Merhaba arkadaþlar,

Son günlerde yorumlarda sýklýkla rastladýðým üzere serbest þiirlere üvey evlat muamelesi yapýlýyor gibi gibi : )) Þiir dediðin illa ki hece þiiri olmalý yönünde bir algý yürütülüyor. Peþinen söyleyeyim bu görüþe asla katýlmýyorum. Þiir dediðin aruz ile yazýlýr, böööööyle de ters köþe yaparým iþte serbestcilere, serbest diyeceðim sanmýþtýnýz de mi : ))))))  Tabii ki uzak doðu’dan tanka ve haiku’yu da yabana atmamak lazým ya da evrupai edebiyattan villanella, balad vs. de unutulmamalý.  Neyse efendim benim gibi bir dünya lüzumsuz bilgiye sahipseniz þekilde görüldüðü üzere atarken mangalda kül býrakmazsýnýz. Hem Google amca ne güne duruyor : )))

Serbest tarzda yazýlmýþ bir þiirde gerçekten akustiði yakalamak çok zordur. Bu sebeple çok iyi serbestçiler olarak nitelediðimiz þairlerin büyük bölümü gizli birer sesbilimci, anlambilimci, dilbilimcidirler, bu yeteneðe doðuþtan sahiptirler, müthiþ bir okuma arzularý vardýr, kelimelere dans ettirirler ve doðaçlama olarak tüm fonotik kurallara kendilerinin birer mütemmim cüzü olarak hakimdirler. Mesela MFÜ aðabeyim, mesela mektepli biricik arkadaþým Gülüm haným, mesela Demir aðabeyimiz, mesela Gök Hasretim,  mesela Adem Beyimiz, mesela Sevgili Canan Haným, mesela saklý bahçemiz, mesela sevgi pýtýrcýðýmýz kýymetli SÝLGÝSÝZce, bu þair dostlarýmýz sadece sitemizden birkaç örnek. Kendimi hiç ortaya koymuyorum zira ben zaten bilirsiniz süüüperimdir yani : )))

Ayrýca hepsi birer sanatsal devrik cümle sihirbazýdýr, mektup yazýyor gibi nesirleþtirmezler duygularýný;

“Ben seni çok seviyorum” yerine “ Çok seviyorum seni ben” , “ Çok seviyorum ben seni”, “Seviyorum seni ben çok”… gibi. Tüm özne/yüklem, sýfat/zarf/zamir/fiil/isim kombinasyonlarýna takla attýrýrlar ki belli imgelere vurgu yaparak manayý pekiþtirirler, farkýndalýk yaratýrlar. O an itibariyle þiir içerisinde kullanýlacak imgeler de anlamýn ilerleyip geliþmesi sürecinde müteakip mýsralara konumlandýrýlmýþ durumdadýr, onlarca kez zihinde güncellenip revize edilirler.

Daha neler nelerrrrr, bu kadar örnek bile yeterlidir serbest þiirin oluþturulma güçlüklerine dair. Fazlaca uzatýp kimseyi sýkmak istemiyorum.

Ööööööle üç beþ hece sayýp da satýrlarý alt alta sýralamakla olmuyor yani þiir yazmak filan… aman ne zor ne zor… sankim bi þikar hece þiiri yazmak desem,

Elbette ki þaka yapmýþ olacaðým : ))))))

Fevkalâde bir donaným gerektirir layýðýnca hece þiiri yazabilmek, serbesti serbest stilde yazdýk ama heceyi de hece ile izah etmeli de mi ama : )))

He-ce he-ce hece þiiri

Evde kal hece çalýþ, virgüle yedi hece

Takiben aynen devam, bu " yedi artý yedi "

Kafiyemiz tam olsun, iki harfli bilmece

Þimdilik ayak dursun, biri uyak mý dedi ?

Halk edebiyatýnda “ uyak ”, ayak demektir

Artýk kafiye uyak anlam olarak tektir

En az “di” hecesini, kýta sonuna sektir

Çekinme bol bol dene, parayla mý adedi ?

Fiile ekse “ redif ”, isim köküyse uyak

Bu “di” dediðim hece, detayýna sonra bak

Ses benzeþmesi, görev, anlamýna selam çak

Haydi yine “di” lazým, altta bekler komedi

Unutma ilk üç dize, uyak alta inmeli

Sadece teknik olmaz, manasý bilinmeli

Bahara yazsan misal, muzipse silinmeli

Sosyal mesafe var ya, Mart’ý unuttu kedi :))

Gerçekten çok kolaydýr, hece, kafiye, durak

Ýnan istersen olur, üþengeçliði býrak

Hem hece hem serbestle, sitemiz kalmaz kurak

Yazar isen edebi, fikrin kalýr ebedi

Yine de zor gelirse, sadece heceyi say

Her mýsra eþit olsun, sonra kafiyeyi yay

Bir de örtüþtürürsen, oldu da bitti vay vay

Durak bir dahakine, her okuyan belledi

Say, yay, vay’daki “ay” lar " tam kafiyeye " örnek

Hepsi kelime kökü, deðil herhangi bir ek

Üç söz lüks ikisi þart, dersek kel alaka “tank ”

Al sana “ yarým uyak ”, harf harf ansiklopedi :))

Göz korkmasýn hesabý hep “di”ye  yoðunlaþtýk

Basite odaklanýp, “edi”yle zoru aþtýk

Yavaþ yavaþ amaca, tebessümle ulaþtýk

Hece hece üreyip, tekniðimiz türedi

Neden kýta sonunu  “edi” ile bitirdik ?

" Zengin kafiye " yapýp , tam uyaðý yitirdik

Dokuz  kýta yazarak, izahatý yetirdik

Daha da uzatýrsak, sonumuz trajedi :))

Ha ha ha þaka yaptým, accýk daha bekleyin

Yok öyle beleþ bilgi, biraz parmak tekleyin

Uyak þemamýz “ koþma ”, daðarcýða ekleyin

Mana ve teknik mühim, olmaz Büdü ve Edi

Pek bilmiþ bilmiþ yazdým, harbi yüzüm kýzardý

Ama hiç paylaþmasam Sami abim kýzardý

Mangalda küller bitti, köfteler zor kýzardý

Dam üstünde saksaðan, þair ayvayý yedi

“ kýzardý “lar “cinas ” týr zira anlamlar farklý

Mesela biri garplý, öbürü ise þarklý

Böyle de kývýrýrým, mýsralar yandan çarklý

Þimdi de üç ses ayný, bunlara da “ tunç “ dedi

Kim diyecek ben tabi, baþka cinas var m’ola ?  (*)

Arayýn bulun bakem, buyrun size bir mola

Heceler sarhoþladý sayfaya dola dola

Sürç-i lisan affola, vaktimiz taneyledi

MCU

(*) Türkülerimizde sýklýkla tesadüf ettiðimiz “varmola” okunuþlu “ var mý ola” kelime öbeði - yazým dilinde “ ma, me, mý, mi, mo, mö, mu, mü” soru ekleri olmasý sebebiyle ayrý yazýldýðý için - ve fakat kendinden sonraki kelime ile de birleþmesi nedeniyle T.D.K. imla kurallarýna göre böyle yazýlýyormuþ. Ben de þiiri yazarken hata yapmayayým diye araþtýrdým ve henüz öðrendim : )) Tabii ki üç hece sayýlýyor.

( kendi kendimden alýntý : ))))  )

Ýmdi diir leydiyiz ent centýlmýn;

Bunca ayný hece sayýsýna sahip mýsrayý genellikle dörderli kýtalar halinde alt alta yaz ve hepsinin de kafiyesi olsun, bi de bu kafiyeleri belli bir düzenle þemalaþtýr, bitmedi daha…

Duraksýz ise sýkýntý yok ama duraklarý olan bir þiirse, haydi þimdi bi de otur bunlarý eþit hece sayýlarýna sahip duraklara ayýr, üstelik kafana göre durak yapma, her durakta anlam da kendi içinde bir es vermeli, yani bitiyormuþ gibi kandýrýkçýlýk yapýp daha da mükemmelleþen bir ara geçiþle ayný hece sayýsýna sahip þekilde devam etmeli, uygun kafiye ve/veya kafiye+redifle bitmeli.

Eeeee hepsi bu mu? Hayýýýrrr, en önemli baþlýða geldik, tüm bu teknik kurallar þiirin ana temasýna zarar vermemeli, tüm mýsralar kendisini anlaþýlýr, duygu yüklü bir þekilde manaya uygun bir þekilde ifade edebilmeli, aynen manalar da teknikten ödün vermemeli.

Hülasa görüldüðü üzere hakkýný vererek serbest stilde veya hece tekniði ile yazmanýn kendine has bi dünya belirleyicisi vardýr. O kolay bu zor, o güzel bu vasat gibi yargýlamalar her iki türe de ciddi haksýzlýk olur.

Tabii ki aruz durur iken ben yok efendim heceymiþ, serbestmiþ filan uðraþmam.: )))) Harbi aruz meraklýsý var ise zevkle uzun uzun yazarým ha : )))))

Gönlümüzce yazalým, hayat kýsa; dolu dolu ve güzel güzel kullanalým.

Herkese selamlar, saygýlar.

çaðatay

"Serceruz " çaðatayca" bir kelime olur an itibariyle tarafýmdan uydurulmuþtur; serbest, hece, aruz. : ))