ÞÝÝR VE ÝNSAN

            Þiir, hakkýnda bir çok tarifler yapýlan bir öz  ve  cevherdir.   Herkesin kendince tarif ettiði edebiyat sanatýdýr. Ve þiir insanlýk tarihi boyunca var olan bir yöneliþ ve belki de ihtiyaçtýr. Þiir : Deruni bir hissediþin edebi olarak gönülden seslendirilmesi, en güzelin güzelliklerini keþfetme sanatýdýr.

            Dört Ýlahi  kitaptan biri olan Zebur manzum olarak gönderilmiþ bir kitaptýr. Cahiliye döneminde de þiir revaçta bir sanattý. Protokolde devlet baþkanýndan sonra þairler gelirdi. Þiirler panayýrlarda okunur, þiir yarýþmalarý yapýlýr ve Kâbe duvarýna asýlýrdý. Muallakatü's- Seb' a       diyorlardý .( Yedi Aský )  anlamýna gelirdi .            Þiir çok etkiliydi, öyle ki peygamberimize sarf edilen aðýr sözler içinde O' nu en çok etkileyen   Kaab  Bin  Züheyr           adýndaki þairin yazdýðý hiciv þiiri olmuþtur. Ve bu adamýn öldürülme emri verilmiþtir. Ayný adam daha sonra Peygamber için bir methiye yazarak Müslüman olmuþ ve Peygamber efendimizden Hýrka-i saadeti hediye olarak almýþtýr. Yine Kur'an -ý  Kerim

 için kafirler bu çok etkili bir þiirdir, Muhammed de þairdir demiþtiler.

            Þiir her çaðda varlýðýný ve etkisini korumuþtur. Ýlahi kitaplar dýþýnda nesillere aktarýlan nadir eserler arasýnda da þiirler vardýr: "Ahmet Yesevi'nin  Divan-ý Hikmet' i, Yunus' un Divaný, Mevlana' nýn Mesnevi' si vs."

            Kitlelere yön veren, fikir ve ideolojilere bayraktarlýk yapan ve çok etkili olan eserler yine þiirlerdir. Osmanlý' da Padiþahýndan Þeyhu'l- Ýslamýna, derviþinden müridine, havassýndan avamýna, her kesimden þiir yazanlar vardýr. Tarihimize ýþýk tutan çok þiirler vardýr. Gaziantep Barak yöresindeki Türkmen aþiretleri tarihini ;  Horasan'dan kalkýp, Erzurum, Yozgat, Kayseri üzerinden Culab' a indirip sonra Barak Ovasýnda iskan ettiren destansý bir þekilde anlatan ve günümüze taþýyan þiirlerdir. Sarýkamýþ aðýtýný söyleyen, okur yazar olmayan Çukurovalý bir anadýr. Aðýt adeta 93 Harbi tarihini anlatmaktadýr.

            Biz millet olarak, sýlamýzý, gurbetimizi, göçümüzü, neþemizi, kederimizi, cenazemizi, toyumuzu hep þiirlerle dile getirmiþ bir milletiz. Neslimizi þiirlerle avutmuþ þiirlerle uyutmuþuz. Kasideler, gazeller, methiyeler, hicivler, destanlar, aðýtlar, türküler þarkýlar, maniler, ninniler bizim milletimizin güzelliðinin þiir olarak dýþa yansýmasýdýr. Gönül, cismin ruhla irtibatýný saðlayan bir mefhumdur. Gönülde insani deðerlerden hepsi mevcuttur. Aþk, Sevgi, merhamet, þefkat, sevinç, öfke, kin, garaz, nefret, heyecan, hasret. Þiir akýlla deðil gönülle yazýlýr.

            Bana göre þiirde bilimsel bir kaygý aranmamalýdýr. Okur-yazar bile olmayan Anadolu insanýnýn söylediði destan ve aðýtlar þiirdir. Kimse hece ölçüsü, kafiyesi, kinayesi, mecazý,cinasý, tecahul -i Arif gibi edebi sanatlarý olan bu þiirleri kabul etmemezlik edemez.. ama günümüzde daha çok yazýlan serbest tür þiirler; þiir midir? Süslü nesir midir ? Tartýþýlmaktadýr. Ben de sýrf betimlemelerle yazýlan serbest tür þiirlere süslü nesirdir diyenlerdenim. Belki içinde þiirsellik vardýr ama þiir olarak nesillere hitap edebilecek þiirler olamazlar.

            Bana göre bir þiirde, edebi sanatlar olmalý, akýcýlýk ahenk olmalý, konu bütünlüðü olmalý, az sözle çok þey ifade etmeli, içinde duygu olmalý, okuyucu içinde kendini  bulmalýdýr ; en azýndan kendinden bir þeyler bulmalýdýr.

Mehmet Baycan