1 Haşırtı

Bizim kuşaklar vaizleri dinleyerek yetiştik. Ramazan ve bayramlarda daha bir yoğunlaşan vaazlar dini öğrenmenin bir yöntemiydi. İllikten sonra bile vaaz dinlemeye giderdik. Her camide bir vaiz olurdu. Kimi beğenirsen ya da hangisi mahallende ise onu dinlerdin. Konuşma tarzını beğenmezsen, beğendiğine giderdin. “Vaiz Seçme Hakkı” vardı.

“Din, nasihattir” buyuruyor Efendimiz. Bunun somut yansıması vaaz ve vaizlerdir. Ancak kimi zaman bu değerli zamanlar katledilmektedir. Hatip olmayan, hikâyeci, alt yapısı olmadan aklına geleni konuşan vaazlardan şikâyet edilmiştir. Vaaz, hitabetin ta kendisidir; bilgili olmak da yetmez; satmasını bilmek gerekir.

 70’li yıllarda Nursaçan parladı. Güzel vaaz hazırlardı. Soyadını aldığı vaiz Salih Nursaçan Hoca’dan (ö:1962), Çorakçı’dan (ö:1988) beri gelen Kayseri vaaz geleneğini özümseyerek, geliştirerek vaaz ederdi. Kendine has bir tarzı vardı. Hatta bu tarzı taklid ederek konuşan biri “Küçük Necmeddin” adını aldı. Ancak “taklidin ömrü kısa olur” ve de öyle oldu.

90’lı yıllarda müftü olunca Hunat’ın kürsüsünü “merkez” aldı. Teknolojiden yararlanarak vaazları merkeze bağladı. Müftülükten ayrılana kadar, müftü olarak konuştu. İki makamı da dolduracak kadar bilgi ve becerisi vardı. Bu arada kürsülerde yetişen vaizler 15-20 yıl yaşlandı. Yenilerin yetişmesi için de “staj alanı” kalmadı. Müftülük emrinde şu kadar vaiz de olsa, bunlar kimlerdir, halk bilmez. Cemaat zaten yıllardır konuşan adamın yüzünü görmez. Ama hitabette asıl hususlardan biri de muhatabın/cemaatin hatibi/vaizi görmesidir.

Nursaçan emekli olduğunda “merkezi vaaz geleneği” çoktan oluşmuştu. Giderken kürsüyü Galiba yardımcısına teslim ederdi. Hatta Kayseri’de olmadığı bir zamanda, nasıl olduysa yardımcılarından biri, kürsüye bir vaazın çıkmasına imkân verir. Olayı öğrendiğinde “Hunat’ın mikrofonu da bırakılır mı?!” dediği rivayet edilir. Şimdilerde bu gelenek biraz gevşedi; tekelleşme kırıldı. Ama “Büyük Kürsü” geleneğinden, ardından gelen müftüler de istifade ettiler. Bayram ve Cuma vaazlarını “aslan payı” olarak gördüler.
Bu bayram sabahı, “kuş yuvası kadar küçük”, tarihi bir mescide girdim. Şahsen tanımadığım fakat sesinden “Fetullah taklidcisi” olduğuna kanaat getirdiğim vaizi dinledim. Asr Suresi çevresinde geziniyordu. Vaizlerin, Kuran’ın en kısa suresiyle bir vaazı bitirdiklerini 30 yıl önceden bilirim. Makinalı tüfek gibi cümleleri diziyordu. Kovalayan biri varmış gibi acele ediyordu. Ayşe Ana’mızdan, Allah Eçisi’nin konuşurken “kelimelerini sayacak kadar” ağır konuştuğu rivayet edilir. Ayrıca hitabetten anlayan biri “Ne kadar çok söylersen o kadar az hatırlar; az söyle ki kazancın çok olsun” demektedir.

Evden camiye giderken telefonumu evde bırakırım. Bu defa kronometre ile “bir dakikada kaç kelime konuştuğunu ölçmek için” telefonumun yanımda olmasını arzu ettim. Bir cümlesini özellikle aklımda tutmak için gayret ettim. Galiba “Maddi terakki olmadan manevi teali olmaz” diyordu. Ebu Cehiller’in her dönemde olacağına dikkat çekiyordu ama öykündüğü vaazın “Büyük Şeytan’ın kucağında” olduğunu çokları biliyordu.

Vaaz bitiğinde 5 saflık mescitte 2 saf cemaat vardı. Yer almaz korkusuyla 10 dakika erken gelip mikrofonun haşırtısını dinlediğime esef ettim. Camiler boşsa, sorumluları, bizim gibi dincilerdir. Hele hele bayram namazı.

Cuma önceleri, bayram sabahları vaizler ve cemaat için değerli vakitlerdir. Bu vakitlerin iyi kullanılması gerekir. “Ve -ret-ti-li- Kur-âne- ter-tiyla”/ Kur-an’ı –ağır-ağır-oku.” buyuran âyeti bize öğreten vaizler değil mi? Musa (a.s.) peygamberin “güzel konuşamadığı için Rabb’inden Harun’u (a.s.) hatip olarak istediğini” anlatan onlar değil mi?  “İşi ehline vermek gerektiği; verilmediğinde kıyameti beklemek gerektiği” hadisini söyleyen onlar değil mi?

Herkese ders verenler bundan ders alıyorlar mı acaba? Ya da “Aslan payı, aslanındır” mı diyorlar? Galiba ikincisi.

( Haşırtı başlıklı yazı Mustafa IŞIK tarafından 28.10.2012 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.