‘Fatih devrinde, Venediklinin biri bir d�kkandan peynir alm��, zeytin de isteyince, "kom�um siftah etmedi, ordan al�n" denmi�. Bu hikaye muhtemelen do�rudur veya do�ruydu demek laz�m; zira ilkokul �ocu�uyken, hikayenin do�rulu�unu bir sabah ister istemez s�nad�m. Mahallenin bakkal�n�n k�pe�e kemik atar gibi att�� te beriyi ald�m, herife bozuldu�umdan evden �smarlanan�n gerisini kar�� bakkaldan alay�m dedim, elimdeki fileyle bakkala girdim; bir �ey istedim. K��k �ocu�a cevap; "elindekileri nerden ald�ysan oradan al" oldu. 1950’lerin h�rslanan a�g�zl� bakkallar� benim okulda dinledi�im hikayeyi do�rulayacak durumda de�illerdi. Bizde herkes esnaftan kaz�k yer; d�� lkelerde de yenir. Ama bizde �ikayet mercii yoktur.’ diyor �lber Ortayl� Hoca…(27)

K�reselle�me ad�na vah�i kapitalizmin, bencillik ve a� g�zl�l��n piyasay� esir ald�� g�n�m�zde de, Ortayl� Hocay� hakl� ��karacak bir�ok uygulama ve tav�rla kar��la��yoruz. Yine de o k�lt�rel nehrin dereler halinde baz� yerlerde akt��n�, Ahilik ruhunun hal� ya�ad��n� biliyoruz. Altm��l� y�llarda babamdan dinlerdim. Gaziantep’e araba bak�m� yapt�rmaya gitti�inde birka� g�n kal�rd�. Nedenini sordu�umda; “Antepli esnaf aras�nda s�k� bir dayan��ma var. Kaportac�lar bir g�nl�k i�i birka� g�nde bitirirler. Ama�; otelci, lokantac� ve di�er esnaf�n da yararlanmas�n� sa�lamak.” derdi.

Ekim’in ilk haftas�nda Kemeralt�’na ye�enimin ni�anl�s�na gelinlik sipari�i vermek i�in gitti�imizde, �ok farkl� fiyatlar ve ticari anlay��la kar��la�t�k. Kimi ma�azas�na her �eyi doldurup, satmad�klar� �eyleri bile getirterek ba�kalar�n�n yararlanmas�n� �nlerken; kimi sadece gelinlik sipari�i al�p, yan �r�nlerini ba�ka d�kkanlardan almam�z� �nererek, di�er esnaf�n r�zklanmas�n� sa�lad�. Hisar Camii’nin do�usundaki sokakta bulunan SEDA Gelinlik Ma�azas� sahibi H�lya Baba�ks�z ile Beyo�lu Tuhafiye sahibi Kadir Bey, bizi galeride bulunan birka� esnafa y�nlendirerek Ahilik ruhunu sergilediler. Bu uygulamadan ho�nut olarak ayr�ld�ktan bir s�re sonra kutlanan Ahilik Haftas�’nda beni bu diziyi yazmaya y�nlendiren geli�meler oldu �lkemiz ve �zmir’de…

“Buraya bir kez daha ulu s�z� dinlemeye, Anadolu’nun ulu erenlerine kulak vermeye geldik”lerini s�yleyen Ba�bakan Erdo�an �ed ku�and�� K�r�ehir’deki Ahi Evr�n Meydan�nda, Ahilik Kurumu’nun �nemini ��yle dile getirdi:

"Bat�’da XIX. y�zy�lda ortaya ��kan sivil toplum kavram� bizde XIII. y�zy�lda Ahilik te�kilat� ile zaten kurulmu�tu. Kalite kontrol sistemi, t�ketici haklar�, end�stri ili�kileri, mesleki e�itim gibi bat�dan t�redi�i s�ylenen bir �ok kavram �ok �ok daha �nce Ahilik kavram� ile zaten uygulamaya konulmu�tu. K�resel ekonomik kriz ABD'de ba�lad��nda T�rkiye'de farkl� bir boyuta dikkat �ektik. Doymazl�k, tatminsizlik, israf bu krizin nedeni olmu�tur. K�reselle�menin olumlu yanlar�n�n yan�nda olumsuz yanlar�n� da g�rmek zorunday�z. D�nyan�n bir k�sm� a�l�k i�indeyken, bir ba�ka k�sm� s�n�rs�z �ekilde t�ketiyor. D�nyan�n bir k�sm�nda 3G, 4G kullan�l�rken, ba�ka bir kesimde h�l� hayat�nda alo dememi� ki�iler bulunuyor. Bu d�nyam�z i�in asla s�rd�r�lebilir bir durum de�ildi.

E�itsizlik sistemi �zerine refah sistemi kurulamaz. D�nyan�n bug�n fark�na vard��, bug�n tart��maya ba�lad�� bu sorunlar� bizim Ahilik k�lt�r�m�z tam 800 y�l �nce ke�fetmi� ve tam o zamandan gerekli sistemi in�a etmi�tir." (28)

T�m illerimizde �e�itli etkinliklerle kutlanan Ahilik Haftas�’nda, �zmir Esnaf ve Sanatkar Odalar� Birli�i (�ESOB) y�netiminin giri�imiyle; �zmir Kemeralt� �ar��s� giri�inde stant a��ld�. Kaybolmaya y�z tutan yorganc�l�k, kalayc�l�k, kabak kemanecilik, ��mlek�ilik gibi meslekler tan�t�ld�. Geleneksel Ahilik helvas� da kar�l�p da��t�ld�. �ESOB Ba�kan� Zekeriya Mutlu, k�keni XIII.asra dayanan ahilik gelene�ini unutmad�klar�, ya�atacaklar�n� s�yledi.(29)

*AH�L�KTE HER �EY�N MERKEZ� �NSAN

Ahilik Haftas� etkinlikleri kapsam�nda �zmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar� Birli�i'nin konu�u olarak,“Ahilik K�lt�r� ve G�n�m�ze Yans�malar�” konulu bir konferans ger�ekle�tiren e�itimci ve eski Burdur Milletvekili Dr. Yusuf Ekinci; yap�lan bir ara�t�rmaya g�re �u an hayatta olan mesleklerin bir�o�unun yok olaca��n� belirterek, "Bu geli�ime ayak uydurmak gibi bir mecburiyetimiz var" dedi. Ekinci; "Bug�n �talya Ahili�i inceleyerek kendi sosyal g�venlik sistemini ona g�re kurmu�tur. Ahilikte her�eyin merkezi insan ve insan�n mutlulu�u, y�neticilerimiz bu sistemin i�inden pek �ok �ey ��karabilir" dedi.

Konu�mas�nda e�itimin �nemine vurgu yapan Ekinci, T�rk tarihi ve k�lt�r�nde yediden yetmi�e kadar e�itimin oldu�una dikkat �ekti. "��yle bilinen bir s�z�m�z var;'E�er bir y�lsa hedefiniz pirin� ekiniz, on y�l� hedefliyorsan�z a�a� dikiniz, y�z y�lsa hedefiniz insan yeti�tiriniz'. T�rkiye ciddi potansiyeli olan bir �lkedir. Bir�ok probleme ra�men gelecekle ilgili bir tak�m programlar yap�l�rken istikbal vadeden bir �lke olarak g�r�l�yor. Burada bize d��en bu potansiyelin iyi de�erlendirilmesidir."

Ekinci s�zlerini ��yle s�rd�rd�; “Onun i�in de sadece esnaf - sanatk�r�n de�il, sadece e�itimcilerin de�il, sadece tarih�ilerin de�il ekonomistlerin, sosyologlar�n, ilahiyat��lar�n akl�n�za kim geliyorsa bilimin hangi dal�nda �al��ma yap�l�yorsa Ahilikle ilgili uygulamalar�, incelemeleri, neler yap�labilece�ini, o g�n neler yap�ld��n� ortaya ��karmas� gerekiyor. Mesela bug�n �talya, Ahili�i inceleyerek ona g�re kendi sosyal g�venlik sistemini kurmu�. Me�hur 'orta sand�klar�', 'esnaf keseleri' var. Bug�n de bunlar insanlar�n istifadesine sunulabilecek durumda. Y�neticilerin bu uygulamalar� ortaya ��karmas� gerekiyor” dedi.(30)

14 Ekim 2009 tarihinde ger�ekle�tirilen etkinlikte �zmir Meslek E�itim Merkezi ��rencileri “�ed Ku�anma” t�renini tiyatral bir g�steri ile sahneledi. G�sterinin ard�ndan oyunda da rol alan mobilyac� Y�l�n Ahisi Osman Ya�ar'a �zmir Vali Yard�mc�s� Mustafa Erdo�an plaket ve �d�l verdi. Ard�ndan �ESOB Ba�kan Vekili Hilmi Kurto�lu da �zmir Meslek E�itim Merkezi M�d�r� Say�n �uayip Kurt'a plaket verdi. Etkinli�e �zmirli oda y�neticileri, meslek lisesi ��rencileri ve �ok say�da esnaf - sanatkar kat�ld�.

*ESNAFIN G��L� OLMASI, �LKE EKONOM�S�N�N G��L� OLMASIDIR…

Daima g��l� ve birlik i�inde olmam�z� gerektiren �yle belal� bir co�rafyaday�z ki; d�� oyunlar XIX.as�rda de�il, XI.as�rdan beri bizi rahat b�rakm�yor. �lk Ha�l� Seferleri dini ama�l� g�r�nse de, temelinde Avrupal�lar�n ekonomik g��s�zl�kleri, Orta Do�u'nun zenginli�i yat�yor. Osmanl� emperyalist ama�larla de�il, onlar�n aya��n� b�lgeden �ekmek i�in Avrupa'da ilerledi. XIX. as�rda arad�klar� ortam� entrikalarla yaratt�lar ve sinsi sinsi gizli planlar�n� uygulamaya ba�lad�lar. Milliyet�ilik ilkesi Frans�z �htilali'yle yay�ld�. Peki neden ba�kalar�na bunu ��tlerken kendileri d�nyan�n �b�r ucundaki topraklar� i�gal ettiler? Onlara sald�r� m� vard�? Yok... ��kard�klar� D�nya sava�lar�'n�n temelinde de hammadde ve pazar aray�� vard�. Uyan�k, misyon ve vizyon sahibi olanlar onlar� durdurabilir. Ne yaz�k ki g�n�m�zde bu �zelliklerin t�m�n� ta��yanlar �ok az...

Kemeralt�'nda kar��la�t��m uygulamalar olmasayd�, ahilik ruhu tamamen �lm�� diyecektim. ��lek yerlere a��lan marketlerin yan�na, bir s�re sonra d�� ortakl� daha b�y�k marketler a��l�p, m��terisi �al�n�yor. 200 metre ilerde a�sa ne olacak? �lla biti�i�inde a��yorlar. Bor� bir g�n gecikse hemen faizi bindiriyorlar. D�yun-u Umumiye k�l�kl�lar diyorum onlara. G�ven meselesi de cabas�. Yerli ortaklar�n�n da onlardan fark� yok. ��i temiz kalm�� ki�ilerin varl�� toplumu ayakta tutuyor.

�ed T�reni’nde, Ahi Baba’n�n elini kalfan�n omzuna koyarak verdi�i �u ��d�, End�stri Meslek Lisesi ve Mesleki E�itim Merkezi ��rencilerine benimsetenlere selam olsun…

“Ey O�ul! Ustal��a destur istersin, mesle�indeki ehliyetini kendi �rettiklerinden g�rd�k. Ustan seni �vd�. D�nya davran��lar�na kefil oldular. Ahiret i�lerinde de seni, dilini diyanetini bilir s�ylediler, memnun olduk. Ey O�ul, do�ru ol. Su gibi berrak ol. Toprak gibi m�tevaz� ol. Hayat�n tad�n�, tuzunu, sefas�n� bilerek ya�a. Hayat�n zorluklar�na diren. Ahlak ve Ahilik gelene�inden hi� �a�ma, i�te ve d��ta temizli�e �nem ver. Ey O�ul, nimeti daima ��k�rle kar��la, sanat�n� ilerlet, yeti�tirdiklerine inceliklerini ��ret. Kul hakk�na riayet et. Ey O�ul, hak al hak ver. Ustal��n kutlu olsun Allah muvaffak etsin.” (31)

S�rekli akan k�lt�rel nehrimiz ahilik ruhunu diriltmek, yaymak ve Anadolu’muzu yeniden fethetmek dile�iyle…
Mevlana ho�g�r�s�, Yunus’un a�k�yla
Yeniden fethetsek Anadolu’yu.
Hac� Bekta� ��retisi, Ahi ruhuyla
Kalk�nd�r�p, g�nendirsek Anadolu’yu.
Harmanlay�p Atat�rk ilkeleriyle
Yurtta, D�nya’da sa�lasak sulhu.
B�y�k T�rkiye �lk�s�yle
Karde��e y�celtsek cennet yurdu.

Ayten D�R�ER

Dipnotlar

27-http://www.milliyet.com.tr/2001/10/16/pazar/yazortay.html
28-http://www.cagdaskirsehir.com/giris.asp?id=3326&sf=detay
29-www.milliyet.com.tr-15.10.2009
30- http://www.iesob.org.tr/content/view/959/117/
31- http://www.ahilik.net/index.php?view=article&id=69%3Aahilik-makale-9&option=com_content&Itemid=41
Ahilikle ilgili ana kaynaklar:
-Burgazi : F�t�vvet-n�me (T�rk�e)
-�ehabettin Suhraverdi: "Risalet’�l Futuvva"
-Hermann Thorning: "�slami Meslek Birlikleri"-1913
-Franz Taeschner : "�slam’da Loncalar ve Karde� Birlikleri (fraternite)"-1924
-Ne�et �a�atay: Bir T�rk Kurumu Olan Ahilik, TTK, 2.bask�, Ankara- 1997

*Resim: �zmir'de y�l�n Ahisi se�ilen mobilyac� Osman Ya�ar

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Ahilik Ruhu �zmir Kemeralt�’nda Ya��yor-4(son) ba�l�kl� yaz� AytenDirier taraf�ndan 27.10.2009 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.