YÖRÜK ÇOCUÐU OLMAK

Yörük çocuðu olmak, daðlarýn, çayýrlarýn, ovalarýn, kuþlarýn, aðaçlarýn, keçilerin ve kuzularýn arasýnda büyümek, hayata buradan merhaba demektir. Çocuk bezi,  pudra veya yanýk merhemi nedir bilmeden, eðer eski elbiselerden yapýlan bezler poposunu yakmýþsa topraðýn en güzel yerinden alýnýp sacda ateþ üzerinde kavrulup, hafifçe ufalanarak bez yerine kullanmaktýr. Göç zamaný geldiðinde, eþeðin üzerine atýlan heybenin diðer gözünde yolda kuzulayan veya yürüyemeyen körpelere terazi görevi yapmaktýr, saatlerce o heybede göçün konaklama zamanýný beklemektir.

Bir yörük çocuðu için oyuncak demek ise, önce hayal edilip sonra hayalin bile ötesine giden yolda günlük hayatýn vazgeçilmezi olan ve “avadanlýk” adý verilen ardýç, karadil gibi aðaçlardan yapýlan tarým aletlerinin maketleridir. Þehirdeki akranlarý tarafýndan belki de bir ömür anlatýlan rengârenk ve plastik oyuncak atlar, yörük çocuðu için sadece bir tahta at oluþuyla bile çok özel bir þeydir. Onun tahta atý, öyle rengârenk de deðildir. Ýki metre uzunluðundaki kalýnca bir deðneðe binip mahmuzlamak yeterlidir. Babasýnýn ucundan tuttuðu bir yularýn öbür ucunda, gemini gevip aðzýný köpürten, sýrtýndaki eyer ve ayaklarýndaki nal ile orada, gözünün önünde; atlayýp sýrtýna binecek kadar büyümesini beklemektedir. Belki bir kepçesi olan dozer, bir tekerlekli kamyon ya da bir gemi, birer oyuncak olarak onun da ilgisini çeker, hayallerini süsler; ama bir yörük çocuðunun bütün ne bu oyuncaklarla oynayacak vakti ne de onlarý sürüp çekecek, alýp götürecek dümdüz yollarý ya da yüzdürecek durgun sularý vardýr. Bu yüzden akýp giden bir dere kenarýnda dans eden bir söðüt dalýnýn dansýna karýþýp, salýnmak veya birbirine deðmeye çalýþan yarpuzlarýn tepesinden tutup yapraðýný koklamaktýr. Sonra anasýný emmek için koþan körpelerle yarýþmaktýr veya bozkýr canavarýný bekleyen bir köpekle yol gözetlemektir. Zaman zaman karamýk çalýlarý arasýnda, taþ kovuklarýnda tavþan koçaný (yavrusu) aramak, goyaklarýn kenarýndan akþam aferin almak için acemarpasý, tülüçay veya altýnbaþak otu toplamaktýr.

Yörük çocuðu olmak, gece karanlýðýnda ateþ böceklerini seyretmek, gökyüzünden bir yýldýz seçip benim yýldýzým senin yýldýzýndan daha parlak iddiasýna tutuþmak, yumuþak bir topraktan solucan veya taþlar arasýndan bir böcek bulup onunla oynamaktýr. Karnýn acýktýðýnda iteðinin altýna saklanmýþ olan bir bazlamayý kapýp onu oyun oynarken veya  dað baþýnda gerceme ürtmeðini incitmeden soyup iþtahla yemektir veya en tazesinden bir aðaç kabuðunu diþlemektir.

Bütün oba çocuklarýný tanýmak, onlarla kan kardeþi olmak, onlarla gýncýraða binmek, evcilik oynamak, kavga etmek, ama birbirini þehirli çocuklar gibi þikâyet etmemek, belli bir saatte eve gelmek zorunda olmamak, araba çarpacak diye dar alanlara hapsolmamak, dað bayýr ne varsa oyun alaný olarak kullanmaktýr. Yanaklarýnýn kuru ve kýrmýzý olmasý, hava azýcýk soðuk olsa hasta olmamak, koþarken annenin sýrtýna bez koymamasý, kýþýn tiþörtle, yazýn kazakla bile gezebilmek ve bir kere bile öksürmemek, ancak olaðanüstü durumlarda hasta olmak, o zamanda kekik nane kaynatýp içmek, davar oðlaktan birkaç gün uzak kalmaktýr.

       Kar yaðdýðý zaman kardan top yapýp bayýr aþaðý yuvarlamak, eldivensiz kartopu oynamak annesinin hastalanacaksýn içeri gir artýk diye baðýrmamasý yýrtýk ayakkabýlarla kar boylamak eðer bir naylon bulursa kaymak, kayarken baðýrmak akþam ebesinin anlatacaðý hikâyelerle uyumaktýr. 

Toroslarda çocuk olmak bir iki saatlik çamurlu, taþlý uzun yollardan yürüyüp okula gitmesi, okulda herkesin ayný dili konuþmasý, ders iþlerken ders bitimi yolda oynanacak oyunlarýn hayalinin kurulmasý, okuldaki çocuklarýn çoðunun fakir olmasý, ayakkabýlarý yýrtýksa birbirini alaya almamasý, kýzlarýn yakalarýnýn dantel olmasý, öðretmen ders anlatýrken, dýþarýdan hayvan seslerinin duyulmasý, kimsenin bunu yadýrgamamasý, þehirdeki çocuklar gibi hayvan bitki isimlerinin öðretilmemesi, beslenme saatlerinde yaðlý bazlama, peynirli veya çökelekli sýkma yenilmesi, peynirli sýkmalardan öðretmene ikram edilmesi, öðretmenin býkmadan usanmadan ders iþlemesi, kör mýntýlarla kalem açmaya çalýþmak, zil çaldý mý teneffüslerde beþ taþ, yedi bir, çizgi, eccov meccov oynamak, dersten sonra yolda bir çelik çomak oyununa dalýp eve geç kalmaktýr.

Baharla birlikte oðlaklarýn peþinden evdilek, aypýnarý, uzun kuyu, göktepe, sýzva, teperce gibi Toslarýn en zirvesine gitmek, ardýç, katran aðaçlarýnýn kokusu doyasýya içine çekmektir. Goyak kenarlarýna veya pýnar baþlarýna kurulan kýl çadýrlarýn etrafýnda döne döne oynamaktýr. Bazen bir taþýn baþýna birkaç arkadaþýyla tek sýraya geçip en uzaða kim çödürecek yarýþý yapmaktýr. Doðanýn nasýl deðiþtiðini, mevsimlerin birbirini nasýl kovaladýðýnýn farkýna varmaktýr Toroslarda çocuk olmak.

Kirlenmemiþ bir dünyada yaþamak, yarýndan çok fazla bir þey beklememek, olana þükür etmek, her türlü hayvanýn ve aðaçlarýn adýný bilmek, bunun yanýnda hayvan tiplemelerinin hepsini zamaný geldi mi kullanmak, dýþýn periþan, için ise tertemiz olmasý demektir Yörük çocuðu.

Sonuç olarak; Orta Asya’dan Anadolu’ya bozkýr coðrafyasýnýn ve iklimin þekillendirdiði bir yaþam tarzý içinde kendini bulan ve yaþadýðý topraklarý kutsallaþtýrýp vatan sayan bir yörük çocuðu, zaman ve zemine meydan okuyarak yüzyýllarýn süzgecinden geçen bir kültürün hem yaratýcýsý hem de koruyucusu olmuþtur. Konar-göçer bir hayatta devenin sýrtýnda, sürünün peþinde ya da kara çadýrýn içinde hayallerinin peþinde koþarken hayatýn gerçeklerinden kopmayan yörük çocuðu, bir yandan Toroslara hayat verirken diðer yandan da bir kültürün ebedi taþýyýcýsý olma rolünü üstlenmiþtir.