IV – MET�N AKTARMA

Ara�t�rma tekniklerinden biri de metin aktarma (iktibas)d�r. Baz�lar� metin aktarmay� kan�t de�il s�s olarak nitelerken, baz�lar� da bunu g�r�� g��lendirme, – �zellikle tart��ma konular�nda – dayana�� olarak g�r�rler.

Sosyal Bilimlerde ara�t�rma daha �ok ikinci elden kaynaklara, incelemelere ve genel nitelikteki kitaplara dayan�r. Bu durumda – belirgin, ilgin�, sivri d��nceler d��nda – aktarma yapmaya gerek yoktur.

Bir ara�t�rmac�n�n g�r��n� ��r�tmeye �al��rken, g�r�� aynen aktar�larak, iddias�ndaki tutars�zl�k belirtilmi� olur.

Bazen de incelemelerde g�r�len belgelerden orijinal aktarmalar yans�t�l�r. Bu al�nt�da “......’n�n, ........belgeden aktard��na g�re .......” diye bir a��kl�k getirilir. Bu a��klamayla belgenin sizin de�il, incelemesinden yararland��n�z ki�inin �abas� sonucu ortaya ��kar�lm�� oldu�u belirtilir. Bu bilimsel ara�t�rmalar�n ka��n�lmaz bir gere�idir. Bu t�r al�nt�lar�n a��klamas� metin i�inde yap�labilece�i gibi dipnotta da bulunabilir.

I
---------------------------------------------------------------------------------------------------

Do�u Sorunu .................................................................XI. yy.

Ayten Ba�aba� Dirier: T�rk Anadolu’da, �zmir – l983, s.7

Sel�uklulardan �nce �n Asya’ya ve M�s�r’a gelerek yay�lan T�rk kitleleri;
�in’de, Hint’te ve Do�u Avrupa’daki T�rkler gibi yerli Arap ve Acem halk�
aras�nda da��larak eriyorlard�. G�ney Suriye ve M�s�r’a do�ru yay�lan T�rklerin
b�y�k bir b�l�m� birka� y�zy�l, bazen birka� ku�akta T�rk�e’yi unutarak, Arap�a’
kabul etmek suretiyle Arapla�m��lard�r. Bu durum IX. y�zy�ldan zaman�m�za dek
s�rm��t�r. Z. Velidi Togan’�n deyimiyle; “bu iki �lke, T�rkleri Araplar aras�nda
eritip kaybede bir kazan i�ini g�rm��t�r.”(3)

3-A.Zeki Velidi Togan: Umum� T�rk Tarihine Giri�, I.Cilt, �stanbul �n. Ed. Fak.
Yay. s.l78
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
II
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Do�u Sorunu..................................................................XIX-XX. yy.

ORTA DO�U
Erg�n Aybars’�n(1), Kavanedes’ten aktard��na g�re; S�vey� Kanal�’n�n a��lmas�, pamuk �retimindeki �nemi, di�er hammadde kaynaklar�n�n bulunmas� ve b�y�k devletler i�in �nemli bir Pazar olmas� dolay�s�yla �zellikle l9. yy.’�n sonunda Osmanl� �mp.lu�u �zerindeki ekonomik rekabet �o�ald�. 20.yy. ba��nda petrol�n ekonomide kazand�� nem, rekabeti buralara egemen olma yar��na d�n��t�rd�.
1902 y�l�nda Alfred Mahan buralar� i�in “Orta Do�u” terimini kullan�rken,
y�renin Avrupa, Asya ve Afrika k�talar� aras�ndaki konumu b�y�k su yollar� ile �evredeki Karadeniz, Akdeniz, K�z�ldeniz’in kav�ak noktas�nda bulunmas�, Aden
K�rfezi’ndeki �nemini g�z �n�nde tutarak, Orta Do�u’yu bir tekerle�in merkezine
benzetiyordu(2)
1- Erg�n Aybars: T�rkiye Cumhuriyeti Tarihi I, �zmir-l984, s.59
2- Thomas G. Kavanedes: The Middle East, New York-l969, s.
Ayr�t� i�in bkz: Necdet Kurdakul: Osmanl� �mparatorlu�undan Orta Do�u’ya “Belgelerle �ark
Meselesi”, �stanbul-l967, Edvard Drianut: �ark Meselesi, �ev: Mehmet Nafiz ,�stanbul-l328 (Eski yaz�),
Bayur: XX.yy’da T�rkl��n....,
Lewis: Ortado�u
Jaeschke: Kurtulu� Sava�� ile �lgili �ngiliz Belgeleri, �ev: Cemal K�pr�l�, Ankara – 1991
-------------------------------------------------------------------------------------------------------

III
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Do�u Sorunu............................................................................1918
Musul’un ��gali

Jaeschke: �ngiliz Belgeleri, s. 33

Mondros Ate�kesinden sonra 6. Ordu Komutan� Ali �hsan Pa�a; �ngilizlerin Musul’u i�galini hakl� g�rmedi�i ve bu konuda ku�kular�n� belirtti�i i�in, hiddetlerini �zerine �ekiyordu. General Cassel buras�n� i�gal i�in emir ald��n� 2 Kas�m’da kendisine bildirdi. �ki taraf�n h�k�metleriyle yap�lan yo�un yaz��malardan sonra, War Office: “Musul garnizonunun teslim olmas� hakk�ndaki Britanya iste�inin ... 16. madde kar��s�nda hakl�l��n�n a��k bulundu�u; Musul’u i�gal etmesi i�in General Marshall’a talimat verildi�i; ayr�ca da ‘Musul’un Alman Kurmay haritas�nda ... Irak’ta g�sterilmi�’ oldu�u” kar��l��n� veriyordu.
General Marshall ile Ali �hsan Pa�a aras�nda 7 Kas�m’da �ngiliz Kararg�h�ndaki uzun tart��malardan sonra, Generalin “�ngilizlerin ileri y�r�y��ne zorla m� mani olaca��” sorusuna, Pa�a �u cevab� verdi: “Ben son zamanda yekdi�eri ile ebed� dost olmalar� gereken iki millet aras�nda tekrar sava��n ba�lamas�na sebep olmay� arzu etmem. Protesto ederek askerimi �ekerim...” B�ylece 8 Kas�m 1918’de Musul’da �ngiliz bayra�� ekildi. �ehrin bo�alt�lmas� 15 Kas�m’da, Vil�yetin ise 6 Aral�kta son buldu. (27)

27- T�H I (T�rk �stikl�l Harbi I), 78 – 96, Osmanl� y�neticileri �ngilizlerin eski dost oldu�undan dem vurup,
onlara yakla�maya �al��rken; D��i�leri Bakan� Lord Balfour, �stanbul’a y�ksek komiser atanan Akdeniz
Filosu Komutan� Calthorpe’a 9 Kas�m’da yazd�� zel talimat mektubunda ��yle diyordu: “1- Mezopotamya,
Suriye ve Arabistan’da taraf�m�zdan i�gal alt�nda bulundurulan �lkelerin Osmanl� egemenli�ine ya da
y�netimine geri d�nmemesi siyasetimizin ‘de�i�mez bir par�as�d�r. ‘ ... 4- Padi�ah ve di�er T�rk ileri
gelenlerinin dost�a yakla��mlar�na ‘nazik�ne bir uzakl�kla’ kar��l�k g�sterilecektir.” (Sina Ak�in: �stanbul
H�k�metleri ve Mill� M�cadele, �stanbul – 1976, s. 93 – 94 , �ngilizce asl� i�in bkz. : Jaeschke: a.e.,
s. 262 – 263)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Sosyal Bilimlerde Ara�t�rma Teknikleriv ba�l�kl� yaz� AytenDirier taraf�ndan 17.02.2010 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.