Ellerinin konuþmasý unutulmayacak bir usta Fahri Erdinç

‘Ellerinin konuþmasýný unutamayacaðým usta, usta ellerini öperim!’

Fahri Erdinç Kalkýn Nazýma Gidelim adlý aný kitabýnýn bir sayfasýnda böyle seslenir Nazým Hikmete(Sayfa 115). Devamýnda saygý ile ustasýnýn ellerini öptüðünü söylemekten de çekinmez. Peki, günümüzde adýný bile unuttuðumuz yazarýmýzýn konuþan ellerinden çýkan hikâyelerini kaçýmýz okuyup yaþam öyküsünü biliyoruz. Ben þahsen bir tesadüf sonucu yazarýn varlýðýndan haberdar oldum. Ben onun varlýðýna yeni þahit olsam da o çoktan eserleri ile hayatýmýzýn her kesimine dal budak salmýþ bizimle içli dýþlý bir halde.

Tarýk Dursun K. Tarafýndan derlenen öyküler adlý kitabý bu saptamanýn doðruluðunun kanýtýdýr. Ayný eser de Tarýk Dursun K. yazarýn hayatý hakkýnda þunlarý aktarýr. Türkiye’nin çaðdaþ hikâye ve romancýlarýndandýr. Doðumu 1917, Akhisar, ölümü 1986 Sofya, Bulgaristan’dýr,(Sayfa 1)

Belki sizde ölüm yeri neden Bulgaristan diye merak etmiþsinizdir. Bu konu hakkýnda deðiþik söylentiler vardýr.  En geçerli neden Kemal Özerin bir söyleþisinde de anlattýðý gibi konservatuardan öðrencisi olduðu, usta belleyip baðlandýðý Sabahattin Ali’nin yazgýsýyla girdiði bunalým olabilir. Anýmsanacaðý gibi Sabahattin Ali Yasal yollardan yurt dýþýna çýkma olanaðý bulamayýp Bulgaristan'a kaçmaya karar vermiþtir fakat para karþýlýðý anlaþtýðý þahýs milli hislerini tahrik ettiði için" Sabahattin Ali'yi baþýna sopa vurarak öldürür. Ýþte baþta bu psikolojik baský ve diðer etmenler Fahri Erdinç’ i Bulgaristan’a kaçmaya zorlamýþtýr. Hoþ bu kaçýþ daha sonralarý baþta yazarýmýz olmak üzere tüm Bulgaristan’a kaçanlar da hayal kýrýklýðý yarattýðýný söylemek yalan olmasa gerek. Çünkü Bulgar hükümeti tüm kaçaklarý adlarýný deðiþtirmek baþta olmak üzere türlü yollarla baský altýna almaya yönelmiþtir.

Fahri Erdinç’ in hikâye anlayýþý Tarýk Dursun K. Tarafýndan ayný kitapta þöyle yer alýr:

‘… her yiðidin bir yoðurt yemesi olacaðý tabiidir. Fakat eðer aðzýmýza yüzümüze bulaþtýrmak istemiyorsak. Yoðurdun mutlaka kaþýkla yenmesi lazým geldiði de þüphesizdir. Ýþte bugünün sanatkar çoðunluðu artýk bu kaþýktan þaþmýyor, realist bir görüþ ve metodla çalýþýyor. Hele hikâyeci, yaratmak istediði, þifayý, yahut da kýsaca ’kýssadan hisse’ yi’ bir eczacý hüneriyle komprime haline getirmek gayretinde… Eserini, reçetesiz bir müstahzar gibi, müþterek kaderimizle baþý aðrýyana da, aðrýmayana da sunuyor.

Kanaatimce bizi ölümsüz veya ömürlü sanat eserine götürecek en kestirme yolda…’

Hikâyelerinde yaþadýðý dönemin bir panoramasýný sunar okurlarýna. Yeni yeþeren inkýlâplara uyum saðlamakta zorlanan Türk halkýnýn durumunu eleþtirsel bir þekilde ortaya koyarken abartýsýz ve sade bir dille yola koyulur. Kýsa sayýlacak bir zaman diliminde deðiþik yazým türlerinde örnekler vermeyi baþarýr Fahri Erdinç.

Fahri Erdinç, yýllarca kitaplarý kendi ülkesinde basýlmamýþ, buna karþýn ülkesinin gerçeklerini yazmaktan, insanlarýna seslenmekten geri durmamýþ bir yazardý.( Kemal Özer)

Yýllarca yurt dýþýnda yaþamýþ ama ülkesi ile baðlarýný hiç koparmamýþtýr. Bir yandan aklý hep ülkesindedir. Ülkesinden de insanlar onun geri dönmesini istemektedir.

Hasan Pulur gazetesindeki köþe yazýlarýndan birinde bu konuyu þöyle yazar:

1979'da Bulgaristan'a giden Yazarlar Sendikasý Genel Sekreteri Demirtaþ Ceyhun, Türkiye'ye dönmek isteyen Fahri Erdinç için bir formül bulur: Fahri Erdinç sendikanýn "onur üyesi" ilan edilecek ve onun yurda dönüþü kolaylaþacaktýr.

       Yazarlar Sendikasý Yönetim Kurulu bu teklifi, Demirtaþ Ceyhun'un bir oyuna karþý oybirliðiyle reddeder. Baþkan Aziz Nesin de bu öneriye karþýdýr:

       "Ben bu isteme karþýyým. Fahri ve arkadaþlarý herhangi bir sýkýþtýrmaya, iþsiz kalmaya, teröre maruz kalmadýlar ki... Kendiliðinden gittiler. Onlarý alýrsak, Mehmet Emin'le, Mehmet Akif'i de almak gerekir." 

Ýtiraza raðmen kongre öneriye kabul eder.

Aziz Nesin olayýnýn ipuçlarýna ‘Kalkýn Nazýma Gidelim’ kitabýnýn 123. sayfasýnda rastlarýz.

Aziz Nesin, ‘Yahu, Nazým Hikmetle bir kavganýz olmuþ, nedir o?’

Fahri Erdinç biraz da alttan alarak þöyle cevap verir:

‘Evet, çatýþtýk bir defa. Ben haksýzdým gerçi, ama bunda bir þey yok o kadar. Nazýmla kavgada edilebilirdi.’

Hem ne demiþti Fahri Erdinç:

‘Ellerinin konuþmasýný unutamayacaðým usta, usta ellerini öperim!’

Fahri Erdinç’ in ne dirisi nede ölüsü çok sevdiði ülkesine dönmezler. Hatta bazý yakýn dostlarý bir vesile ile Bulgaristan seyahati sýrasýnda mezarýný ararlar ama mezarý bulunmaz çünkü öldükten sonra cesedi yakýlmýþtýr. Ne bir mezar nede bir kâse kül vardýr geride.

Ondan bizlere kalanlar ise;

Þen Olasýn Halep Þehri (þiir, 1945),

Ýþte Böyle (þiir, 1956),

Akrepler (öykü, 1952),

Âsi (öykü, 1955),

Memleketimi Anlatýyorum (öykü, 1960),

Diriler Mezarlýðý (öykü, 1964),

Canlý Barikat (öykü, 1973),

Alinin Biri (roman, 1958),

Acý Lokma (roman, 1961),

Kore Nire (roman, 1966),

Kardeþ Evi (roman, 1979),

Göç (piyes, 1952),

Türkiye'de Çocuklar (inceleme, 1951),

Kalkýn Nâzým'a Gidelim (aný, 1987).(Ölümünden sonra Kemal Özer tarafýndan yayýmlanmýþtýr.)