Rab, yöneten, sahip olan, terbiye edip yarattýðýna belli bir gaye veren anlamlarýna gelmektedir. Yüce Allah’ýmýz bu ismiyle yarattýðý her þeye bir amaç ve hedef belirlemiþtir. Hiçbir þey amaçsýz ve baþýboþ býrakýlmamýþtýr. Güneþ, ay, yýldýzlar, daðlar, aðaçlar, hayvanlar, denizler, bitkiler bunlarýn hepsi insanýn hizmetine sunulmuþtur. Böylece insan imtihan yurdunda en güzel þartlarda yaþayacaktýr. Ancak insan da kendisine sunulan bu güzellikleri koruyup kollamakla görevlidir.
“De ki: Allah bizim de Rabbimiz, sizin de Rabbiniz olduðu halde, O'nun hakkýnda bizimle tartýþmaya mý giriþiyorsunuz? Bizim yaptýklarýmýz bize, sizin yaptýklarýnýz da size aittir. Biz O'na gönülden baðlananlarýz.” Bakara/139
“Rabbinin izniyle güzel memleketin bitkisi (güzel) çýkar; kötü olandan ise faydasýz bitkiden baþka bir þey çýkmaz. Ýþte biz, þükreden bir kavim için ayetleri böyle açýklýyoruz” Araf/58
Allah’ýn Rab isminin tecellisi insanda bu þekilde gerçekleþir. Tabiatý korumak, hayvanlara karþý koruyucu olmak Rab isminin yansýmasýdýr. Onlara eziyet etmemek bu isminin tecellisidir. Ormanlarý yakmamak, denizleri kirletmemek hep insanýn tabiatý terbiye etmesiyle alakalýdýr. Çorak arazileri aðaçlandýrmak ve nesli tükenen hayvanlarý koruma altýna almak da tabiatý terbiye etmekle alakalýdýr.
Allah Rab ismiyle kâinatý belli bir ölçü ve düzende yaratmýþtýr. Hiçbir þeyde düzensizlik görülmez. Gökleri direksiz durduran Allah bizlere; “gözünüzü çevirin gökyüzüne bakýn bir bozukluk görebilecek misiniz?” demektedir.
Yeryüzünde de öyle bir baþýboþluk görülmez. Ancak insanlarýn yaþadýklarý yerlerde hatalar, günahlar ve düzensizlikler görülmektedir. Bunun nedeni de insanlarýn, Allah’ýn Rab sýfatýný hayatlarýna rehber olarak kabul etmemeleridir.
Ýþte bu noktada Allah’ýmýz Rab sýfatýyla insana da bir gaye belirlemiþtir; Ýbadet
Ýnsan, kendisini yaratana karþý sorumludur. Nasýl ki evlat anne babaya, öðrencide öðretmene karþý sorumluysa, bunun gibi insan da Allah’a karþý sorumludur.
Ýnsan kendisini Allah’ýn terbiye etmesinden uzak tutarsa zalim olur. Çünkü kendisini kontrol edecek ve vicdanýnýn sesini dinlemesini saðlayacak en önemli güç Allah’týr.
Bu hususta ikinci halife ve adalet timsali Hz. Ömer’in bir anýsý vardýr. “Ben Müslüman olmadan önceki hallerimden birini hatýrladýðýmda güler, diðerini hatýrladýðýmda da aðlarým,” demektedir. Kendisini güldüren ve aðlatan olaylarý þöyle anlatýr.
“Biz, müslüman olmadan önce helvadan putlar yapar onlarý tanrý olarak kabul ederdik. Yola çýkacaðýmýz zaman, yaptýðýmýz helvadan tanrýlarýmýzý yanýmýza alýrdýk. Ýbadet etmek ihtiyacý duyduðumuzda, onlarý karþýmýza alýr tapardýk. Sonra tekrar tanrýlarýmýzý heybelere koyar yola çýkardýk. Daha sonra acýktýðýmýz da helvadan tanrýlarýmýzý çýkarýr afiyetle yerdik. Hiç olmazsa tanrýlarýmýz açlýðýmýzý gidermek gibi bir iþe yarardý. Ýþte bu olayý hatýrladýðýmda kendi kendime güler dururdum. Nasýl olmuþ da böyle cahilce bir davranýþta bulunmuþum diye kendime kýzardým.
Aðladýðým olaya gelince, o beni daha da derinden yaralar ve üzer. Çünkü biz putlara taparken çok büyük bir zalimlikte bulunuyormuþuz da haberimiz yokmuþ. O zamanlar birinin kýz çocuðu dünyaya gelse sanki evden ölü çýkmýþ gibi üzülürdük. Kýz çocuðuna sahip olmayý ayýp sayardýk. Tabi bunu puta tapanlarýn hepsi deðil bir bölümü yapýyordu.
Ýþte ben de onlardan biriydim. Benim küçük bir kýzým dünyaya gelmiþti. Buna çok üzülmüþtüm. Çocuk yanýmda yürüyecek yaþa geldiðinde onu alýp çöle götürdüm. Kýzýmla yürürken o, bana nereye gittiðimizi soruyordu. Ben sert bir þekilde bakýyor cevap bile vermiyordum. O ise gayet masum gözlerle bana bakýyor, belki de oynamaya gittiðimizi düþünüyordu. Ýþte þehirden iyice uzaklaþtýktan sonra onun þaþkýn bakýþlarý altýnda, sýcak kumlarda bir çukur kazdým. Sonra da onu içine attým.
Hala “baba baba” diye haykýrýþlarý ve çýðlýklarý kulaðýmda çýnlamaktadýr. Þimdi düþünüyorum da bir insan ancak bu kadar vicdansýz olabilirmiþ diyorum.”
Hz Ömer’in anlattýðý bu olay, insanlarýn Allah’ýn terbiyesinden uzaklaþtýklarý zaman, nasýl bir vahþetin ve cinayetin içine düþeceklerine en açýk bir örnektir.
Ýþte Rabbimiz Allah kâinatý nasýl terbiye ediyorsa, bizi de peygamberlerine gönderdiði kurallarla terbiye etmektedir. Allah’a inanan insanlar bu tür kötülüklere asla yönelmezler. Ýnsanlarý öldürmek, anne babaya saygýsýzlýk etmek, çocuklara kýz ve erkek diye cinslerine göre deðer vermek gibi kötü olan davranýþlardan kaçýnýrlar.
Demek ki Allah’ýmýzýn Rab ismi gerçekten biz insanlar için çok ama çok önemli bir takým ilkeleri barýndýrmaktadýr. Ýþte Allah’a inanan insanlar O’nun bu Rab sýfatýný evlerinde, okullarýnda, alýþ veriþlerinde uygulayarak düzenli, tertipli ve amaçlý bir hayata yönelmiþ olurlar.