Stres herkesin yaşamında az çok mevcuttur, hem kişinin özelliklerine he de stres etkeninin yapısına göre bireyler strese farklı tepkiler verebilirler.
Stres kaynağıyla karşılaşma ve onunla başa çıkma süreçlerini anlamak amacıyla genel uyum sendromu adı verilen bir mekanizma ortaya atılmıştır. Genel uyum sendromu na göre Alarm aşamasında kişinin stresi yaşamaya başlamasıyla birlikte fizyolojik değişimler bedeni uyarır, adrenalin ile kan basıncı yükselir, kaslar gerilir. Bir sonraki aşama; Direnme aşamasıdır. Bu aşama bireyin strese karşı koyma düzeyi aşamasıdır. Direnme aşamasında farklı fiziksel, psikolojik ve biyolojik tepkiler, bireyin strese karşı koyma biçimini yansıtır. Son aşama ise Tükenme aşamasıdır. Bu aşama gerçekte strese yenik düşme aşamasıdır. Stres unsurları bireylerin fiziksel ve psikolojik enerjilerini tüketebilirler. Bundan sonra kişilerde fizyolojik, psikolojik ve davranışsal hastalıklar ortaya çıkar / çıkmaya başlar. Bu kısa açıklamadan sonra sözünü ettiğimiz bu, fizyolojik, psikolojik ve davranışsal rahatsızlık durumlarını kısaca açmaya çalışalım.
FİZYOLOJİK SONUÇLAR: Stres ve fizyolojik sonuçlar arasındaki ilişki son yıllarda kesin olarak ıspatlanmıştır. Vücudun savunma sistemlerini zayıflatan ciddi hastalıklara yol açmaktadır. Yapılan araştırmalarda stresin belirtilerinin en çok kalp damar sistemi üzerinde görüldüğü tespit edişmiştir. Stres sonucu ortaya çıkan kalp hastalıklarında, kalıtımsal ve yapı ile ilgili etkenlerle stres meydana getiren etkenlerin birlikte hareket etmesi önemli bir rol oynmaktadır. Yapılan bu araştırmalarda kalp hastalıklarına genellikle endişe, deprasyon, gerginlik, öfke gibi olumsuz etkilerin neden olabileceğini ortaya koymuştur. Fizyolojik sonuçlar genellikle iki alt başlıkta incelenmektedir. Bunlar nedir?
1- Migren ve Baş Ağrıları: Stresin sebep olduğu gerginliker damarların daralmasına, kafanın belirli bölgelerine giden kan akımının bozulmasına ve o bölgeye giden kanın bir hayli azalmasına neden olur. Baş ağrılarının en ağır şekli migrendir. Migren en genel tanımıyla ne zaman geleceği belli olmayan nöbetlerin çoğunlukla başlangıçta başın bir yarısından zonklayıcı bir biçimde başlayıp bitin başa yayılması ile şekillenen ve nöbet nöbet dışındaki zamanlarda kişinin bütünü ile sağlıklı bir hastalıktır.
2- Sindirim ve Mide Problemleri: Aşırı stres durumunda mide ve sindirim problemleri ortaya çıkar. İştahsızlık, mide bulantısı, karın ağrıları, bağırsak bozukluğu gibi sorunlarla karşılaşılır.
PSİKOLOJİK SONUÇLAR: Stres bazı fizyolojik sonuçlara yıl açtıı gibi, psikolojik bazı sonuçları da beraberinde getirir. Psikolojik sonuçların hem teşhisi hem de tedavisi oldukça zor ve zaman alıcı bir süreçtir. Bunları şu başlılarla özetleyelim.
1- Uyku Problemleri: Stresin en temel psikolojik sonuçlarında bir uyku problemleridir. Uykusuzluk, uyku-uyanıklık hali, aşırı uuyuma isteği olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkabilir. Her üç şekilde de insanın yaşam kalitesini bozan bir sorun vardır. Uykunun gelmesi için ya da harekete geçmesi için kasların geriliminin azalması gerekmektedir. Kas gerilimi azalmadığı takdirde bireyin sapındaki "uyanıklık" sistemi uyarılmaya devam eder ve insan bir türlü uykuya geçemez. Kas gerilimi iki sebeple azalmaz. Ya çevreden gelen uyaranlar çok fazladır veya kişi kendi düşünceleriyle kendisini uyarır ve bio-kimyasal açıdan bir tehditle karşı karşıya olduğu duruma benzer bir durumu yaşamasına sebep olur. (Psikolojik problemlerden biri de boşluk hissetme, kin tutma, hayatın anlamının kaybolmasıdır.)
2- Psikolojik Yorgunluk: Psikolojik yorgunluk dinlenmeye rağmen geçmeyen yorgunluktur. Psikolojik yorgunluk aşırı stres ve zihnin aşırı çalışması sonucunda ortaya çıkar. Fizyolojik yorgunluk dilenince kesilir ancak psikolojik yorgunluk kişinin düşüncesinde var olan olumsuzluklar, endişeler, kuşkulardır. Bu tür bir yorgunluk sinir merkezini etkileyerek sinirsel bir yorgunluğa sebep verir ki bunu da uykusuzluk şeklinde görürüz.
3- Tükenme: Tükenme kişinin çok fazla baskı ve az tatmin duydğunda ortaya çıkan bitkinlik ve bezginlik duygusudur. Yapacakları işle ilgili olarak güdü ve beklentileri fazla olan kişiler, belirli durumlar altında tükenme belirtisi göstermeye adaydırlar. Çok farklı ve fazla çelişen taleplerle karşı karşıya kalan kişilerde, karşı konulmaz taleplerin sorumluluğu altında çaresizlik, engellenme, yorgunluk ortaya çıkar. Kaçınılmaz sonuç tükenmedir. Bu aşamada insanlardabıkkınlık, bezginlik, isteksizlik ortaya çıkar.
4- Yabancılaşma:Yabancılaşma küçüğünden büyüüne, gencinden yaşlısına, teknolojik koşullara bağlı olarak önce toplum genelinde daha çok da bireyleri etkileyen sosyal ve psikolojik bir kavramdır. Bireyin üyesi olduğu toplumdan uzaklaştırılmış, o topluma ve kültüre düşman olan, reddeden kişide meydana gelen davranışlardır. Bireyi yabancılaşamaya yaşam koşullarının meydana getirdiği stresler sürükler (kentleşme,gürültü, teknoloji, yalnızlık gibi)
5- Depresyon: Kişi stresli hayat olaylarından bunaldığında depresyona girer diye genel bir kanı yaygındır. Bu anlamlı ilişkiye rağmen, stresli hayat olayları ile depresyon araasında sebep-sonuç ilişkisini gösteren deliller çok güçlü değildir. Kişinin kendini yetersiz hissetmesi, yoğun bir tempodan sonra yaşamın durağan hale gelmesi, bireyde ümitsizliğe ve bunalıma neden olabilir. Bu psikolojik durum insanda enerji ve motivasyon eksikliği meydana getirir.
DAVRANŞSAL SONUÇLAR: Davranışsal tepkiler bireylerin strese bağlı gösterdiği tepkilerin eyleme dönüşmesidir. Bir başka ifadeyle tepkilerin başkaları tarafından da gözlenebilir hale gelmesidir. Bireylerin stresten kaçmak için en çok başvurdukları davranışlardır. Bunları kısaca
1- Alkol, Sigara ve Uyuşturucu Kullanımı
2- Saldırganlık
3- Kaza Eğilimi ve Dikkatte Dağılma olarak sıralayabiliriz.
Günümüzde hayatın öznesi olan insan nesnenin mahkumu olup kazanmak lüks ve rahat yaşamak adına hayatını sadece ama sadece vücuduna irca ettiği müddetçe yukarıda sağdıklarımızdan daha fazla sıkıntı stres ve acı ve ızdırap ve bunalım yaşayacaktır. Duygu fikir his planında insana özgü manevi değerlerin; ruhun dinamiklerini besleyen, iten motor güç olması gerekliliği kimsenin yadırgamayacağı ve itiraz edemeyeceği bir gerçektir.
A&AH
(
Stres Bize Ne Yapar başlıklı yazı
A&ACR tarafından
4.07.2013 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
