Benim doðduðum köyde '' sakýz kanatmak '' tabiri, kenger sakýzý olarak bildiðimiz sakýzý elde etmek için yapýlan iþlemi demektir , köyümüzde en küçüklerin dahi bildiði iþlerdendir , dað bayýr tepelerde sakýz bitkisini tanýyan her çocuk sanki uzun yýllar bu iþi yapýyor muþ gibi , hatta para bulmuþ gibi sevinçle koþar, temiz saydam taþlara akýtýlan sakýz sývýsýnýn bir gün sonra toplamanýn da ayrý bir sevinci olurdu , bir kýr gezisi gibi günün vaktini geçiren oyun-eðlencesi olurdu yerden 15-20 cm yükseklikteki bu sakýz otunu aramak , kenger diyeceðimiz bu sakýzý elde etme süreci ,o dikenli gövdesi cep çakýsý ile uygun yerinden kesilerek baþlardý, sakýz otunu bulmak maharettir týpký zehirsiz mantarý tanýmak gibi, bir gün sonra toplanýrdý akan sývýnýn katý hali , toplandýðýnda önce bir temizlenir ilk çiðnemeye baþladýðýnýzda acýmsý ve nahoþ bir tadý olacaktýr onu yumuþatýncaya kadar gayret sarf ederdik , çenelerimiz aðrýrdý ,acý çekerdi resmen ama inatla çiðnerdik biz , çünkü sakýzýn ilk saf orijinal hali katýdýr, sývýyken üzerine yapýþmýþ ufak taþlar toprak ve diðer þeyler su altýnda iyice temizlenir , ilk çiðnem serttir bu sertlik çiðnendikçe yumuþayacaktýr , tabi yorulacak çeneler ,ne kadar uzunca yorulursa çenelerimiz sonrasý güzel bir çiðnem olacaktýr ,ve sakýz denince iþte bu diyeceksiniz , ve sakýzýn hikayesinden aklýmýzda , bir dikenli bitkiden akan beyaz sývýnýn taþýn üzerinde bir gece demlenmesi ve ertesi gün toplanarak iyice temizlendikten sonra meraklýlarýna çenesine güvenenlere ikram etmek kalacaktýr . Evet Elazýð ili Aðýn ilçesinin bir mahallesidir adý vahþen köyümüz , Vahþen’in taþý topraðý ve dikeni altýndýr , ben böyle kavradým böyle kabullendim köyümü , bunlarý yazmama sebep köye son gittiðim yýl sakýz kanatmaya gittiðim yerleri görmekten çok duygulandým , hatýrladým ve gözlerim sakýz bitkisi aradý , o eski yýllarý anarken gözlerimin önünde canlandýlar , bir gündü çoban sýrasý bize gelmiþti köyde , her þeyi hatýrlýyorum , ortaokul seviyesi yýllarýmdý ve dere , tepe , bayýr sürüyü gün boyu doyurmak için dolaþtýracaktýk , belli güzergahlara uðraya uðraya en nihayet Fýrat’ýn kenarýna mola verirdik ,iþte böyle bir gündü hangi dikenlerin sakýz olduðunu öðrenmiþtim ,çaký ile özenle keserek onun süt beyaz sývýsýný temiz bir taþa akýttýðýmýzý biliyorum ,dikenli bitkinin çevresini açtým , kök kýsmýna yakýn yere kadar çukuru da açtým ve bitkinin köküne yakýn belli bir mesafedeki noktasýndan keserek beyaz sývýsýný temiz bir taþa akmasýný saðlamýþtým . Arkadaþlarýmla kanattýðýmýz bitkilerin yerlerini kaybetmemek için bildiðimiz iþaretler dikerdik , en yaygýn olaný üst üste taþlardan mini kuleler yapardýk , bu ne kadar güzel heyecanlý stratejik enerjisi yüksek bir eðlenceydi bize ,üzerinden 24 saat geçmiþ temiz taþlar üzerine akmýþ beyaz sývýnýn katýlaþmýþ halini toplar mendilimize koyardýk , tabi köye dönüþümüzde harg baþýna oturur sakýzlarý temizler iyice ak-pak ederdik ,çiðneme sýrasý ayrý bir süreç çenelerimiz yorulur aðrýlarla boðuþurduk ama o sakýz haline getirdiðimiz maddenin aðzýmýzdaki ferahlýðý , doðal tabi etkisi her þeyi unuttururdu . Ýþte böyle ne zaman sakýz kanatma kararý alsak öðrendiðimiz gibi yapardýk , sabah erkeninden giderdik serin ve sakin bir zaman olduðu için, ellerimizde çaký dere-tepe-bayýr sakýz dikenleri arar dururduk, ne patikalardan ne çetrefelli çalý diken yollardan geçerdik , ayaklarýmýz çocuk ayaklarýmýz yorulur dermaný kesilir ve dizlerimiz kanardý ama yine de yýlmazdýk , bazen öyle olurdu ki uzaklaþýr , köy görünmez olur hatta bilmediðimiz yeni yerler keþf ederdik , içimize bir korku düþer miydi ? düþmezdi herhalde , veya zamanýn nasýl geçtiðini unuttuðumuzdan aklýmýza bile getirmezdik . Her dikensi bitki sakýz dikeni deðildi tabi bunu iyi öðrenmiþtik aha þurada der koþmaya baþlardýk hemen dibini açar çaký ile gövdesini keser o beyaz süt beyaz sývýsýný temiz bir taþa akmasýný saðlarýz, bir gün sonra toplamaya tekrar ayný yerlerden geçerek iþaretli yerlerden toplamaya baþlardýk eðer bizden önce birileri talan etmemiþse tabi . Kýsaca bizim oralarda " kenger " dediðimiz sakýzýn hikayesi böyle bir þey , çiðnemi baþlangýçta yorucu ama daha sonra yumuþayýnca çiðneyenler çat..çat ..çýt..çýt seslerini çýkarmadan edemez. Sahi son yýllarda sakýz kanatma devam ediyor mu yoksa unutuldu mu ? , küresel ýsýnma ve mevsimsel krizler , kirli dünyanýn kirliliði , acaba bize geçmiþin unutulmaz anýlarýný tekrar yaþatmaya izin verir mi dersiniz....

Mustafa Kaya
05.11.2020