Hamd, All�h�a mahsustur. O�na hamd eder, O�ndan yard�m ve ma�firet dileriz. Nefislerimizin �errinden ve amellerimizin k�t�l��nden O�na s��n�r�z. O�nun hid�yete erdirdi�ini hi� kimse sapt�ramaz, sapt�rd��n� ise hi� kimse hid�yete erdiremez. �eh�det ederim ki, All�h�tan ba�ka ib�dete l�y�k hi�bir il�h yoktur. Ve yine �eh�det ederim ki, Muhammed aleyhissel�m O�nun kulu ve Ras�l��d�r�

Bundan sonra:

All�h Subh�nehu ve Te�l�n�n �m�ndan sonra soraca�� en b�y�k ve de�erli ib�det namazd�r. Namaz�n kabul olmas� ise kendisinin �art� olan abdeste ba�l�d�r. �yleyse m�kellefler i�in abdest f�kh�na dair laz�m olan �eylerin ��renilmesi farz-� ayn�d�r.

Farz� ayn olan bu vazifenin yerine sahih olarak getirilebilmesi i�in selef ve halef ulemas� bir�ok eserler kaleme alm��lar ve nesiller boyu muallimler de bunu talebelerine uzun uzad�� anlatm��lard�r.

Ya�ayan f�kh� mezhebler i�inde d�rt mezheb olarak me�hur olan Hanefi, Maliki, �afii ve Hanbeli mezheblerinin fakihleri de abdest f�kh�na dair g�r��lerini ortaya koymu�lar ve bu g�r��lerin delillerini g�stermi�ler; bunlar� talebelerine talim edegelmi�lerdir�

Bize d��en vazife ise bu f�kh� mirasa s�hib ��karak bu mirastan yararlanmak ve yararland�rmakt�r. Buna binaen eciz�ne olarak benim bu risaledeki hedefim abdest f�kh�na dair uzun uzad�ya tafsilata girmeden genel olarak mezheblerin g�r��lerini kolay ve anla��l�r bir �slup ile a��klamak, m�btediler i�in zorlu�u gidermektir. Yard�m ve ba�ar� All�h Subh�nehu ve Te�l�dand�r.

1. Abdestin Tarifi:

Arap�a bir kelime olan �Vud��, l�gatte �g�zel ve temiz olmak� anlam�na gelir. Fars�a kar��l�� Abdest� kelimesi T�rk�eye bu dilden ge�mi�tir.

Abdest kelimesi �st�lahta: �Niyet ile ba�layan hususi bir ibadet olup, gasl ve meshten ibarettir.� Gasl, y�z�n, kollar�n ve ayaklar�n y�kanmas�; mesh ise ba�a suyun dokundurulmas�d�r.

Abdest alan kimseye �Mutevadd��, abdestsiz kimseye ise �Muhdes� denir.

2. Abdestin H�km�:

Abdest alman�n h�km� farz, vacib ve s�nnet olmak �zere �� k�sma ayr�l�r.

A. Farz Olan Abdest:

1. Namaz k�lmak: Namaz k�lmak i�in abdestin farz oldu�u kitab, s�nnet ve icma ile sabittir.

2. Mushafa Dokunmak: Hanefi, Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re mushaf�n tamam�na veya bir k�sm�na dokunmak i�in abdestli olmak �artt�r. Abdestsiz dokunmak haramd�r. Korumak i�in, ilmi kitablarda yaz�l� oldu�unda, para ve benzeri �eyler �zerine yaz�lma gibi nedenlerle abdestsiz olarak dokunulmas� caizdir.

Zahiri Mezhebine g�re mushafa abdestsiz dokunmak caizdir. Ayr�ca sahabe ve tabiinden baz� zatlar da bu g�r��tedir.

3. C�n�pken Uyumak: Zahiri Mezhebine g�re c�n�p kimsenin uyumak i�in yatarken abdest al�mas� farzd�r. Hanefi, Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re m�stehabt�r.

4. Tavaf: Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, tavaf etmek i�in abdestli olmak farzd�r.

B. Vacib Olan Abdest: Hanefi Mezhebine g�re, tavaf i�in abdest almak vacibtir.

C. S�nnet Olan Abdest: Abdestte devaml� olmak, her namaz i�in, ilim �al��mak, Kur�an ve hadis okumak, uyku �ncesi ve sonras�nda, �l� y�kad�ktan sonra, gadab (k�zg�nl�k) halini gidermek, c�n�pken yemek ve cimay� tekrarlamak gibi hallerde ve i�lerde abdest almak s�nnettir.

3. Abdestin Farz Olmas�n�n �artlar�:

Abdestin farz olmas�n�n �artlar� mezheblere g�re, alt� tanedir. Bunlar: �slam, ak�l, bulu�, vakit, g�� yetirmek, hay�z ve nifas halinde olmamakt�r.

1. �sl�m: Hanefi Mezhebine g�re, �slam, abdestin farz olmas�n�n �art�d�r. �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, hem farz, hem de sahih olmas�n�n �art�d�r. Maliki Mezhe�binde ise �slam, abdestin farz olma �art� olmay�p, sahih olmas�n�n �art�d�r.

2. Ak�l: Ak�ll� olmak abdestin hem farz, hem de sahih olmas�n�n �art�d�r.

3. Bul��: Ergenlik �a��na girmemi� olan �ocuklar�n abdest almalar� farz de�ildir. Ancak ald�klar� abdest sahihtir. �ocuk i�in temyiz (fayday� zarar� ay�rabilmek) s�hhat �art�d�r.

4. Namaz Vaktinin Girmesi: Abdest almak, namaz�n farzlar�ndan oldu�u i�in k�l�nmas� farz olan namaz�n vaktinin girmesiyle o namaz i�in al�nacak olan abdest de farz olur. Ancak vaktin girmi� olmas� al�nan abdestin sahih olma �art� de�ildir. Vakit girmeden al�nan abdest ge�erli olup, sahihtir. Bu durum abdest almada �er�an �z�rl� olmayan kimseler i�indir.

�er�an �z�rl� bir kimsenin Hanefi Mezhebine g�re, vakit girmeden �nce ald�� abdest sahih olup, vaktin ��kmas�yla abdesti bozulur. Maliki Mezhebine g�re, �z�rl� bir kimsenin ald�� abdest, vaktin girme�sinden �nce ve sonra da sahihtir. �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re �z�rl� bir kimsenin abdesti ancak vakit girdikten sonra sahih olur.

5. Abdest Almaya G�� Yetirir Olmak: Abdestin m�kellef �zerine farz olmas�n�n �artlar�ndan biri de abdest almaya veya suyu kullanabilir olmaya g�� yetirir olmakt�r. �er�i bir �zr�nden dolay� abdest almaya g�� yetiremeyenler mesh veya teyemm�m ederler.

6. Hay�z (Adetli) ve Nifas (Lohusa) Olmamak: Hay�z ve nifas olmamak abdestin hem farz, hem de sahih olmas�n�n �art�d�r.

4. Abdestin Sahih Olmas�n�n �artlar�:

Abdestin sahih olma �artlar� iki k�sma ayr�l�r.

Birinci K�s�m: Su �le �lgili �artlar

1. Suyun Tahur Olmas�: Abdestin sahih olmas� i�in suyun tahur su (hem temiz, hem de temizleyici) olmas� gerekir.

2. Suyun Organlara Ula�mas�: Abdestin sahih olmas� i�in suyun organlara ula�mas�n� engelleyecek her t�rl� maddenin giderilmesi gerekir.

3. Suyun Mubah Olmas�: Hanbel� Mezhebine g�re, suyun gasp edilen bir mal de�il, mubah olmas� gerekir.

�kinci K�s�m: M�kellefte Aranan �artlar

1. Abdestin Bozulmamas�: Al�nan abdestin sahih olmas� i�in, al�nmas� s�ras�nda abdesti bozan bir halin meydana gelmemesi gerekir.

2. Niyet: Maliki, �afii, Hanbel� ve Zahiri Mezheblerine g�re, m�kellefin abdest i�in niyet etmesi gerekir.

3. Abdest Almas�n� Bilmek: �afii Mezhebine g�re, abdestin sahih olmas� i�in m�kellefin abdest almas�n� bilmesi gerekir.

4. Farz� Di�erlerinden Ay�rmak: �afii Mezhebine g�re, abdest alan�n, farz� di�erlerinden ay�rmas� gerekir, ancak cahil halk i�in �art olan, farza nafile ola�rak inanmamakt�r.

5. �stincan�n Abdestten �nce Olmas�: Hanbel� Mezhebine g�re, abdestin sahih olmas� i�in istincan�n (Abdest bozduktan sonra necasetin izalesi) abdestten �nce yap�lm�� olmas� gerekir.

6. �slam: Hanefi Mezhebine g�re, M�sl�man olmak abdestin farz, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, hem farz, hem sahih, Maliki Mezhebine g�re, sahih olmas�n�n �art�d�r.

7. Vaktin Girmesi: Hanefi ve Maliki Mezheblerine g�re, �er�an �z�rl� bir kimsenin vakit girmeden �nce ald�� abdest sahihtir. �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, �er�an �z�rl� bir kimsenin abdesti ancak vakit girdikten sonra sahih olur.

8. Ak�l: Ak�ll� olmak abdestin hem farz, hem de sahih olmas�n�n �art�d�r.

9. Hay�z ve Nifas Halinde Olmamak: Hay�z ve nifas halinde olmamak kad�nlar i�in abdestin hem farz, hem sahih olmas�n�n �art�d�r.

5. Abdestin R�k�nleri/Farzlar�:

Abdestin farzlar� mezheblere g�re ittifak edilen ve ihtilaf edilen farzlar olarak iki k�sma ayr�l�r.

Birinci K�s�m: �ttifak Edilen Farzlar

Maide Suresinin 6. ayet-i kerime�sine binaen abdestin ittifak edilen d�rt farz� vard�r. Y�z�n, kollar�n ve ayak�lar�n usul�ne uygun bir bi�imde y�kanmas� ve ba��n mesh edilmesidir.

1. Y�z� Y�kamak: Y�kamak suyun damlayacak bir �ekilde organlardan ak�t�lmas�d�r. Bunun en az� iki damlad�r. Abdestin s�hhati a��s�ndan y�kama i�leminin bizzat m�kellefin kendi fiili olmas� veya ba�kalar�n�n fiili olmas� ayn�d�r.

Y�z�nde sakal ��kmayanlar i�in y�z�n boyu sa� bi�timiyle �ene alt� aras�d�r. �afii Mezhebine g�re, �ene alt� da y�zden say�ld�� i�in y�kanmas� farzd�r. Bu sebeble burada bulunan sakallar�nda y�kanmas� farzd�r.

Sa� bitim yeri aln�n az �st� oldu�undan sa�� d�k�len veya sa�lar� aln�na kadar gelen kimseler aln�n �st�ne kadar y�zlerini y�karlar.

Sakall� olan kimseler i�in y�z�n boyu, Hanefi Mezhebine g�re, sa� bitim yerinden �ene alt�na kadar olan k�s�md�r. Bu sebeple y�z s�n�r�n� a�an sakallar�n y�kanmas� farz de�ildir. Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re y�zden sarkan sakal y�ze d�hil oldu�undan y�z s�n�r�n� a�an sakal�n y�kanmas� farzd�r.

S�k sakal�n alt�na suyu ula�t�rmak farz de�ildir. Y�z s�n�rlar� i�erisindeki sakal�n y�kanmas� yeterli olup, hilallemesi s�nnettir. Sakal� seyrek olan kimselerin y�z s�n�rlar� i�erisindeki deriye suyu ula�t�rmalar� farzd�r.

Y�z�n eni, iki kulak yumu�a�� aras�d�r. Hanefi ve �afii Mezheblerine g�re, tahfiz (yani sakal ba��, favori) ile �akak aras�ndaki b�lge y�ze d�hil olup, y�kanmas� farzd�r. Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re tahfiz ba�a d�hil oldu�undan mesh edilir.

A��z ve burun i�i Hanbel� Mezhebine g�re y�ze d�hil olup, y�kanmas� farzd�r. Hanefi, �afii ve Maliki Mezheblerine g�re abdestte a��z ve burun i�i y�zden say�lmad�� i�in y�kamak farz de�il, s�nnettir.

2. Dirseklere Kadar Kollar� Y�kamak: Dirsek, kol ile pazunun hareket edebilen birle�me noktas�d�r. Dirseklerde d�hil olmak �zere kollar�n y�kanmas� abdestin farz�d�r. Kolun veya parmaklar�n bilinen say�dan fazla olmas� y�kama y�k�ml�l��n� d��rmez. Onlar�nda y�kanmas� farzd�r. Kesik olan k�s�mlar varsa onlar�n en u� k�sm� esas al�narak y�kan�r.

T�rnaklar�n alt�nda kalan �amur ve hamur gibi maddeleri temizlemek ve suyu oralara ula�t�rmak gerekir. Su oralara ula�t�r�lamad��nda �afii Mezhebi hari� al�nan abdest, Hanefi, Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re sahihtir. �afii Mezhebine g�re, bu h�k�mden bu maddelerle i� yapan i��iler istisna edilir.

3. Ba�� Mesh Etmek: Mesh, �slak elin, uzvun �zerine s�r�lmesidir. Ba� ise �nden aln�n sa� bitiminden ense �ukuruna kadar olan k�s�md�r. Meshin yeni suyla yap�lmas� farzd�r. Kulaklar Hanbel� Mezhebine g�re ba�tan kabul edildi�i i�in i�ini ve d��n� mesh etmek farzd�r. Cumhura g�re kulaklar�n meshi s�nnettir.

Hanefi Mezhebine g�re, ba��n herhangi bir yerinin en az d�rtte birini mesh etmek farzd�r. Meshin en az �� parmakla yap�lmas� �artt�r. Herhangi bir sebeple ba�a bu kadar suyun d�k�lmesi mesh yerine ge�er.

Maliki Mezhebine g�re, ba��n b�t�n�n� (kaplama mesh) mesh etmek farzd�r. Ba�tan inen sa�lar�n da mesh edilmesi gerekir.

�afii Mezhebine g�re, bir sa� teli de olsa, ba�tan bu kadar olan k�sm�, mes�h etmek farzd�r. Sa�lar uzar ve a�a�� inerse, bu fazlal��n meshi yeterli olmaz. Bizzat ba�a biti�ik sa�lar�n meshi gerekir.

Hanbel� Mezhebine g�re, ba��n b�t�n�n� mesh etmek farzd�r. Bu erkekler i�in olup, kad�n�n ba��n�n �n�ne mesh etmesi yeterlidir. Ba�tan inen sa�lar�n mesh edilmesi gerekmez. Suyun ba�a d�k�lmesi mesh edilmedi�i s�rece farza yetmez.

Sar�k ve benzerleri �zerlerine mesh etmek Ahmed bin Hanbel, Ebu Sevr, Kas�m bin Sellam�a g�re caizdir. Ebu Hanife, Malik bin Enes ve �afii�ye g�re caiz de�ildir.

4. Ayaklar� Y�kamak: Ayaklar� topuklarla birlikte yandaki incik kemiklerine kadar y�kamak farzd�r. �ia�ya g�re ayaklar sadece mesh edilir. Zahiri Mezhebine, el-Hasan ve Taberi�ye g�re ikisi de caizdir.

�kinci K�s�m: �htilaf Edilen Farzlar

Abdestin ihtilaf edilen farzlar�; niyet, besmele, tertib, muvalat ve delk olmak �zere be� tanedir.

1. Niyet: Niyet etmek kalbin kast�d�r. Bu sebeple sadece dil veya amel, niyet i�in yeterli de�ildir. �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re niyetin sessiz olarak dille s�ylenmesi s�nnettir. Niyetin sahih olmas� i�in niyet edenin, M�sl�man ve temyiz �a��nda olmas�, niyet etti�i �eyi bilmesi ve niyetinde karars�z kalmamas� gerekir.

�afii, Maliki, Hanbel� ve Zahiri Mezheblerine g�re, niyet abdestin farzlar�ndan biridir. Hadesin kalkmas�na niyet edilmedik�e, al�nan abdest, namaz i�in yeterli olmaz. S�nnet olan bir abdeste niyet edilerek al�nan abdestle hades kalkt��ndan farz veya vacib her t�rl� ibadet yap�labilir. Ebu Sevr de bu g�r��tedir.

Hanefi Mezhebine g�re abdest al�rken niyet etmek s�nnettir. Bu nedenle niyetsiz olarak ne sebeble olursa olsun, abdest organlar�n�n y�kanmas� ile abdest yerine gelmi� olur. Sevri�de bu g�r��tedir.

Hanefi Mezhebine g�re, niyetin yeri istincadan �ncedir. Maliki Mezhebine g�re, y�z� y�kama an�d�r. �afii Mezhebine g�re, y�zden bir b�l�m�n y�kanmas� an�nda niyet etmek farzd�r. Ancak ellerin y�kanmas�ndan �nce yap�lan niyette sahih olup, taharetin farzlara oldu�u gibi s�nnetlere de �amil olmas� sa�lan�r. Hanbel� Mezhebine g�re, niyetin yeri ilk besmele an�d�r.

2. Besmele: Hanbel� Mezhebine g�re, abdeste ba�larken besmele �ekmek farzd�r. Hanefi, Maliki ve �afii Mezheblerine g�re, besmele �ekmek s�nnettir.

3. Tertib (S�raya Uymak): Tertib, ayette ge�ti�i �zere abdest uzuvlar�n� s�ras�yla y�kamakt�r.

�afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, abdest organlar�n�n s�ras�yla y�z, kollar, ba� ve ayaklar olmak �zere y�kanma�s� farzd�r. Tertib farzlar aras�nda ge�erlidir. El ve ayaklar�n sa� ve solunda tertib farz de�il, s�nnettir.

Hanefi ve Maliki Mezheblerine g�re tertib farz de�il, s�nnettir. Sevri ve Davud ez Zahiri�de bu g�r��tedir.

4. Muvalat (Ara Vermemek): Muvalat, abdest uzuvlar�n� ara vermeden ya da normal �artlara g�re bir �nceki uzuv kurumadan y�kamakt�r.

Maliki ve Hanbel� Mezhebleri ile bir kavlinde �afii�ye g�re, abdest uzuvlar�n� aral�ks�z y�kamak farzd�r. Hanefi ve �afii Mezheblerine g�re, muvalat farz de�il, s�nnettir. Uzun veya k�sa ara vermek abdestin s�hhatine zarar vermez.

5. Delk (Ovmak): Delk, abdest uzvu �zerinde suyun gezdirilmesidir. Maliki Mezhebine g�re, abdest al�rken uzuvlar� ovmak farzd�r. Ovma avu� i�iyle yap�l�r, elin d��yla yap�lamaz.

Mezheblere G�re Abdestin Farzlar�: Hanefi Mezhebine g�re, abdestin farzlar� d�rt tanedir: Elleri, y�z� ve ba�� mesh ettikten sonra da ayaklar� y�kamakt�r.

Maliki Mezhebine g�re, abdestin farzlar� yedi tanedir: Niyet etmek, elleri ve y�z�, ba�� mesh ettikten sonra da ayaklar� y�kamak, muvalat ve delktir.

�afii Mezhebine g�re, abdestin farzlar� alt� tanedir: Niyet etmek, elleri ve y�z�, ba�� mesh ettikten sonra da ayaklar� y�kamak ve tertibdir.

Hanbel� Mezhebine g�re, abdestin farzlar� sekiz tanedir: Besmele �ekmek, niyet etmek, elleri ve y�z�, ba�� mesh ettikten sonra da ayaklar� y�kamak, tertib ve muvalatt�r.

6. Abdestin S�nnetleri:

Abdestin s�nnetleri mezheblere g�re on�� tanedir.

1. Niyet Etmek: Hanefi Mezhebine g�re, s�nnet, Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re farzd�r.

2. Besmele �ekmek: Hanefi, Maliki ve �afii Mezheblerine g�re besmele �ekmek s�nnet, Hanbel� Mezhebine g�re, farzd�r.

3. Elleri Y�kamak: Hanefi, Maliki ve �afii Mezheblerine g�re, abdest almaya ba�lamadan �nce elleri abdest kab�na sokmadan �� defa y�kamak s�nnettir.

Zahiri Mezhebine g�re, gece veya g�nd�z uykusundan uyan�nca ellerin y�kanmas� farzd�r. Hanbel� Mezhebine g�re, sadece gece uykusundan uyan�nca ellerin y�kanmas� farzd�r.

4. Mazmaza Ve �stin�ak: Mazmaza a��z i�ini, istin�ak ise burun i�ini y�kamakt�r.

Hanefi, Maliki ve �afii Mezheblerine g�re �� defa mazmaza ve istin�ak yapmak s�nnettir. Hanbel� Mezhebine g�re mazmaza ve istin�ak farzd�r.

5. Misvak: Abdestten �nce a��z temizli�i i�in misvak kullanmak s�nnet�tir.

6. S�k Sakal ve Parmak Aralar�n�n Hilallenmesi: S�k sakal�n alt�ndan yukar�ya do�ru bir avu� suyla ve parmak aralar�n�n hilallenmesi s�nnettir.

7. Y�kaman�n ��lenmesi: Abdest uzuvlar�n� bir defa y�kamak farz, bunu �� defa yapmak ise s�nnettir.

Ba��n mesh edilmesi ise bir defa yap�l�r. Ba�� defa mesh etmek, �afii Mezhebine g�re s�nnet, Hanefi Mezhebine g�re, mekruhtur.

8. Ba��n Tamam�n�n Mesh Edilmesi: Ba��n tamam�n�n mesh edilmesi yani kaplama mesh yap�lamas�, Hanefi ve �afii Mezheblerine g�re, s�nnettir. Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re, farzd�r.

9. Yeni Suyla Kulaklar� Mesh Etmek: Yeni suyla kulaklar�n i�ini ve d��n� mesh etmek s�nnettir. Hanbel� Mezhebine g�re, kulaklar ba�tan say�ld�� i�in kulaklar�n i�ini ve d��n� mesh etmek farzd�r.

�afii Mezhebine g�re ��, cumhura g�re bir defa kulaklar�n mesh edilmesi s�nnettir.

10. Sa�dan Ba�lamak: Ellerin ve ayaklar�n y�kanmas�nda sa�dan ba�lamak s�nnettir.

11. Tertib: Hanefi ve Maliki Mezheblerine g�re tertib s�nnettir. �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, farzd�r.

12. Muvalat: Hanefi ve �afii Mezheblerine g�re, muvalat s�nnettir. Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re, farzd�r.

13. Delk: Hanefi, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, delk s�nnettir. Maliki Mezhebine g�re, farzd�r.

7. Abdestin Adab�:

1. Vakit girmeden namaza haz�rl�k i�in abdest almak,

2. K�bleye d�nmek,

3. Y�ksek�e bir yerde bulunmak suretiyle su vb. �eylerin s��ramas�n� �nlemek,

4. Abdest uzuvlar� ovmak i�in ba�kas�n�n yard�m�n� istememek (suyu haz�rlamak ve d�kmek i�in yard�m istenebilir),

5. Zaruret olmad�k�a konu�mamak,

6. Ba��ndan sonuna niyeti unutmamak,

7. Suyu israf derecesinde veya �ok az derecede kullanmamak,

8. Abdest i�in bir kap kullanmak ve bunu yaln�z kendi kul�lanmamak,

9. A�za ve burna sa� elle su vermek ve sol elle temizlemek,

10. Y�z�� oynatmak,

11. Y�z� y�karken g�z p�narlar�n� ovarak suyu ula�t�rmak,

12. (Gurre ve tahcil) Y�z�n ve ayaklar�n s�n�rlar� a�arak biraz d��n� y�kamak,

13. Suyu dirseklerin ve topuklar�n yukar�s�na ula�t�rmak,

14. Abdest ald�ktan sonra �ahadet getirmek,

15. Kerahet vakti de�ilse iki rek�t namaz k�lmak.

8. Abdestin Al�n�� ekli:

Abdest adablar�na g�re ��yle al�n�r.

1. K�bleye d�n�l�r,

2. Abdest i�in niyet edilir,

3. Besmele �ekilir,

4. Eller �� defa y�kan�r, parmak aralar� hilallenir ve varsa y�z�k oynat�l�r,

5. Misvak kullan�l�r yani a�za su vermeden veyahut abdestte ba�lamadan �nce di�ler misvak ele temizlenir,

6. Mazmaza ve istin�ak yap�l�r yani sa� elle a�za ve burna �� defa su verilir, burundan su sol elle ��kar�l�r,

7. Y�z �� defa y�kan�r, sakallar hilallenir,

8. Kollar �� defa y�kan�r,

9. Ba��n tamam� mesh edilir,

10. Ayaklar �� defa y�kan�r ve parmak aralar� hilallenir,

11. Delk yani y�kanan uzuvlar ovulur,

12. Muvalat yani abdest i�lemleri ara verilmeden yap�l�r,

13. Tertip yani abdest i�lemleri istenilen s�ra g�zetilerek sa�dan ba�lan�larak yap�l�r,

14. Abdest i�lemleri bittikten sonra �ahadet getirilir,

9. Abdestin Mekruhlar�:

1. Suyu gere�inden az veya fazla kullanmak,

2. Suyu uzuvlara h�zla �arpmak,

3. Gereksiz yere konu�mak,

4. �htiya� yokken yard�mla abdest almak,

5. Necis bir yerde abdest almak,

6. Boynu mesh etmek. Hanefi Mezhebi d��ndakilere g�re bidadt�r. Hanefi Mezhebinde ise boyna mesh etmek m�stehabt�r,

7. G�ne�te �s�nmas� i�in a��k olarak b�rak�lm�� su ile abdest almak,

8. Oru�lunun mazmaza ve istin�ak� �iddetli yapmas�,

9. Abdestin s�nnetlerinden herhangi birini terk etmek.

10. Abdesti Bozan �eyler:

Abdesti bozan hallere �Hadesi Asgar� denir. Abdestin bozulmas�na ��hdas�, bozan hale �Hades�, abdesti bozu�lan m�kellefe de �Muhdes� denir. Abdesti bozan �eyler mezheblere g�re, oniki tanedir.

1. �n ve Arka Yoldan ��kan �eyler: �z�rl� olmayan m�kelleflerde bo�alt�m yerlerinden ��kan normal �ekildeki hakiki hades, �n veya arka bo�alt�m organlar�ndan ��kan maddelerle olur. Normal ve anormal ��kanlar olmak �zere iki k�sma ayr�l�r.

Birinci K�s�m: Normal Olarak ��kanlar:

a) Bevl ve Gaita: �n yoldan ��kan s�v� d��k�ya �Bevl�, arka yoldan ��kan d��k�ya �Gaita� denir ve ikisi de abdesti bozar.

b) Mezi: �o�unlukla �ehvet an�nda ��kan ince sar� suya �Mezi� denir ve abdesti bozar.

c) Vedi: �o�unlukla idrardan sonra ��kan ve meniye benzeyen beyaz ve koyu suya �Vedi� denir ve abdesti bozar.

d) Had�: Do�umdan �nce hamile kad�ndan ��kan beyaz suya �Hadi� denir ve abdesti bozar.

e) Meni: Yerinden �ehvetle kopan ve �ocu�un do�mas�n� sa�layan sar�mt�rak beyaz renkte erlik suyuna �Meni� ad� verilir. �ehvet ile veya �ehvetsiz ��kmas� halinde abdesti bozar.

f) Yellenme: Arka yoldan ��kan yellenme abdesti bozar.

�kinci K�s�m: Anormal Olarak ��kanlar: Hanefi, �afi ve Hanbel� Mezheblerine g�re, �n ve arka yoldan ��kmas� tabii olmayan �ak�l, kurt, kan, irin, yara suyu vb. �eyler abdesti bozar. �shak ve es Sevri de bu g�r��tedir.

Maliki Mezhebine g�re, normal yoldan ve ��kmas� tabii olan maddelerle abdest bozulur. Ancak midede olu�an �ak�l veya kurt ile kan, irin ve yara suyu gibi ��kmas� tabi olmayan maddelerin ��kmas� ile abdest bozulmaz.

2. Kan G�r�lmeksizin Do�um Yapmak: B�yle bir kimsenin abdesti kan harici ��kan s�v�lardan sebeple (ayr�ca da do�um az veya �ok kans�z olmayaca��ndan) abdest bozulur.

3. �ki Yolun D��nda Kan ve �rin Gibi �eylerin ��kmas�: Hanefi Mezhebine g�re iki yol d��ndan ��kan maddeler etrafa yay�l�nca abdesti bozar. ��kt�� yerde kal�nca bozmaz, Z�fer�e g�re yay�ls�n veya yay�lmas�n, aks�n veya akmas�n abdesti bozar. Burna konan ila�, a��z veya kula�a d�nerse abdesti bozmaz. Ayni ve Merginani�ye g�re, kendi kendine ��kanlar abdesti bozar ancak m�kellefin yara ve benzerlerini s�kmas� sonucu su ve irin gibi maddelerin ��kmas� yay�ls�n yay�lmas�n abdesti bozmaz.

�afii ve Maliki Mezheblerine g�re, iki yol d��ndan ��kan maddeler ab�desti bozmaz. Rebi�a, Ebu Sevr ve �bn M�nzir de bu g�r��tedir.

Hanbel� Mezhebine g�re, v�cuttan ��kan kan ve irin gibi maddeler, m�kellefin durumuna g�re �ok olunca abdesti bozar. Az olursa bozmaz.

4. Kusmak: Hanefi ve Hanbel� Mezheblerine g�re, a��z dolusu olunca, Z�fer�e g�re az veya �ok olsun kusmuk abdesti bozar. Kusulan �eyin yemek, safra, kan veya balgam olmas� durumu de�i�tirmez.

�afii ve Maliki Mezheblerine g�re, kusmak abdesti bozmaz.

5. Akli Dengenin Bozulmas� ve Uyumak: Akli dengeyi bozan delilik, bay�lma, sara, sarho�luk veya uyu�turucu maddelerin kullan�lmas�yla abdest bozulur. Abdesti bozan uykunun �ekli ve s�fatlar� konusu ise ihtilafl�d�r.

Hanefi ve �afii Mezheblerine g�re abdesti bozan uyku kal�an�n yere iyice oturmad�� veya yan� �zere yaslanarak veya her hangi bir �eyin �zerine kapanm�� olarak uyumakt�r ki, bu hal mafsallar�n gev�emesine sebeptir. Yatarak veya yaslanarak veyahut �ekildi�i takdirde yere d��ece�i bir �ekilde herhangi bir �eye dayanarak uyuyan kimsenin abdesti bozulur. Kal�as�n� sert bir zemine iyice yerle�tirmi� olan�n veya kal�as�n� yerle�tirmi� olan�n yasland�� ey �ekildi�inde d��m�yorsa, bu kimsenin abdesti bozulmaz. Yine na�mazda k�yamda, r�k� veya s�cutta iken ve namaz�n d��nda bu h�llerde uyu�makla abdest bozulmaz.

Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re, az veya hafif uyku abdesti bozmaz, a��r uyku az da olsa abdesti bozar. Maliki Mezhebine g�re, a��r uyku ki�inin sesleri yahut elinde bulunup da d��en �eyi veyahut a�z�ndan salyas�n�n akmas�n� ve benzeri hususlar� fark etmedi�i uykudur. Bunlar� fark edecek olursa bu uyku hafif uyku olur. Hanbel� Mezhebine g�re, �rfen az olmas� d��nda b�t�n uyku �e�itleri abdesti bozar.

6. Kad�n Tenine Dokunmak: Hanefi Mezhebine g�re, kad�na dokunma hi�bir �ekilde abdesti bozmaz. Ali bin Ebi Talib, �bn Abbas, Ata, Tavus, el-Hasan, Mesruk ve �� nakilden birinde Ahmed bin Hanbel de bu g�r��tedir.

Hanefi Mezhebine g�re, dokunma halinde yaln�zca iki du�rumda abdest bozulur: Birincisi fahi� m�ba�eret, yani erkek ile kad�n�n �ehvetle ��plak olarak birbirine dokunmas�d�r. Fahi� m�ba�eret, Ebu Hanife ve Ebu Yusuf�a g�re abdesti bozar, Muhammed bin Hasan�a g�re bozmaz. �kincisi ise ��plak olarak cinsel organlar�n birbirine de�dirilmesidir. Erke�in abdestinin bozulmas� i�in zekerinin sertle�mi� olmas� gerekir. Kad�n�n abdesti her hal�karda bozulur.

Maliki ve Hanbel� Mezheblerine ve me�hur rivayette Ahmed bin Hanbel�e g�re, kad�na �ehvetle dokunmak abdesti bozar. Ayr�ca Alkame, Ebu Ubeyd, en-Nehai, el-Hakem, Sevri, �shak ve �abi de bu g�r��tedir.

Maliki Mezhebine g�re, dokunmak suretiyle abdestin bozulmas�n�n �� art� vard�r: Dokunan�n bali� olmas�, dokunulan�n kendisine kar�� cinsi arzu duyulan kimse olmas� ve dokunan�n bunu lezzet kast�yla yapmas�d�r. Dokunan ki�i ister zevcesine, ister yabanc� birisine, isterse de mahrem olan birisine dokunsun veya dokunma ister erkek ve isterse kad�nlar aras�nda olsun, ister �rt�l� ister ��plak tene olsun zevk ile dokunuldu�unda veya zevk kast edildi�inde abdest bozulur. Yine ister lezzet al�ns�n ister al�nmas�n dudaktan �pmek ile abdest bozulur. Dudaktan ba�ka bir yerin �p�lmesi h�linde ise her ikisi de bali� iseler ikisinin de abdesti bozulur. Bakmaktan veya d��nmekten dolay� zevk almakla mezi gelmedi�i s�rece abdest bozulmaz. Kendi�sine kar�� cinsi arzu duyulmayan k��e veya sakall� bir erke�e dokunmaktan dolay� da abdest bozulmaz.

�afii Mezhebine g�re ve �� nakilden ��nc�s�nde Ahmed bin Hanbel�e g�re mahrem say�lmayan kad�na, �l� dahi olsa arada bir engel bulunmadan dokunmak, her durumda dokunan�nda, dokunulan�nda abdestini bozar. Abdestin bozulmas� i�in her iki taraf�n bali� olmas� gerekir. Bali� olmam�� ocuklara dokunmak abdesti bozmaz. Sa�, di�, t�rnak veya arada bir engel ile tene dokunmak abdesti bozmaz.

Hanbel� Mezhebine g�re, arada engel olmaks�z�n hangi kad�na olursa olsun, cildine �ehvetle dokunmak abdesti bozar, hatta ayn� �artlarla kad�nlar�n dokun�du�u erkeklerin abdesti de bozulur. Bu konuda mahrem-yabanc�, b�y�k-k��k ayr�m� yap�lmaz. Dokunulan�n abdesti zevk duymad�� s�rece bozulmaz. Sa�, di�, t�rnak veya arada bir engel ile tene dokunmak abdesti bozmaz. Erke�in erke�e, kad�n�n kad�na dokunmas� isterse zevk ile olsun abdesti bozmaz.

7. Zekere Dokunmak: Hanefi Mezhebine g�re, �ehvetli veya �ehvetsiz, avu�la veya parmaklarla zekere (cinsi organa) dokun�mak abdesti bozmaz. Ali bin Ebi Talib, �bn Mesud, �bn Abbas, Zeyd bin Sabit, �mran bin Husayn, Huzeyfe bin el-Yeman ve Ebud Derda da bu g�r��tedir.

Maliki, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, zekere dokunmakla abdest bozulur. �bn �mer, Said bin el-M�seyyeb, Ata, M�cahid, Eban bin Osman, Urve, S�leyman bin Yesar, Tavus, Z�hri ve Evzai de bu g�r��tedir.

Maliki Mezhebine g�re, bali� bir kimsenin zekerine dokunmas�yla abdesti bozulur. Elin y�da parma��n i�i veya yan taraf�yla arada bir engel bulunmaks�z�n ��plak olarak, zevk duyulsun veya duyulmas�n, kasten veya sehven dokunmakla abdest bozulur. Elin ya da parma��n d�� taraf� ile dokunmakla abdest bozulmaz. D�b�re ve hay�lara dokunmak abdesti bozmaz. Kad�n�n kendi fercine (cinsel organ) dokunmas� da, abdestini bozmaz. Ya�� k��k ya da b�y�k olsun, ki�inin bir ba�ka erke�in zekerine dokunmas� abdestini bozmaz.

�afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, erkek veya kad�n�n ister kendi, ister ba�kalar�n�n cinsel organlar� veya d�b�rleri olsun, ��plak olarak dokunmalar�yla abdest bozulur. Dokunulan kimsenin b�y�k-k��k, �l� ya da diri olmas� aras�nda fark yoktur. �afii Mezhebine g�re elin ya da parma��n i�i veya yan taraf�yla arada bir engel bulunmaks�z�n ��plak olarak dokumak abdesti bozuyor iken elin y�da parma��n d�� taraf� ile dokunmakla abdest bozulmaz. Hanbel� Mezhebine g�re, elin ya da parma��n i� k�sm� ile d�� k�sm� aras�nda her hangi bir fark yok�tur.

8. Namazda G�lmek: Hanefi Mezhebine g�re namazda yan�nda bulunan ki�i i�itecek kadar g�len bali� bir kimsenin abdesti bozulur. el-Hasan, Nehai ve Sevri�de bu g�r��tedir.

9. Abdeste ��phe Etmek: Maliki Mezhebine g�re, bir kimse abdest ald�ktan sonra abdestinin bozu�lup bozulmad��nda ��phe ederse veya ab�destini bozduktan sonra abdest al�p almad��nda veya abdest ald�ktan sonra devam etti�inde ��phe ederse abdest bozulur.

Hanefi, �afii ve Hanbel� Mezheblerine g�re, bir kimse abdestli oldu�unu kesin bilip, bozdu�unda ��phe ederse kesin olana g�re hareket edilir ve abdesti bozulmu� say�lmaz. Bununla beraber abdestini bozdu�undan emin, tekrar abdest ald��ndan ��phe ederse abdestsiz kabul edilir. Sevri ve Evzai de bu g�r��tedir.

10. �l� Y�kamak: Hanbel� Mezhebine g�re, �l� y�kamakla abdest bozulur. Ayr�ca �bn �mer, �bn Abbas ve Ebu Hureyre, �shak ve Nehai de ayn� g�r��tedir.

11. Deve Eti Yemek: Hanbel� Mezhebine g�re, deve eti �i� veya pi�mi�, bilerek veya bilmeyerek yendi�inde abdesti bozar. Ayr�ca �bn �mer, Zeyd bin Sabit, Ebu Talha, Ebu Musa, Ebu Hureyre, Enes, �mer bin Abdilaziz, Ebu Miclez, Ebu K�labe, el-Hasan ve Z�hri de ayn� g�r��tedir.

12. �rtidat (Dinden ��kmak): Maliki ve Hanbel� Mezheblerine g�re, irtidat abdesti bozar. Evzai ve Ebu Sevr de ayn� g�r��tedir.

11. �er�an �z�rl� Kimsenin Abdesti:

Hastal�k ve yaralanma gibi nedenlerden �t�r� insan v�cudunun anormal bir h�le ge�mesi sebebiyle irade d�� akan veya ��kan irin, kan, idrar, yel, gaita, mezi veya istihaze kan� gibi herhangi bir hades hali (abdesti bozan bir �ey) m�kellef i�in �er�an �z�rd�r.

Hanefi Mezhebi g�re, hades hali farz olan bir namaz vaktinin tamam�nda, �zerinden kalkmayan ki�i �z�rl�d�r. Misal olarak, ��le namaz� vaktinin ba�lang�c�ndan ikindi namaz� vaktinin giri�ine kadar idrar ak�nt�s� devam eden bir ki�i �er�an �z�r sahibi olur. �z�rl� bir kimsenin �zerinden hades hali tam bir namaz vakti boyunca kesilmedi�i s�rece, �z�rl�l�k hali sona ermez. Devam�n�n �art� �zr�n ba�lamas�ndan sonra bir defa dahi olsa vak�tin b�t�n�nde g�r�lmesidir ki, onun devam etti�i bilinebilsin. �z�rl� kimse her farz namaz vakti i�in abdest al�r. Bu vakit i�inde alm�� oldu�u abdest ile diledi�i kadar farz veya nafile namaz k�labilir. Al�nan abdest, kendisini �z�rl� k�lan hades halinden ba�ka bir hades hali vuku bulmad�� s�rece bozulmaz. Bu kimsenin abdesti sadece farz namaz vaktinin ��kmas� ile bozulur. Ancak sabah namaz�n�n vakti ��kt�ktan sonra al�nan abdest, ��le namaz�n�n vaktinin girmesiyle bozulmaz. ��nk� ��le vaktinin girmesi abdesti bozucu de�ildir. �z�rl� mesela necis bir ak�nt�s� olan kimse, elbisesine bula�an necaseti y�kamakla emrolunur. Ancak ak�nt� devaml� ve bundan sak�nmak m�mk�n olmaz ise bu af olunur. Hadesten �t�r� necis olan elbise, namaz i�inde tekrar necislenmeyecekse de�i�tirmek vacibtir.

Maliki Mezhebine g�re, hades hali namaz vakitlerinin en az yar�s�nda devam ediyorsa abdest bozulmaz. Daha az�nda gelen hadesten dolay� abdest bozulur. Al�nan abdest �z�rl� bulunan hal harici bir �eyle bozulmad�� takdirde al�nan bu abdest ile birden fazla farz ya da nafile namaz k�l�nabilir. Vaktin girmesi ve ��kmas� abdesti bozmaz. Ancak her farz namaz i�in abdest almak m�stehabt�r. Bu hal hadesin ne zaman vuku bulaca�� tahmin edilemiyor ve tedaviye imk�n bulunam�yor ise b�yledir. Farz namaz vakti i�inde ak�nt�n�n zaman� belli ise ondan �nce namaz k�lmak vacib olur. Yine ak�nt�n�n kesilece�i zaman belli ise ondan sonra namaz k�lmak vacib olur.

�afii Mezhebine g�re, hades halinde olan m�kellef, bu ak�nt�y� y�kar ve sarg�bezi gibi maddelerle hadesin ��k�� yerini sarar. Arkas�ndan ara vermeden abdest alarak namaz k�lar. Zira hadesi azaltmak vacibtir. Namaz�n kendisiyle ilgili i�lerden �t�r� misal olarak ezan, kamet ve cemaat beklemek gibi hallerden �t�r� namaz� geciktirmek, abdeste zarar vermez. Ancak namazla ilgili olmayan yemek ve konu�mak gibi hallerden �t�r� namaz� geciktirmek abdesti bozar. Hem abdestin iadesi hem de hades halini azaltmak i�in hadesi y�kamak ve yeniden sarmak vacib olur. ��nk� ondan sak�nmak m�mk�n iken hades ve necaset tekerr�r etmi��tir. ��le namaz� hari� her farz namaz i�in yeni abdest almak vacibtir. Yani sabah namaz� vaktinin ��kmas�ndan sonra ��le namaz� vaktine kadar olan s�re farz namaz vakti olmad��ndan bu vakitlerde al�nan abdestle onu fasit k�lan ba�ka bir hades hali olmad��nda o abdest ile ��le namaz�n�n k�l�nmas� caizdir. Her farz namaz i�in hadesi azaltmak ayr�ca vacibtir.

Vakit i�inde al�nan abdestle birden fazla nafile k�lmak caizdir. Fakat vakit i�inde bir abdestle birden fazla farz namaz k�lmak caiz de�ildir. Hades hali namaz k�l�nabilecek kadar kesildi�inde namaz i�in abdest almak ve necaseti temizleyerek namaz k�lmak vacib olur. Meni ak�nt�s� olan kimsenin ise her farz i�in gusletmesi zorunludur. Namazda oturmak suretiyle hadesini tutabiliyor ise, iade s�z konusu olmak�s�z�n b�yle yapmas� vacib olur.

Hanbel� Mezhebine g�re, idrar, mezi, kan, yel ve buna benzer daimi bir hades sahibi ki�inin abdesti bozulmaz. Ancak �z�rl� bir ki�inin hades hali taharet ile birlikte namaz k�lacak kadar bir vakit kesiliyor ise hades hali ile birlikte al�nan abdest bozulur ve o vakit i�erisinde namaz�n� eda etmesi vacibtir. Hades hali daimi oldu�unda ise hadesin ��kt�� yer y�kand�ktan ve sarg�bezi gibi �eylerle ��kmas� m�mk�n oldu�u kadar engellendikten sonra namaz k�l�n�r. ��le namaz� hari� her vakti giren farz namaz i�in yeni abdest almak vacibtir. Bu h�k�m �afii Mezhebinde oldu�u gibidir. Bir vakit i�inde al�nan abdest ile birden fazla farz namaz k�l�nabilir.

H�time:

Namaz�n anahtar� olan abdestin f�kh�na dair mezhebler taraf�ndan s�ylenmi� olan s�zler elbette yukar�da naklettiklerimden ib�ret de�ildir. Bunlar�n tafsilat� her mezhebin kendi f�k�h kit�blar�nda yer almaktad�r. Bununla birlikte abdeste dair yukar�da naklolan bilgileri zabteden bir kimse, abdest gibi her daim me�gul oldu�umuz bir ibadette hi�te az�msanmayacak bir seviyeyi elde etmi� olur.

Hamd �lemlerin rabbi olan All�h�a mahsustur. Sal�t ve sel�m yarat�lm��lar�n en hay�rl�s� Muhammed sallall�hu aleyhi ve sellem�in, �linin ve ashab�n�n �zerine olsun.

Yard�m ve ba�ar�, izzet ve �eref All�h�tand�r.

O, her �eyin en iyisini bilendir.

KAYNAK :

1433 h. / 2012 m.

Abdull�h Sa�d el-M�derris.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( D�rt Mezhebe G�re Abdest ba�l�kl� yaz� Polat Akyol taraf�ndan 27.03.2020 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

D�rt Mezhebe G�re Abdest

Mukaddime:

1. Abdestin Tarifi:

2. Abdestin H�km�:

3. Abdestin Farz Olmas�n�n �artlar�:

4. Abdestin Sahih Olmas�n�n �artlar�:

5. Abdestin R�k�nleri/Farzlar�:

6. Abdestin S�nnetleri:

7. Abdestin Adab�:

8. Abdestin Al�n�� �ekli:

9. Abdestin Mekruhlar�:

10. Abdesti Bozan �eyler:

11. �er�an �z�rl� Kimsenin Abdesti:

H�time:

8. Abdestin Al�n�� ekli: