çok, Sultan Berkyaruk’un naibi gibi eþleri ve cariyeleriyle huzurlu bir yaþam tercih etmiþti. Tutuþ ölmüþ, Rey þehri taht kavgalarýndan bu tarafa bakamýyor, Süleyman Selçukî’nin genç oðlu Kýlýçarslan Kuzey’den kendisini koruyor ve Yaðýsýyan’da ömrünün rahat ve huzurlu bir þekilde tamamlýyordu. Ancak bu yýl farklýydý. Ýlkin Ýznik’e gelen istilacý Frenkler þehri hiç zorlanmadan almýþlar, sonra Haziran ayýnýn son günlerinde Dorylaion kenti yakýnlarýnda tüm Daniþment ve Selçuklu süvarilerini yok etmiþlerdi. Yaðýsýyan:
- “Umarým doðuya ilerlerler.” diyordu.Ama farklýydý. Farklý olduðunu Orta Anadolu’nun gölgesiz ve çöl sýcaðýnda güneye doðru ilerleyiþlerinden anlamýþtý. Kuzeyde Frenklere direnecek bir birlik ve Antakya ile aralarýnda da kendilerini durduracak bir kuvvet kalmamýþtý artýk.
Yaðýsýyan tahkimatýna güveniyordu. Ancak þehrinde tüm doðu þehirlerinden daha fazla doðu Hýristiyan’ý, Ermenisi, Yakubîsi yaþýyordu. Bunlarsa Müslümanlar tarafýndan bekledikleri fýrsata kavuþtular þeklinde itham edilirken, batýlý dindaþlarý tarafýndan da Müslümanlarla ittifak yapmakla itham ediliyorlardý.
Frenlerin ilerleyiþlerini yaz sýcaðý, dar vadiler ve susuzluk biraz olsun yavaþlatsa da artýk hedeflerinin Antakya olduðu aþikârdý. Halkýn inanmadýðý söylentilere raðmen Antakya ovasýnýn kuzey ucundaki göl taraflarýnda kabaran karartýyý 20 Ekim akþamý lacivert gözleriyle Yaðýsýyan Habibünnecar tepesindeki uyarý davullarý çalmadan, kara peçeli Türk süvarileri henüz kapýlara yanaþmadan gördü. Ve yaverine
- “Geldiler!” dedi. “Þimdi baþlýyor!”
Sur dýþýndaki yerleþmeler hýzla sur içine kaçarlarken kuzeydeki karanlýk hýzla geniþ ovaya yayýlýyor ve uzun zamandýr bir insan topluluðu görmemiþçesine terk edilmiþ meskun mahallere saldýrýyor, yaðmalayacak bir þeyler arýyor, bulamayýnca bir tek dam, altýnda gölgelenecek, yaðmurda oturulacak bir tek dam býrakmýyordu. Karanlýðýn bastýrmasýnýn ardýndan yakýlan ateþler sayýlamýyordu bile. Yaþlý emir tedbirini uygulamaya kodu ve tüm gayrimüslim erkekleri surlardan dýþarý çýkardý.
- “Antakya sizindir. Biliyorum ama. Savaþ boyunca ailelerinizi bize emanet ederek þehri bize terk etmelisiniz.”

Ertesi gün þafaðýn karanlýk olacaðýný bildiðinden o gece hiç kimse uyumadý. Karanlýk þafaðýn kýlýç parýltýlarý ile aydýnlanacaðýný biliyorlardý çünkü.