15  TEMMUZ 2016 DA  OKUNAN  SELALAR  BENZER  AMAÇLARLA  BAÞKA  TARÝHLERDE  DE  OKUNDU  MU?

Evet..15  Temmuz diyoruz  ama  aslýnda  selalarýn okunmaya  baþladýðý  saatlerde  tarihler  16  Temmuz  2016 yý  gösteriyordu. Ýþin  doðrusu o  gece bizim  hanede  uyuyan yoktu. Bildiðim  kadarýyla  Türkiye’de neredeyse  hiç  kimsenin  de  uyuduðu  filan  yoktu.  Camilerden  sela  seslerini  ilk  duyduðum  anda ‘’Eyvahhh.  Demek  ki  darbede  çok  fazla  insan  öldü’’  diye  düþünmeye  baþlamýþtým  ki  hemen  ardýndan   bütün  vatandaþlarýmýzýn  sokaklara,  meydanlara,  hava  alanlarýna  çýkmasý  istendi. Baþka  yerlerde  tam  olarak ne  deniyordu  bilemem  ama  bizim  mahalle  camilerinde  tüm   vatandaþlar  ‘’Allah  rýzasý  için’’ sokaða  çýkmaya  ve  demokrasi  için  mücadele  etmeye  davet  ediliyordu.

63 Yaþýna  yaklaþmýþ  bir  insaným.  Hayatýmda ilk  defa böyle  bir  amaçla  sela  okunduðuna þahit  oluyordum.

Ýþin  doðrusu  o  selalar  okunmasaydý,  hatta  Cumhurbaþkanýmýzýn  telefon  konuþmasý  olmasaydý  da  halk  zaten  sokaklara  dökülmüþtü  ama  selalarla  bu  durum  daha  da  organize  bir  hal  aldý. Çünkü  ayný  anda  sosyal  medyadan  ‘’Oturun  oturduðunuz  yerde. Bu  bir  oyun,  bir  mizansen,  bir  tiyatro’’ diyenler  de  azýmsanmayacak  kadar  fazla  oranda  aleyhte  propaganda  yapmaktaydýlar  ki  selalardan  duyduklarý  rahatsýzlýðý  ‘’ Hiç  kimse  uykumuzun  içine  etme hakkýna  sahip  deðildir’’  ifadeleriyle  dile  getiriyorlardý. Oysa  hiç  kimse  uyumuyordu aslýnda.  O  bomba  sesleri  ( Bomba  olmasa  da  jetlerin  çýkardýðý  gürültüler) arasýnda  uyumak  mümkün  müydü? Ama  o  sesler  deðildi  rahatsýzlýk  veren.  Sela  seslerinden  rahatsýz  olmuþlardý  bazýlarý  ve  içlerinden  cami  basýp  sela  okuyan  müezzin  ve  imamlarý  tartaklayanlar  da  oldu.

Evet…Kendilerini  hep Mustafa  Kemal’in  askerleri  olarak  ifade  eden  insanlar  sela okunmasýndan  rahatsýzlýk  duymuþlar en  hafif  ifadeyle ‘’  Bu ne  ya.  Bütün  camilerden  yapýlan  bu  gürültüye  katlanmak  zorunda  mýyýz?’’  Diye  tepkilerini  ortaya  koymuþlardý.

Bilmiyorlardý  Mustafa  Kemal’in  de  1920  senesinde  ülkedeki  tüm  camilerden  sela  okuttuðunu.  Bilmiyorlardý  çünkü  Mustafa  Kemal  onlar  için  kollarýnda  bir   dövme,  arabalarýnýn  camlarýnda  bir  imza,  duvarlarýnda  bir  resimden  baþka  bir  þey  deðildi. 1920  senesinde  Mustafa Kemal’in  de  tüm  Türkiye  camilerinden  selalarýn  okunmasýný bir  genelge  ile  istediðini  bilselerdi  bir  ihtimal  bu  kadar  tepki  göstermezlerdi.

Evet…1920 de selalar  okunmuþtu  bu  ülkede  ama  altý  sene  kadar önce  okunanla  baþlayalým  yine  de…

1920 den  altý  sene  önce.  Yani  1914  yýlýnda  yine  ülkenin  tüm  camilerinden  selalar  okunmaya  baþladýðýnda  Osmanlý  Devleti  topraklarýnda  yaþayan  tüm  insanlar  kulaklarýný  kabartmýþlardý.  Acaba  mahalle ya  da  köylerinden  kim  ölmüþtü  de  selasý  veriliyordu?

Sela  okunduktan  sonra  baktýlar  ki  hayýr, ölen  mölen  yoktu.  Devlet  cihat  ilan  eylemiþti.  Padiþah  V.  Mehmet  Reþat’ýn  cihat  ilan  eylediði duyuruluyor ve  zamanýn  þeyhülislamý  Ürgüplü  Hayri  Efendi  tarafýndan  hazýrlanmýþ  olan  fetva okunuyordu selanýn  hemen  arkasýndan.

Osmanlý  Devletinde  artýk  Hacý  Wilhelm  olarak  bilinen  Almam  Ýmparatoru  Wilhelm  yapmýþtý  yapacaðýný  ve  Osmanlý  padiþahý  V.  Mehmet’i   Müslümanlarýn Halifesi  sýfatýyla  cihat  ilan  etmeye  ikna  etmiþti. Ancak  Wilhelm’in  sadece  Osmanlý  Padiþahýný  ikna  etmesi  yetmiyordu.  Kendi  halkýný  da  ikna  etmeliydi.  Zira  kendi  halkýnýn  bir  kýsmý  Kaiserlerinin, ‘’Eline  Ermeni  kaný  bulaþmýþ(!) bir katille (!)  el  sýkýþmasýný  hoþ  karþýlamýyordu.

Wilhelm  ülkesindeki  insanlarý  ikna  etmek  zorunda  olduðu  kadar  akrabalarý  Avusturya’yý  da  ikna  etmeliydi.  Ýþte  bu  amaçla  kartpostallar  bastýrýldý.  Ayrýca  Müslüman  ülkelerde  de  propaganda  vasýtasý  olacak  gazeteler  bastýrýldý.

Pardon..Cihadýn  ilanýný  atladýk  deðil  mi?

Cihadýn  ilaný  için  öncelikle  Osmanlý  parlamentosundan  karar  çýkmalýydý. Ancak  parlamentoda cihat  söylentileri  dolaþmaya  baþladýðý  anda  pek  çok  millet  vekili  istifa  etti.  Hal  böyle  olduðu  halde Evkaf  Vekaletine  de ( Vakýflar  Bakanlýðý )  vekalet  etmekte  olan  Þeyhülislam Ürgüplü  Hayri  Efendi þiddetle  cihat  ilan  edilmesi  gereðini  savundu  ve  sonunda  meclisi  ikna  etti.  Meclisten  karar  çýktýktan  sonra  padiþahýn  bunu  onaylamamasý  zaten mümkün  deðildi  çünkü  meclisin  kuklasýndan  baþka  bir  þey  deðildi Padiþah . Padiþah  da  onayladýktan  sonra  ‘’Cihad-ý  Ekber ( Büyük  Cihat)’’ Fetvasýnýn  duyurulmasýna  sýra  geldi:

Cihad-ý  Ekber  Fetvasý  14  Kasým  1914  Tarihinde  Ýstanbul-  Fatih  Camiinde  geniþ  bir kalabalýk  huzurunda  Fetva  Emini  Ali  Haydar  Efendi  tarafýndan  okundu.

Beþ soru ve  beþ  cevap  þeklindeki  o  meþhur  Cihat  Fetvasýnda  þunlar  yazýyordu: ( Günümüz  Türkçesi  ile )


''Ýslamlýk  aleyhine  düþman  hücumu  vaki  ve Ýslam  memleketlerinin  gasp  ve  yaðma  edilmesi  ortaya  çýkýnca  Ýslam  Padiþahý  bütün  halký  silah  altýna almak  suretiyle cihadý  emrettikçe  Enfuri  ayeti hükmünce bütün Müslümanlar üzerine cihat farz olup, genç ihtiyar piyade ve süvari olarak bütün memleketlerdeki Müslümanlarýn, mal ve canýyla cihada baþvurmalarý farz-ý ayn olur mu? ( Farz-ý  ayn: herkesin  yapmasý  gereken  farz.)

El Cevab:  Olur

Bu suretle bugün Ýslam halifeliði makamýna ve Osmanlý ülkesine harp gemileriyle ve kara kuvvetleri ile hücum etmek suretiyle Ýslam halifeliðine düþman ve Allah korusun. Müslümanlýðýn yüksek nurunu söndürmeye çalýþmakta olduklarý gerçekleþmiþ olan Rusya, Ýngiltere ve Fransa ile onlara yardýmcý ve destekçi olan hükümetlerin idareleri altýnda bulunan bütün Müslümanlara dahi adý geçen hükümetlerin aleyhine harp ilan ederek gazaya baþlamalarý farz olur mu?

El  Cevab:  Olur

Bu suretle amacýn gerçekleþmesi bütün Müslümanlarýn cihada baþvurmalarýna baðlý iken Allah korusun karþý koysalar bu davranýþlarý büyük günah ve isyan olup Allahýn  gazabýna ve bu büyük günahýn cezasýna müstehak olurlar mý?

El  Cevab:  Olurlar

Bu suretle Ýslam hükümeti ile muharebe eden adý geçen hükümetler, Ýslam halký öldürmüþ ve hatta bütün ailelerini mahv ile istemeyerek ve zorlanmýþ olsalar bile Ýslam hükümeti askerleri ile muharebe etmeleri þer’an haram olup öldürülerek cehennem ateþini hak etmiþ olurlar mý?

El cevap: Olurlar

Bu suretle bugünkü günde Ýngiltere, Fransa, Rusya,Sýrp ve Karadað hükümetleriyle bunlarý destekleyenlerin idareleri altýnda bulunan Müslümanlarýn Osmanlý hükümetine yardýmcý bulunan Almanya ve Avusturya aleyhine harp etmeleri Ýslam halifeliðinin zararýný mucip olacaðýndan büyük günah olmakla çok acý azabý hak etmiþ olurlar mý?

El  cevap:  Olurlar.''

Ýþte  bu  fetva  daha  sonra  altýnda  Þeyhülislamýn, daha  önce  þeyhülislamlýk  yapmýþ  üç  kiþinin  ve  on  bir  kazaskerin  imzasý  olmak  üzere  ülke  genelinde  camilerden  selalar  eþliðinde  halka  duyuruldu.

Bu  cihad-ý  Ekber  fetvasýnýn  selalarla  duyurulmasýndan  altý  sene  sonra  yine  selalarla  bu  sefer  de  Ankara’da  Türkiye  Büyük  Millet  Meclisinin  açýlýþý  duyuruldu.

Bu  sefer  sela  okunmasý  emri  doðrudan  doðruya  Mustafa  Kemal’in  emriydi. 

21  Nisan  1920 de Mustafa  Kemal  þöyle  demiþti: (  Bu  günün  Türkçesiyle )

“Tel: Gayet Aceledir.

Ankara, 21/4/1920

Ankara’ya acele tezkere

Kolordulara (K.O. 14 Vekâletine)

Firka 61 Kumandanlýnýna, Refet Beyefendiye,

Bilumum Vilâyata( Bütün  Ýllere), Müstakil Livalara, Müdafaai Hukuk Heyeti Merkeziyelerine, Belediye Riyasetlerine ( Belediye  Baþkanlarýna)

1– Kerim olan Allah’ýn izniyle (Ýnþallah) 23 Nisan Cuma günü Cuma namazýndan sonra Ankara’da Büyük Millet Meclisi açýlacaktýr.

2– Vatanýn istiklali, yüce hilafet ve saltanat makamýnýn kurtulmasý gibi en mühim ve hayatî vazifeleri yerine getirecek olan Büyük Millet Meclisi’nin açýlýþ gününü Cuma’ya denk getirmekle zikrolunan günün mübarekliðinden istifade ve bütün Milletvekilleriyle birlikte Hacý Bayram-i Veli Camii’nde Cuma namazý kýlýnarak Kur’an’dan ve namazdan feyz alýnacaktýr.

Namazdan sonra Peygamberimizin sancaðý ve sakal-i serifi taþýnarak Meclis önüne gidilecektir. Meclis binasýna girilmezden önce bir dua yapýlacak ve kurban kesilecektir. Bu merasim esnasýnda, Hacý Bayram-i Veli Camii’nden Meclis binasýna kadar Kolordu Kumandanlýðýna baðlý askerler hususi tertibat alacaklardýr.

3– Zikrolunan günün (Cuma günü) kutsiyeti için bugünden itibaren vilayet merkezinde (Ankara’da) vali Beyefendi hazretlerinin organizesi ile hatim (Kur’an-i Kerim’in tamamýný okumak) ve Buhari-i þerif (seçme hadisler) okunmasýna baþlanacak ve hatmi þerifin son kýsmý teberrüken (uður sayýlarak) Cuma günü namazdan sonra Meclis binasý önünde tamamlanacaktýr.

4– Mukaddes ve yaralý vatanýmýzýn her kösesinde ayni þekilde bugünden itibaren Buhari ve Kur’an hatimlerinin indirilmesine baþlanýlarak Cuma günü ezandan önce minarelerde salavat-i þerife( Yani  sela )  okunacak ve hutbe esnasýnda halife ve padiþahýmýz hazretlerinin isimleri zikredilirken, padiþahlýk makamýnýn ve bütün ülkenin bir an evvel kurtulmalarý ve saadete kavuþmalarý için dualar edilecektir.

Cuma namazýnýn kýlýnmasýndan sonra da hatimler bitirilerek vatanýn kurtulmasý, bunun için milletçe gayret gösterilmesinin lüzumu ve Millet Meclisi’nin vereceði vazifeleri yerine getirmenin ehemmiyetiyle ilgili vaazlar verilecektir.

Daha sonra halife ve padiþahýmýzýn, din ve devletimizin, vatan ve milletimizin kurtuluþu, selâmeti ve istiklâli için dua edilecektir. Bu dinî ve vatanî merasimin yerine getirilmesinden ve camilerden çýkýldýktan sonra Osmanlý beldelerinin her tarafýnda, hükümet konaðýna gelinerek Meclis’in açýlýþýndan dolayý resmî kutlamalar yapýlacak, tebrikler kabul edilecektir.

Her tarafta Cuma namazýndan önce münasip þekilde mevlid-i þerif okunacaktýr.

5– Bu tebliðin derhal neþredilmesi ve yayýlmasý için her vasýtaya müracaat edilecek ve en hýzlý þekilde en ücra köylere, en küçük askerî  birliklere, memleketin bütün teþkilat ve müesseselerine ulaþtýrýlmasý temin edilecektir. Ayrýca büyük levhalar halinde her tarafa yazýlacak ve mümkün olan yerlerde matbaada bastýrýlýp çoðaltýlarak ücretsiz olarak daðýtýlacaktýr.

6– Cenab-ý  Hakk’tan tam bir muvaffakiyet niyaz olunur.

Heyet-i Temsiliye Namýna

Mustafa Kemal”


 Bu  genelge alýnýr alýnmaz yurdun dört bir yanýnda yediden yetmiþe bütün halk heyecanla Cuma namazý  için hazýrlýk yapmaya baþladý. Vilayetlerde, kazalarda, kasabalarda, hatta köylerde hatimler indirilmeye baþlandý. Camilerde Buhari-i þerif okundu.

23 Nisan 1920 Cuma günü Cuma'dan önce artik heyecan son haddine ulaþmýþtý. Yurdun bütün camilerinde minarelerde salavat-i þerife ( sela)  okunuyordu. Cuma hutbesinde Meclisin o gün açýlacaðý belirtildi ve istiklal mücadelesinin baþladýðýnýn ilk iþareti verildi. Herkes mesajý almýþtý.

Cuma namazýnýn ardýndan okunan hatm-i þeriflerin dualarý yapýldý. Daha sonra hükümet konaklarýnda tebrikleþme merasimi yapýldý. Halkla idareciler kaynaþtý.

23 Nisan günü en muhteþem merasim ise Ankara'da yapýldý. Tamim gereðince, Valinin organizesiyle 21 Nisan'dan itibaren Kur'an ve hatim okunmaya baþlanmýþtý.

Cuma günü namazdan önce ahali sel gibi Hacýbayram Veli Camiine akmaya baþlamýstý. Minarelerden okunan salavat-i serife( selalar) , o günkü manevî havayý bütün kâinata duyurur gibiydi.

Camiye Ankara'ya intikal etmiþ olan bütün milletvekilleri gelmiþti. Hutbede o günün ehemmiyetinden bahsedildi. Namazý müteakip daha önce okunan Kur'an-i Kerim, hatimlerinin duasý yapýldý. Buhari-i þerif okunmasý ise Meclis'e býrakýldý.

Namazdan sonra sancak çýkarýldý ve kafilenin önüne geçirildi. Bu arada sancaðýn yaýinda, Sinop Mebusu Hoca Abdullah Efendi, üzerine yeþil örtü açýlmýþ bir rahlenin üzerinde Kuran-i Kerim ve sakal-i þerif taþýmaktaydý. Rahleyi yarý yoldan sonra Meclis'e kadar taþýmak üzere Yozgat Mebusu Müftü Hulusi Efendi almýþtý. (TBMM Zabýt Ceridesi, c. 1/1; Millî Mücadelede Din Adamlarý, c.2/194)

Yol boyunca devamlý tekbirler getiriliyordu. Bu þekilde Meclis binasý önüne gelindi. Burada kurbanlar kesildi. Daha sonra Bursa Mebusu Hoca Fehmi Efendi dua etti. Bu duaya bütün milletvekilleri ve halk heyecanlý bir þekilde "amin" diyorlardý.

Meclis'te herkes yerini aldýktan sonra yine hocalarýn bir kýsmý hep bir aðýzdan nakarat halinde dua ve ayetler okuyorlar, bir kýsmý da Buhari-i þerif kýraatýnda  bulunuyorlardý.

Bu arada Hacý Bayram Veli Türbesinden alýnan sancak ve rahle üzerinde getirilen Kur'an-i Kerim ile Peygamber Efendimizin (a.s.m.) sakal-ý  þerifi de kürsüye konmuþtu. (a.g.e./194)

Bu merasimlerin ardýndan çalýþmalara baþlandý. Baþkanlýk divani seçildi. Reisliðe Mustafa Kemal Pasa, reis vekilliklerine ise Mevlevi Postniþini Abdülhalim Efendi ile Hacý Bektaþ Çelebisi Cemaleddin Efendi seçilmiþti.

Görüldüðü  gibi  sela  sadece  ölüm  ilaný  ya  da  Cuma  namazýna  davet  anlamýný  taþýmýyordu  ama  tarihimizden bihaber olduðumuz için  mi  desem  yoksa tamamen  baþka  sebeplerle  mi  desem  bilemiyorum  23  Nisan  1920 de  bu  ülke  topraklarý  üzerinde yaþayan  hiç  kimseyi  rahatsýz  etmeyen  sela  15  Temmuz  2016 yý  16  Temmuz  2016 ya  baðlayan  gece  bazýlarýný  rahatsýz  etti.


 Her  neyse. Ben  yakýn  tarihimizdeki  olaðanüstü  durumlarda  okunan  üç  selanýn  öyküsünü  yazdým.  Yorumu  okuyuculara  býrakýyorum.

RESÝMLER:

1-Cihad-ý  Ekber  Fetvasý ( Zamanýn  Donanma  Gazetesinde yayýnlanmýþ  haliyle)
2- Cihad-ý  Ekber  fetvasýnýn  Ýstanbul- Fatih  Camiinde  fetva  emini  Ali Haydar  Efendi  tarafýndan  okunmasý.
3- Cihat  ilaný
4- Cihat  Fetvasýndan  sonra  bastýrýlan  kartpostallar
5- Bir  Alman  Gazetesinde  Cihadýn  ilaný.
6-Cihat  Fetvasý  madalyonlarý.
7- Almanlar  tarafýndan  bastýrýlan  ve Müslüman  ülkelerde  daðýtýlan  Cihat  adlý  gazete.
8- Atatürk’ün  21  Nisan 1920 de  bütün  illere  telgraf olarak   gönderdiði  genelgenin  metni.