Türk þiirinin ve Türkçemizin soylu sesi Yunus yüzyýllar ötesinden þöyle sesleniyor:

“Ýlim ilim bilmektir. / Ýlim kendin bilmektir./

Sen kendini bilmezsin/ Ya nice okumaktýr”

                Bireyin kendini bilmesi ancak okumakla olanaklýdýr. Eðer okumakla önce kendimizi tanýyamýyorsak okumanýn da bir anlamý olamaz. Bir kere þu gerçeði kabullenelim; önce okumak gerek kendimizi tanýmak için. Zaten kutsal kitabýmýz da ilk ayet “Oku” diye baþlar.

        Biliyoruz ki, sure ve ayetler sadece ortalama altý yüz sayfa büyüklüðündeki kutsal kitabýmýz Kuraný Kerim’de yazýlanlar deðildir. Evrende yaratýlan canlý-cansýz her varlýk birer ayettir. Ýþte oku emrini böyle geniþ manada anlayýp yaratýlanlarýn sýrrýný, yaratýlýþ nedenlerini anlamak için  gereklidir.

        Çuvaldýzý baþkasýna, iðneyi kendimize batýrmaya baþlayalým. Oku gibi kutsal emre ne kadar uyuluyor bu güzel topraklarda, sevgili Türkiye’mizde? TÜÝK verilerine göre ülkemizde kitap okumaya ayrýlan süre kiþi baþýna günde bir dakika, Tv. izlemeye altý saat, internete ise üç saat zaman ayýrýyoruz.

        Türkiye’de düzenli kitap okuyanlarýn oraný binde bir. Bu oran en fazla kitap okuyan ülkelerden Ýngiltere ve Fransa’da %21, Japonya’da %14, ABD’de ise %12 civarýnda. (Kaynak:Cnnturk com.) UNESCO verilerine göre ise Türkiye, kitap okuma oranýnda 86. Sýrada yer alýrken, durumumuz yoksul Afrika ülkeleriyle ayný kategoride bulunmakta. Kitaplara, okumaya bu kadar uzak oluþumuz hüzün verici.

        Halkýmýzýn büyük çoðunluðunu muhafazar kesim oluþturur. Bu kesim en az haftada bir kez Cuma namazýna gider. Ramazan ayýnda orucunu tutar. Ekonomik durumu yeterli olan Hac farizasýný yerine getirir. Hatta birkaç kez Hac ve Umre için kutsal topraklarý ziyaret eder. Ve ramazan ayýnda hatim indirir. Kutsal kitabýmýzý okur, camide vaaz dinler, hutbe dinler. Fakat hutbede okunan çoðu Arapça sözlerle yapýlan dualarýn anlamýný bilmez. Din görevlisi arkadaþlara sormuþluðum var. Cuma namazýnda en ön safta namaz kýlan cemaatten on kiþiye sorsanýz Fatiha Suresi’nin mealini bilebilirler mi diye. Maalesef hayýr cevabýný almýþýmdýr!..

        Okumayan bir toplum olduðumuz için iþin garip tarafý okuduðumuzu da hâlâ yaþamýmýzda büyük yer tutan kutsal metinleri de anlamadan okuyor, dinliyoruz. Halk olarak yetesiye aydýnlanma yaþayamadýk. Üstelik Arap hayranlýðý arttý bu topraklarda. Güzel dilimizdeki öz Türkçe kelimelerin yerine Arapça, farsça kelimeleri kullanma eðilimi aldý baþýný gidiyor. Araplar gibi giyinmekle, saç sakal uzatmakla örnek Müslüman olunacaðýný hiçbir kitap yazmaz ve akla uygun da deðildir…

        Ýnanç eylemi Allah ile insanýn vicdaný arasýnda bir akittir. Kutsal kitabý Arapça okumaktan öte verilen mesajlarý meal ve tefsir olarak Anadilimiz Türkçe ile okuyup anlamýyorsak Müslümanlýðýn ve yurttaþ olmanýn yetesiye hakkýný veremeyiz. Hz. Mevlana der ki: “Kýlýnan namazlarda okunan sürelerin anlamýný anlamadan yapýlan ibadet ibadetlerin en basit biçimidir.”

        Okumayan, okuduðunu anlamayan, olaylarý neden-sonuç iliþkileri açýsýndan yorumlamayan toplumlar aydýnlanma yaþayan toplumlara ayak uyduramaz; onlarýn kölesi durumuna düþerler geçen zaman içinde. Tarih bize bu gerçeði anlatýyor. Bizim eksiðimiz cehennemi satýn alacak bir bilge kiþi aramýzdan çýkaramamaktýr. Cehennemi satýn alma öyküsünü ansýyalým:

        Martin Luther, (Alman rahip, ilahiyatçý, yazar, Profesör)  Avrupa papazlar ve krallarýn baskýsý altýnda inim inim inler, birçok günahsýz insan Engizisyon mahkemelerin akýl dýþý kararlarý sonucu can verirken ortaya çýkar. Papazlarýn, kilisenin skolastik düþünce ve uygulamalarýna karþý çýkar. Aforoza uðrar. Yargýç karþýsýna çýkarýlýr. Savunmasýnda Þu ünlü sözü söyler:

“Martin Luther, duruþma sýrasýnda duruþma sýrasýnda seslendi: “Milleti cehennemle korkutup, cenneti paranýn karþýlýðýný satýyorsunuz. Sýkýysa cehennemi satarsanýz ya?” Yargýçlardan biri “Cehennemi kim alýr ki?” Martin Luther ”ben alýyorum, olsun parasý vereyim” Bedava verdiler! Martin kapýsýnýn önündeki sürecin ortaya çýktýðýný merak eden binlerce kiþi “Cehennemi satýn aldým, benimdir. Bundan sonra kimseyi almayacaðým, korkmayýn”. Cehennem korkusu ve kilise baskýsýndan kurtulan halk, özgür beyinlere sahip oldu. Ve Almanya'nýn aydýnlanmasý 500 yýl önce baþladý!”

        O zamana kadar Ýncil Latince basýlýp sadece papazlarca anlaþýlýyordu. Öncelikle Ýncil Almancaya çevrildi. Luther’in baþlattýðý dinde aydýnlanma (Reform) tüm Avrupa’ya yayýldý. Ýngilizce, Fransýzca bilumum Avrupa dillerince çevrildi Ýncil. Günümüzde Avrupa halklarý Ýncil’i ana dillerinde okur. Böylece Avrupa halklarý yýl yýl aydýnlandý. Kilisenin baskýsýndan kurtuldu. Matbaanýn icadý da bu geliþmeyi hýzlandýrdý.

        Bizde ise sað olsunlar din adamlarýmýz cehennemin narýnýn ne kadar yakýcý olduðunu sýk sýk vaaz ederler. … Ýnsanýmýzý cehennemle korkutmaya özen gösterirler. Oysa dinimiz rahmet dinidir. Sevgiyi önceler. Meal ve tefsir konularýna pek girilmez. Atatürk’ün kendi parasý ile Kuran’ýn meal ve tefsirini Elmalýlý hamdý Yazýr’a yaptýrdýðýný aðýzlarýna almazlar. Söylemeliyim: Kitaplarýný okuduðum Cafer Ýskenderoðlu hocamýzýn tefsirleri ile mevcut tefsirler hiç örtüþmediðini de belirtmek isterim. Bu baðlamda bir ilahiyatçýmýz ortaya çýkýp Luther gibi “cehennemi satýn alsa”  inanýyorum ki, halkýmýz dinimizi, kutsal kitabýmýzýn vermek istediði mesajlarý anlayacak din tacirlerinin, tarikat ve cemaat liderlerine iradelerini teslim etmeyecektir.

        Kutsal metinlerden öte ilahiyatla ilgili metinlerde kullanýlan dil Türkçe kelimelerle yazýlsa, dualar… Türkçe yapýlsa ve okuma eylemini yaþamýmýza katarsak Avrupa halklarý gibi halkýmýz da yetesiye aydýnlanma yaþar. Unutulmamalýdýr, Türkçe bizim özgürlük simgemizdir týpký al bayraðýmýz ve Ýstiklal Marþý’mýz gibi.