HAC VE UMRE YAPMAK

(DEVAMI) 1

Mukaddime: 

 

Rahmân ve Rahîm olan Allâh’u Teâlâ’nýn Adýyla…

 

Hamd, Allâh’a mahsustur. O’na hamd eder, O’ndan yardým ve maðfiret dileriz. Nefislerimizin þerrinden ve amellerimizin kötülüðünden O’na sýðýnýrýz. O’nun hidâyete erdirdiðini hiç kimse saptýramaz, saptýrdýðýný ise hiç kimse hidâyete erdiremez. Þehâdet ederim ki, Allâh’tan baþka ibâdete lâyýk hiçbir ilâh yoktur. Ve yine þehâdet ederim ki, Muhammed aleyhisselâm O’nun kulu ve Rasûlü’dür…

 

Bundan sonra:   

(16) Ýhram

(33) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yüksek sesle telbiye okumasý, Zulhuleyfe’den devesi onu Beyda mevkiinde dümdüz doðrulttuðu zamandýr.” (Buhari 1444)

(34) Salim babasý Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma)’yý þöyle derken iþitmiþtir:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) mescidin yanýndan baþka bir yerde telbiye etmedi, yani ancak Zulhuleyfe mescidinde telbiye etti.” (Buhari 1463, Müslim 1186)

(17) Telbiye Getirmek

(35) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Ben, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den saçlarýný zamklý bir madde ile toplayýp yapýþtýrmýþ olduðu halde ihramda yüksek sesle telbiye ederken iþittim. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þu sözleri söylüyordu:

“Lebbeyk Allahumme Lebbeyk, Lebbeyke La Þerike Leke Lebbeyk, Ýnne‘l-Hamde Ve’n-Ni’mete Lek, ve’l-Mülke Lâ Þerike Lek.”

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), bu kelimeler üzerine ziyade yapmýyordu.

(Buhari 5936, Müslim 1184/19, Ebu Davud 1812, Nesei 2747, Tirmizi 825, Darimi 2/34, Ýbni Mace 2918, Ýbni Huzeyme 2261, Ýbni Hibban 3799, Darekutni 2/225, Beyhaki 5/44, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/3)

(36) Aiþe (Radiyallahu Anha) þöyle dedi:

Ben, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in nasýl telbiye söylediðini elbette iyi bilirim. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) telbiyesinde:

“Lebbeyk Allahumme Lebbeyk, Lebbeyke La Þerike Leke Lebbeyk, Ýnne‘l-Hamde Ve’n-Ni’mete Lek.” (Buhari 1470)

(18) Telbiye Getirirken Sesi Yükseltmek!

(37) Hallad bin es-Saib el-Ensari babasýndan rivayet ederek þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Bana Cebrail Aleyhisselam geldi, ashabýma ve beraberimde bulunanlara tahlil veya telbiye ikisinden birini kastediyor getirirken seslerini yükseltmelerini kendilerine emretmemi bana emretti!” (Ebu Davud 1814, Nesei 5/162, Tirmizi 820, Ýbni Mace 2922, Malik 1/334, Darekutni 2/238, Begavi 1867)

(19) Hac Ýçin Ýhram Vaciptir

(38) Musa bin Nafi (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

Bir defasýnda temettu hacýsý olarak umre niyetiyle Mekke’ye geldim. Tevriyeden üç gün önce Mekke’ye girdik. Mekke halkýndan bazý kimseler bana:

–Senin haccýn Mekkelilerin haccýna dönmektedir! dediler. Ben de Ata bin Ebi Rebah (Radiyallahu Anh)’ýn yanýna gittim ve kendisinden fetva istedim. Ata þöyle dedi:

−Bana Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle rivayet etti:

−Kendisi Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in Mekke’ye kurbanlýk develer gönderdiði hac günü, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber hac etmiþtir. Sahabeler o gün, Ýfrad hac niyetiyle ihrama girip telbiye etmiþlerdi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onlara þöyle buyurdu:

−“Haccýnýzý umreye çevirin! Beyti tavaf, Safa ile Merve arasýný sa’y etmek ve saçlarýnýzý kýsaltmak suretiyle ihramlarýnýzdan çýkýnýz! Sonra ihramsýz olarak Mekke’de ikamet ediniz! Terviye günü olduðu vakit hacca niyetle ihrama girip telbiye getiriniz! Önceki Ýfrad haccýnýzý bu þekilde haccý temettu yapýnýz!”

Sahabeler:

−Ya Rasulallah! Biz ilk ihrama giriþimizde hac diye isimlendirdiðimiz halde, o haccýmýzý nasýl temettu yaparýz? dediler. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Sizler benim emrettiðim þeyleri yapýnýz! Eðer ben de kurban sevk etmemiþ olsaydým, þüphesiz ki, size emrettiðim gibi yapardým! Fakat kurbaným varacaðý yere ulaþýncaya yani Mina’da kesilinceye kadar ihramlýya haram olan þeylerden hiç birisi bana helal olmaz!”

Bunun üzerine sahabeler Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in emrettiði gibi yaptýlar.

(Buhari 1488)

(39) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Bizler, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber Ýfrad hac ile telbiye ederek geldik. Aiþe (Radiyallahu Anha)’da umre ile ihrama girerek geldi. Serif mevkiine geldiðimiz zaman Aiþe (Radiyallahu Anha) hayýz oldu. Nihayet Mekke’ye geldiðimizde Kâbe’yi tavaf ve Safa ile Merveyi de sa’y ettik. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bizden yanýnda kurbanlýk bulunmayan kimselere ihramdan çýkmalarýný emretti. Biz hangi þeyle helal oluyor dedik. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Ýhramlýya haram olan þeylerin hepsi size helâldir!”

Bunun üzerine biz kadýnlarla münasebet yaptýk, kokular süründük ve elbiselerimizi giyindik. Arafe ile aramýzda dört gün kalmýþtý. Sonra terviye Zilhicce ayýnýn sekizinci günü yüksek sesle telbiye getirdik. Sonra Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Aiþe (Radiyallahu Anha)’nýn yanýna girdi ve onu aðlar halde buldu þöyle buyurdu:

−“Neyin var?”

Aiþe (Radiyallahu Anha):

−Benim halim þudur ki, ben hayýz oldum! Ýnsanlar ihramdan çýktýklarý halde ben ne ihramdan çýkabildim ve ne de Beyti tavaf edebildim. Þimdi ise insanlar hacca gidiyorlar dedi. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Þüphesiz ki, bu Allah’ýn, Adem’in kýzlarý üzerine yazmýþ olduðu bir þeydir. Dolayýsýyla yýkan ve sonra hac niyetiyle ihrama gir!”

Aiþe (Radiyallahu Anha)’da böyle yaptý ve mevkýflar da bulundu. Nihayet temizlenince Kâbe’yi tavaf ve Safa ile Merve arasýnda sa’y etti. Sonra Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Sen hac ve umrenden birlikte çýktýn!”

Aiþe (Radiyallahu Anha):

−Ya Rasulallah! Ben gönlümde Beyti tavaf etmediðimi bilip dururken nasýl hac etmiþ olurum? dedi. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Ey Abdurrahman! Bunu götür ve Tenimden umre yaptýr!”

Bu, Minadan Muhassab mevkiine indikleri gece olmuþtu.

(Müslim 1213/136)

(40) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) Yahya’nýn rivayetinde þöyle dedi:

“Biz, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber Ýfrad hacca niyet ederek ihrama girip telbiye getirdik. Bu hadis Ýbnu Avn (Radiyallahu Anh)’ýn rivayetinde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ýfrad hacca niyet ederek ihrama girip telbiye getirdi þeklindedir.”

(Müslim 1231/184)

(41) Esma (Radiyallahu Anha) þöyle dedi:

Ýhramlýlar olarak yola çýktýk. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

“Kimin yanýnda kurbanlýk varsa o, ihramlý hali üzere sabit kalsýn! Kimin de yanýnda kurbanlýk yoksa o, ihramdan çýksýn!”

Benim yanýmda kurbanlýk yoktu, bu yüzden ben ihramdan çýktým. Kocam Zübeyr’in yanýnda kurbanlýk vardý, bu nedenle o, ihramdan çýkamadý. Ben elbisemi giyinip çýktým ve Zübeyr’in yanýna oturdum. Zübeyr bana:

−Yanýmdan kalk dedi. Ben de ona:

−Üzerine atlamamdan mý korkuyorsun? dedim.

(Müslim 1236/191)

(42) Enes (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Ben, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in umre ile hacca birlikte niyet ederek:

“Lebbeyke Umreten ve Haccen.” diyerek yüksek sesle telbiye getirdiðini iþittim.

(Müslim 1251/214, Ebu Davud 1795, Nesei 2728, Tirmizi 821, Ýbni Mace 2968, Ýbnu’l-Carud 430, Ýbni Hibban 3930, Ýbni Ebi Þeybe 4/542, Tayalisi 2121, Begavi 1881, 1882, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/282)

Haccý Kýran

(43) Nafi (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma), Haccac’ýn ibni Zübeyr ile savaþmak için Mekke’ye geldiði yýl hac yapmak istedi. Kendisine:

−Ýnsanlar arasýnda bir harp var, biz onlarýn seni hacdan men edeceklerinden korkuyoruz! denildi. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ þöyle buyuruyor:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ ف۪ي رَسُولِ اللّٰهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَ وَذَكَرَ اللّٰهَ

 كَث۪يراًۜ

“Ýçinizden Allah’ýn lutfuna ve âhiret gününe umut baðlayanlar, Allah’ý çokça ananlar için hiç þüphe yok ki, Resûlullah’ta güzel bir örneklik vardýr.”  (Ahzâb: 33/21)

Eðer Beyti ziyaretten men edilirsem ben de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yaptýðý gibi yaparým. Ben sizleri Þahid yapýyorum ki, ben umre yapmayý kendime vacip kýldým dedi. Sonra yola çýktý. Nihayet Zulhuleyfenin önündeki Beydâ mevkiine ulaþtýðý zaman:

−Hac ile umrenin hali engel sebebiyle ihramdan çýkýþýn mubahlýðýnda farksýz bir þeydir. Dolayýsýyla, ben sizleri Þahid kýlýyorum ki, ben umremle beraber haccý kendime vacib kýldým! dedi. Yolda Cuhfe yakýnýndaki Kudeyd mevkiinden satýn aldýðý kurbaný hediye kurbaný olarak sevk etti.

Bu tek kurban üzerine ziyade yapmadý. Ýhramýn haram kýldýðý suçlardan hiç birini iþlemediði için baþka kurban kesmedi. Arada ihramdan çýkmadý, ihramdan dolayý haram olan fiillerin hiç biri kendisine helal olmadý, týraþ olmadý, saçýný kýsaltmadý. Nahr günü olunca kurbanýný kesti, týraþ oldu ve ifâda tavafýný yaptý. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) nahr günü yaptýðý bu ilk tavafla hac ve umre tavafýný eda ettiði görüþünde bulunuyordu. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in da böyle yaptýðýný söylerdi.”

(Buhari 1639, Müslim 1230/182, Nesei 2745)

Haccý Temettu

(44) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) temettu haccý hakkýnda sorulduðunda þöyle dedi:

Veda haccýnda Muhacirler, Ensar ve Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in eþleri ihrama girip telbiye getirdiler. Biz de ihrama girip telbiye getirdik. Mekke’ye geldiðimiz zaman Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Hediye kurbanýný taklit edip beraberinde getirmiþ olan kimseler müstesna, hac niyetiyle yaptýðýnýz ihram ve telbiyelerinizi umreye çeviriniz!”

Bizler Beyti tavaf, Safa ile Merve arasýný sa’y edip ihramdan çýktýk, kadýnlara geldik ve elbiselerimizi giydik. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Kurbanlýðýný taklit eden kimselere, kurban varacaðý yere ulaþýncaya yani Mina’da kesilene kadar ihramýn haram kýldýðý þeylerden hiç biri helal olmaz!”

Sonra bize terviye günü öðleden sonra hac için ihrama girmemizi emretti. Biz Arafat’ta vakfe, Müzdelife’de geceleme, bayram günü Mina’da cemre atma ve týraþ gibi hac ibadetlerini bitirip akabinde Mekke’ye geldiðimiz, Beyti tavaf, Safa ile Merve arasýný sa’y ettiðimiz zaman, artýk bizim haccýmýz tamam olmuþ ve üzerimize kurban vacib olmuþtur.

Nitekim Allah Subhanehu ve Teâlâ þöyle buyuruyor:

وَاَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّٰهِۜ فَاِنْ اُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ وَلَا تَحْلِقُوا

 رُؤُ۫سَكُمْ حَتّٰى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُۜ   فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَر۪يضاً اَوْ بِه۪ٓ  اَذًى مِنْ

 رَأْسِه۪ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ اَوْ صَدَقَةٍ اَوْ نُسُكٍۚ فَاِذَٓا اَمِنْتُمْ۠  فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ اِلَى

 الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلٰثَةِ اَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ

 اِذَا رَجَعْتُمْۜ  تِلْكَ عَشَرَةٌ   كَامِلَةٌۜ  ذٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ اَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ

 الْحَرَامِۜ  وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ شَد۪يدُ الْعِقَابِ۟

“Haccý ve umreyi Allah için eksiksiz yerine getirin; engellenirseniz kolayýnýza gelen bir kurban gönderin. Kurban, mahalline ulaþýncaya kadar baþlarýnýzý týraþ etmeyin. Fakat içinizden biri hasta ise veya baþýndan bir rahatsýzlýðý varsa (týraþýný olup) oruç veya sadaka yahut kurban olarak bir fidye ödesin. Güvenlikte olduðunuzda hacdan önce umre yapan kiþi, gücünün elverdiði türden bir kurban kessin. Bulamayan ise hac sýrasýnda üç gün, döndükten sonra da yedi gün yani tam on gün oruç tutmalýdýr. Bu, ailesi Mescid-i Harâm civarýnda oturmayanlar içindir. Allah’ýn buyruðuna saygýlý olun ve bilin ki Allah’ýn cezalandýrmasý çok þiddetlidir.” (Bakara: 2/196)

Ayetteki: “döndükten sonra” tabiri, memleketinize döndüðünüz zaman demektir. Kurban olarak bir davar yeterlidir. Böyle yapanlar bir yýlda iki büyük ibadeti, hac ile umre arasýný birleþtirmiþlerdir. Çünkü Allah'u Teâlâ Kitabýnda hac ile umreyi cem etmeyi indirmiþtir. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’de bunu þeriat ve kanun yapmýþ ve temettu haccýný Mekke halkýndan gayrý insanlar için meþru kýlmýþtýr...

(Buhari 1492)

(45) Mutarrif bin Abdullah (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ýmran bin Husayn ölümü ile neticelenen hastalýðýnda bana haber gönderip þöyle dedi:

Ben sana bazý hadisler söyleyeceðim olur ki, Allah benden sonra, bu hadislerle sana fayda verir. Eðer yaþarsam bu hadisleri kimseye anlatma! Eðer ölürsem ve sen de dilersen onlarý baþkalarýna söyle. Þüphesiz ki bana selam verilmiþtir. Ýyi bil ki, Allah’ýn Nebisi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hac ile umrenin arasýný cem etti. Sonra umreyi neshedici Allah’ýn Kitabýnda ayet inmedi ve Allah’ýn Nebisi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’de bunu yasaklamadý! Bir adam kendi reyi ile dilediði þeyi söylemiþtir.”

(Müslim 1226/168, Nesei 2726, Darimi 2/35, Tabarani Mucemu’l-Kebir 18/348, Ahmed bin Hanbel Müsned 4/228)

(46) Said bin Müseyyeb (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ali (Radiyallahu Anh) ile Osman (Radiyallahu Anh) Usfan mevkiinde bir araya geldiler. Osman temettu haccýndan veya hac zamaný umreden insanlarý yasaklýyordu! Bunun üzerine Ali (Radiyallahu Anh):

−Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yapmýþ olduðu iþten ne istiyorsun ki, onu insanlara yasaklýyorsun? dedi. Osman (Radiyallahu Anh):

−Sen bizi býrak dedi. Ali (Radiyallahu Anh):

−Ben seni býrakmam! dedi. Ali (Radiyallahu Anh) Osman (Radiyallahu Anh)’ýn bu tutumunu görünce ikisini cem edip umre ile hacca niyet ederek ihrama girdi.”

(Müslim 1223/159, Nesei 1569)

(22) Temettu Yapan Kiþi Kurban Keser!

(47) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) temettu haccý hakkýnda sorulduðunda þöyle dedi:

Veda haccýnda Muhacirler, Ensar ve Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in eþleri ihrama girip telbiye getirdiler. Biz de ihrama girip telbiye getirdik. Mekke’ye geldiðimiz zaman Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Hediye kurbanýný taklit edip beraberinde getirmiþ olan kimseler müstesna, hac niyetiyle yaptýðýnýz ihram ve telbiyelerinizi umreye çeviriniz!”

Bizler Beyti tavaf, Safa ile Merve arasýný sa’y edip ihramdan çýktýk, kadýnlara geldik ve elbiselerimizi giydik. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Kurbanlýðýný taklit eden kimselere, kurban varacaðý yere ulaþýncaya yani Mina’da kesilene kadar ihramýn haram kýldýðý þeylerden hiç biri helal olmaz!”

Sonra bize terviye günü öðleden sonra hac için ihrama girmemizi emretti. Biz Arafat’ta vakfe, Müzdelife’de geceleme, bayram günü Mina’da cemre atma ve týraþ gibi hac ibadetlerini bitirip akabinde Mekke’ye geldiðimiz, Beyti tavaf, Safa ile Merve arasýný sa’y ettiðimiz zaman, artýk bizim haccýmýz tamam olmuþ ve üzerimize kurban vacib olmuþtur. 

Nitekim Allah'u Teâlâ þöyle buyuruyor:

“Hacca kadar umre ile faydalanmak isteyen kimse, kolayýna gelen kurbaný keser. Kurbaný bulamayan kimse üç gün hacda, yedi gün de döndüðünüz zaman, (toplamý) tam on gün oruç tutar. Bu ailesi Mescidi Haramda oturmayanlar içindir” (Bakara Suresi 196)

Ayetteki: “...döndüðünüz zaman...” tabiri, memleketinize döndüðünüz zaman demektir. Kurban olarak bir davar yeterlidir. Böyle yapanlar bir yýlda iki büyük ibadeti, hac ile umre arasýný birleþtirmiþlerdir. Çünkü Allahu Teâlâ Kitabýnda hac ile umreyi cem etmeyi indirmiþtir. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’de bunu þeriat ve kanun yapmýþ ve temettu haccýný Mekke halkýndan gayrý insanlar için meþru kýlmýþtýr...

(Buhari 1492)

(48) Ebu Cemre (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ben, Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma)’ya temettu haccýný sordum. Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) bana temettu haccý yapmamý emretti. Ben yine kendisine hediye kurbanýný sordum. Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma):

−Temettu haccýnda, deve yahut sýðýr yahut davar kurban etmek veya deve ve sýðýr kurbanýnda ortak olmak vardýr dedi. Ebu Cemre dedi ki:

−Bazý insanlar temettu haccýný hoþ görmezlerdi. Ben uyudum ve rüyamda þöyle gördüm. Bir insan:

−Temettu mebrur bir hacdýr ve kabul edilmiþ bir umredir diye nida ediyordu. Ben uyanýnca Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma)’ya geldim ve rüyamý anlattým. Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma):

−Allah'u Ekber temettu haccý Ebu’l-Kasým (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in sünnetidir! dedi...”

(Buhari 1605)

(23) Kudum Tavafý ve Ýki Rekât Namaz Kýlmak

(49) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) sahabeleriyle Mekke’ye geldi. Müþrikler kendi kendilerine:

−Muhammed size doðru geliyor. Yesrib’in vebasý onlarý iyice zayýflatmýþ bir haldeler, dediler. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunun üzerine sahabelere tavafýn ilk üç þavtýnda koþmalarýný, Yemen tarafýnda ki, iki köþe arasýnda yürümelerini emretti. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i tavafýn bütün þavtlarýnda onlara koþmayý emretmekten men eden bir þey varsa o da ancak sahabelerine þefkati idi.”

(Buhari 1540, Müslim 1266/240, Ebu Davud 1886, Nesei 2945, Tirmizi 863, Ahmed bin Hanbel Müsned 1/290)

(50) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hac ve umrede tavaf ettiði zaman, önce üç tavafý koþarak, dört tavafý da yürüyerek yapardý. Sonra iki rekât tavaf namazý kýlar, sonra da Safa ile Merve arasýný tavaf ederdi.”

(Buhari 1548, Müslim 1262/233, Ebu Davud 1893, Nesei 2941, Darimi 2/42, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/30)

(51) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Beyti ilk tavaf ettiði zaman, ilk üç tavafta koþar, diðer dört tavafta yürürdü. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Safa ile Merve arasýnda tavaf ettiði zaman da vadinin ortasýnda yine koþardý.”

(Buhari 1603, Müslim 1261/230, Nesei 2942)

(24) Haceru’l-Esvedi Ýstilam Edip Öpmek

(52) Zübeyr bin Arabi (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Bir kimse, Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma)’yý Hacerü’l-Esved’in istilam edilmesinin hükmünü sordu. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma):

−Ben, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in Hacerü’l-Esved’i istilam ettiðini ve onu öptüðünü gördüm diye cevap verdi...”

(Buhari 1545)

Safa ve Merve Arasýnda Sa’y Etmek

(53) Urve (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ben Aiþe’ye “Safa ile Merve Allah’ýn niþanlarýndandýr. Kim Beyti hac eder, ya da umre yaparsa onlarý tavaf etmesinde kendisine bir günah yoktur!..” Bakara Suresi 158. ayeti hakkýnda ne dersin? Yemin ederim ki, Safa ile Merve arasýnda sa’y etmemek hiç kimseye günah olmaz dedim. Aiþe (Radiyallahu Anha):

−Ey kýz kardeþimin oðlu! Sen çirkin bir söz söyledin! Eðer bu ayetin manasý senin tevil ettiðin gibi sa’y mubah olsaydý, ayet “Safa ile Merve arasýnda sa’y etmemekte günah yoktur!..” þeklinde olurdu. Fakat bu ayet Ensar hakkýnda indirildi! Ensar Müslüman olmadan önce, kendisine ibadet ettikleri, Müþellel mevkiinde bulunan taðut Menat putu için ihrama girip telbiye ederlerdi. Ensar’dan ihrama giren kimseler kendi putlarý karþýsýnda bulunan Safa ile Merve putlarý arasýnda sa’y etmeyi günah sayarlardý. Ensar Müslüman olduklarý zaman müþkül saydýklarý bu vaziyeti Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e sorarak þöyle dediler:

−Ya Rasulallah! Bizler Safa ile Merve arasýnda tavaf etmeyi günah sayardýk! Bunun üzerine Allah'u Teâlâ:

“Safa ile Merve Allah’ýn niþanlarýndandýr...” ayetini indirdi. Aiþe (Radiyallahu Anha):

−Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Safa ile Merve arasýný tavaf edip sa’y etmeyi kendi fiili ile þeriat yapmýþtýr. Artýk bu iki tepenin arasýný tavaf etmeyi terk etmek, hiç kimse için caiz deðildir demiþtir...”

(Buhari 1568, Müslim 1277/259, Nesei 2967, Tirmizi 2965, Ýbni Huzeyme 2766, Ýbni Hibban 3840)

(54) Asým bin Süleyman (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ben, Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’a, sizler Safa ile Merve arasýnda sa’y etmeyi çirkin görüyor muydunuz? dedim. Enes (Radiyallahu Anh):

−Evet, zira bu sa’y etmeler, Allah'u Teâlâ:

“Safa ile Merve Allah’ýn niþanlarýndandýr. Kim Beyti hac eder, yada umre yaparsa onlarý tavaf etmesinde kendisine bir günah yoktur...” ayetini indirene kadar cahiliye alametlerinden idi dedi.”

 (Buhari 1572, Müslim 1278/264)

(26) Sa’yýn Tekrarlanmamasý!

(55) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve sahabeleri Safa ile Merve arasýnda bir sa’ydan gayrý sa’y etmediler!”

(Müslim 1279/265, Ebu Davud 1895, Nesei 2986, Ýbni Mace 2972, 2973)

(27) Terviye Günü

(56) Abdulaziz bin Rufey (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ben, Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’a, sordum ve Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den hatýrladýðýn bir þeyi yani Zilhiccenin sekizinci günü öðle ile ikindi namazlarýný nerede kýldýðýný bana haber verir misin? dedim. Enes (Radiyallahu Anh):

−Mina’da kýldý dedi. Ben:

–Minadan dönüþ günü ikindi namazýný nerede kýldý? dedim. Enes (Radiyallahu Anh):

−Ebtah’da kýldý dedi. Bundan sonra Enes (Radiyallahu Anh) bana:

–Sen de emirlerinin yaptýðý gibi yap, dedi.”

Ebtah: Mekke’de bir yerin isimdir, oraya Muhassab da denir.

(Buhari 1578, Müslim 1309/336, Ebu Davud 1912, Nesei 2997, Tirmizi 964)

(57) Muhammed bin Ebi Bekir es-Sakafi (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Arefe sabahý Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’a, bu gün edilecek telbiye hakkýnda ne dersin? dedim. Enes (Radiyallahu Anh):

−Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve sahabeleri ile birlikte yine böyle Minadan Arafata çýktýk. Kimimiz tekbir getirir, kimimiz yüksek sesle telbiye getirirdi. Hiçbirimiz de bundan dolayý arkadaþýný yanlýþ yaptý diye ayýplamazdý, dedi.”

(Müslim 1285/275, Buhari 1582, Nesei 3000, 3001, Ýbni Mace 3008)

(58) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Arefe sabahýnda Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber bulunduk. Bizden kimimiz tekbir getiriyor kimimiz de telbiye getiriyordu. Bizler ise tekbir getiriyorduk.”

(Müslim 1284/273, Ebu Davud 1816, Nesei 2998, 2999)

Arafat Ýle Ýlgili Konular

(28) Arefe Günü Oruç Tutmak!

(59) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma), Ümmü Fadl’dan rivayet ederek þöyle dedi:

“Bazý insanlar arefe günü Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in oruç tuttuðu hususunda Ümmü Fadl’ýn yanýnda ihtilaf ettiler. Bazýsý; Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) oruçludur dedi, bazýsý da oruçlu deðildir! dedi. Ümmü Fadl dedi ki:

−Bunun üzerine ben, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e Arafat’ta vakfe yaparken bir bardak süt gönderdim, o da bu sütü içti.”

(Buhari 1658, Müslim 1123/110, Ebu Davud 2441, Ahmed bin Hanbel Müsned 6/340)

(29) Arafat’ta Vakfe

(60) Aiþe (Radiyallahu Anha) þöyle dedi:

“Kureyþ ile Kureyþ’in dininde olan müþrikler cahiliye devrinde Müzdelife’de vakfe yaparlardý. Bunlara Ahmes ismi verilirdi. Bunlardan baþka olan Arap hacýlarý ise Arafat’ta vakfe yaparlardý. Ýslam gelince Allah, Nebisine Arafat’a gitmesini, sonra orada vakfe yapmasýný, bundan sonra da oradan dönmesini emretti. Ýþte bu, Allah’ýn:

“Sonra insanlarýn döndüðü yerden siz de dönün...” Bakara Suresi 198. ayetteki kavlidir.”

(Buhari 4214, Müslim 1219/151, Ebu Davud 1910, Nesei 3012, Tirmizi 884)

(61) Urve (Rahmetullahi Aleyh) þöyle dedi:

“Ýnsanlar cahileye devrinde Kâbe’yi çýplak olarak tavaf ederlerdi, bundan ancak Ahmesler müstesna idiler. Ahmesler ise Kureyþ ile onun doðurduðu diðer kabilelerden ibaretti. Bu Ahmesler diðer insanlara Allah’ýn rýzasý için ödünç elbiseler verip sevap ümit ederlerdi. Erkek erkeðe elbise verir, bu ödünç elbiseyi alan kiþi de aldýðý bu elbise ile tavaf ederdi. Kadýn kadýna elbise verir, o da elbiseli olarak tavaf yapardý. Ahmes fertlerinden birinin elbise vermediði kiþi ise Kâbe’yi çýplak olarak tavaf ederdi. Diðer insan topluluklarý, Arafat’tan ifada yaparlardý; Ahmes ise Müzdelifeden ifada yaparlardý. Hiþam dedi ki:

Bana babam Urve bin Zubeyr, Aiþe (Radiyallahu Anha)’dan haber verdi. Þu:

“Sonra insanlarýn döndüðü yerden siz de dönün...” Bakara 198. ayeti bu Ahmesler hakkýnda inmiþti. Dedi ki:

–Onlar cemden yani Müzdelife’den ifada yapýyorlardý, bu ayetle Arafat’a götürüldüler oraya gitmekle emrolundular.”

(Buhari 1588, Müslim 1219/152)

(30) Arefe Günü Hutbe ve Namaz

(62) Salim (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Abdulmelik bin Mervan, Irak valisi Haccac’a onu hac emiri yaptýðýnda hac amellerinde Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma)’ya muhalefet etme diye mektup yazdý. Salim dedi ki:

−Babam Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) ben onunla beraber olduðum halde Arefe günü güneþ tam ortadan meylettiði zaman Arafat’a geldi ve Haccac’ýn perdeli çadýrýnýn önünde yüksek sesle baðýrdý. Haccac üzerinde sarý boyalý bir maþlah olduðu halde çadýrdan çýktý ve:

−Ne var ya Eba Abdurrahman! dedi. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma):

−Eðer sünnete uymak istersen þimdi hutbe vaktidir yürüyün! dedi. Haccac:

−Bu saatte mi? dedi. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma):

−Evet, dedi. Haccac:

−Beni bekleyin baþýmý yýkayayým sonra çýkarým, dedi. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) devesinden indi ve Haccac çýkýncaya kadar bekledi. Haccac çýktý babamla benim aramda yürüdü. Ben Haccac’a:

−Eðer sünnete uymak istersen hutbeyi kýsa tut vakfeyi çabuk yap! dedim. Bunun üzerine Haccac, Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma)’ya bakmaya baþladý. Babam Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma), Haccac’ýn mütereddit bakýþlarýný görünce Salim doðru söylüyor, dedi.”

(Buhari 1583, Malik 1/399, Begavi 1932)

(63) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Müzdelifeden geçip Arafat’a geldi. Çadýrýný Nemirede kurulmuþ halde buldu ve oraya indi. Güneþ batýya meyledince Kasvanýn getirilmesini emretti. Kendisi için Kasvanýn üzerine semeri kondu. Sonra Arafat vadisinin ortasýna geldi. Orada insanlara bir hutbe irad ederek þunlarý söyledi:

“Þüphesiz ki, kanlarýnýz ve mallarýnýz, bu beldenizde, bu ayýnýzda bu gününüzün haramlýðý gibi sizlere haramdýr! Dikkat ediniz! Cahiliye iþlerinden olan her þey ayaklarýmýn altýndadýr, laðv edilmiþtir! Cahiliye devrinde güdülen kan davalarý da kaldýrýlmýþtýr! Kan davalarýmýzdan ilk kaldýrdýðým kan davasý ise Rebîa bin el-Haris’in kan davasýdýr. O Sa’d oðullarýnda çocuðu için sütannesi aramakta iken Huzeyl onu öldürmüþtü.

Cahiliye faizi de kaldýrýlmýþtýr! Faizlerimizden ilk kaldýrdýðým faiz Abdulmuttalib bin Abbas’ýn faizidir! O tamamýyla geçersiz kýlýnmýþtýr! Kadýnlar hakkýnda Allah’tan korkun! Muhakkak ki, sizler onlarý Allah’ýn emaný ile aldýnýz ve ferclerini Allah’ýn kelimesiyle helal kýldýnýz! Sizin onlar üzerindeki hakkýnýz, hoþlanmadýðýnýz kimselere döþeklerinizi çiðnetmemeleridir!

Eðer bunu yaparlarsa onlarý hafifçe dövün! Onlarýn sizin üzerinizdeki haklarý da maruf yönüyle yedirilmeleri ve giyindirilmeleridir! Ben size öyle bir þey býraktým ki, eðer ona sýký tutunursanýz ondan sonra asla dalalete düþmezsiniz! O, Allah’ýn Kitabýdýr. Sizler benden sorulacaksýnýz! O vakit ne diyeceksiniz?”

Sahabeler:

−Senin teblið edip vazifeyi ifa ettiðine ve nasihat eylediðine kesin þehadet ederiz! dediler. Bunun üzerine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þehadet parmaðýný semaya doðru kaldýrýp insanlara göstererek üç defa þöyle buyurdu:

−“Þahid ol ya Rab! Þahid ol ya Rab!..”

(Müslim 1218/147, Ebu Davud 1905, Nesei 2711, Ýbnu’l-Carud 465, Ýbni Mace 3074, Ýbni Hibban 3944, Ahmed bin Hanbel Müsned 14447, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1017)

(64) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Sonra ezan okuttu, sonra kamet ettirdi ve öðle namazýný kýldýrdý. Sonra yine kamet ettirdi ve ikindi namazýný kýldýrdý. Bu iki farz arasýnda baþka namaz kýlmadý. Sonra Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) devesine bindi vakfe yerine geldi.”

(Müslim 1218/147, Ebu Davud 1905, Nesei 2711, Ýbnu’l-Carud 465, 469, Ýbni Mace 3074, Ýbni Hibban 3944, Beyhaki 8827, Ahmed bin Hanbel Müsned 14447, Albânî Ýrvau’l-Ðalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 1017, 1120)

(65) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) diþi devesi Kasvanýn karnýna kaya parçalarý deðmeye baþlayýncaya kadar tepenin eteðine yanaþtý. Yayalar topluluðunu önüne aldý ve kýbleye döndü. Sonra güneþ batýncaya kadar vakfe yapmaya devam etti. Sarýlýk biraz gidip kurs kaybolunca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Usâme’yi terkisine bindirdi ve yavaþ yavaþ hareket etti...”

(Müslim 1218/147, Ebu Davud 1905, Nesei 2711, Ýbnu’l-Carud 465, Ýbni Mace 3074, Ýbni Hibban 3944, Ahmed bin Hanbel Müsned 14447)

(31) Arafat’tan Dönme ve Müzdelife’de Namazlarý Cem Etmek

(66) Usâme (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Arafat’tan geriye hareket etti. Dað yoluna girince inip su döktü. Ondan sonra abdest aldý, abdesti hafifti. Ben:

–Namaz kýlacak mýsýnýz? Ya Rasulallah! dedim. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) þöyle buyurdu:

−“Namaz önünde ileridedir.”

Yine bineðine bindi. Müzdelifeye varýnca indi ve abdest aldý. Bu kez tam ve kâmil bir abdest aldý. Sonra namaza kamet getirildi ve akþam namazýný kýldýrdý. Ondan sonra her kes devesini kendi duraðýna çökertti. Sonra yatsý namazýna kamet getirildi ve yatsý namazýný kýldýrdý. Ýki namaz arasýnda baþka bir namaz kýlmadý.

(Buhari 292, Müslim 1280/276, Malik 1/400, 401, Ebu Davud 1925, Darimi 2/58, Ýbni Hibban 1594, Tabarani Mucemu’l-Kebir 386, Beyhaki 5/122, Begavi 1937, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/208)

(67) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) þöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Müzdelife’de akþam ile yatsý namazlarýný birleþtirdi. Bu iki namazdan her biri bir kametle kýlýndý. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ne bu iki namaz arasýnda ve ne de bunlarýn ardýndan sünnet namazý kýlmadý.”

(Buhari 1593, Müslim 1288/287, Ebu Davud 1926, Nesei 3028)

(32) Müzdelifeden Sabah Namazýndan Sonra Ayrýlmak

(68) Cabir (Radiyallahu Anh) þöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) diþi devesi Kasvanýn karnýna kaya barçalarý deðmeye baþlayýncaya kadar tepenin eteðine yanaþtý. Yayalar topluluðunu önüne aldý ve kýbleye döndü. Sonra güneþ batýncaya kadar vakfe yapmaya devam etti. Sarýlýk biraz gidip kurs kaybolunca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Usâme’yi terkisine bindirdi ve yavaþ yavaþ hareket etti. Kasvanýn dizginini hayvanýn baþý semerin ön tarafýna deðecek þekilde kýsmýþ olduðu halde sað eliyle iþaret ederek þöyle buyurdu:

−“Ey insanlar! Sekînetle sekînetle.”

Kum tepeciklerinden her birine uðradýkça oraya çýkmasý için Kasvanýn dizginini biraz gevþetirdi. Nihayet Müzdelifeye geldi. Orada akþam ile yatsýyý bir tek ezan ve iki kametle kýldýrdý. Aralarýnda hiçbir sünnet namaz kýlmadý. Sonra Rasulullah fecir vakti oluncaya kadar yattý. Sabah belli olunca bir ezan ve bir kametle sabah namazýný kýldýrdý. Sonra Kasvaya bindi. Oradan Meþaru’l-Hareme kadar geldi...

(Müslim 1218/147, Ebu Davud 1905, Nesei 2711, Ýbnu’l-Carud 465, Ýbni Mace 3074, Ýbni Hibban 3944, Ahmed bin Hanbel Müsned 14447)

NOT: DEVAMI VAR

Hâtîme:

 

Hamd âlemlerin rabbi olan Allâh’a mahsustur. Salât ve selâm yaratýlmýþlarýn en hayýrlýsý Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in, âlinin ve ashabýnýn üzerine olsun.

 

Yardým ve baþarý, izzet ve þeref Allâh’tandýr. 

O her þeyin en iyisini bilendir, 

Muvahhid Kullara  Selâm Olsun.

 

Polat Akyol.

 

KAYNAK : 

 

TEVHÝD DAVETÝ

 KUR’AN VE SAHÝH SÜNNET