3-ATAT�RK’�N BA�IMSIZLIK HAREKETLER�NDEK� �NC�L��-2

Ayten D�R�ER

Emperyalizme kar�� ilk ba��ms�zl�k hareketini XVIII. Y�zy�lda ba�latan Amerikal�lar�n ard�ndan, b�yle g��l� bir hareketi XX. Y�zy�lda M.Kemal Atat�rk ba�latm��t�r. T�rk Kurtulu� Sava��’n�n ba�ar�yla sonu�lanmas�, emperyalizmin pen�esinde inim inim inleyen esir milletlere umut �� olmu�, Asya’dan Afrika’ya bu u�urda sava�anlara bayrak olmu�tur. Frans�zlara kar�� sava�an Cezayirli askerlerin g��s cebinde Atat�rk’�n kalpakl� resmi, Asya’da, G�ney ve Orta Amerika’da ad� dillerde esin kayna�� olmu�tur. Esir milletler sadece kurtulu� sava�lar�nda de�il, �a�da�la�ma hareketlerinde de onu �rnek ald�lar.

19l9’da devletleraras� sorunlar� ��zmek ve bar�� sa�lamak amac�yla kurulan Milletler Cemiyeti’ne 1939 y�l�na kadar 60 �lke �ye olurken, g�n�m�zde Birle�mi� Milletlere �ye 191 devlet bulunmaktad�r. Milletler Cemiyeti’ne ilk davetli(6 Temmuz 1932'de �yeli�e davet etmi�, 9 Temmuz'da TBMM giri� davetini onaylam�� ve 18 Temmuz 1932'de resmen �ye) onurunu ta��yan Modern T�rkiye’nin kurucusu Atat�rk’�n ba��ms�zl�k hareketlerindeki �nc�l��n� d��man� ve onu �rnek alan liderlerin a�z�ndan dillendirelim:

*1922'de T�rk ordular�n�n zaferi neticesi Anadolu'daki emelleri ger�ekle�meyen �ngiltere'nin T�rk d��man� olarak bilinen Ba�bakan� D.Lloyd George, Parlamento'da kendisine y�neltilen su�lama ve tenkitleri ��yle cevapland�rm��t�r: .
"Arkada�lar, y�zy�llar nadir olarak dahi yeti�tirir. �u talihsizli�imize bak�n ki o b�y�k dahi �a��m�zda T�rk Milleti'ne nasip oldu. Mustafa Kemal'in dehas�na kar�� elden ne gelirdi."
* Aristide Briand - Frans�z Ba�bakan�, 1921
"Da� ba��ndaki haydutlar diye isimlendirdi�iniz kahraman Mustafa Kemal ve O'nun t�m askerleri burada olsalard�, teker teker hepsinin heykellerini dikerdik. B�ylesine kahramanla andla�ma imzalamaktan gurur duyuyorum."
* Sir Charles Townshend - �ngiliz Generali, 1922
"Ben �imdiye kadar on be� h�k�mdar ve cumhurba�kan� ile �zel ve resmi konu�malar yapt�m. Bu geceki kadar ezildi�imi hat�rlam�yorum. Mustafa Kemal'de b�y�k bir ruh kudretinin esrar� var."
* Ernest Hemingway - Amerikal� Romanc�, Yazar, 1922
"Marmara k�y�s�ndaki s�cak, toz toprak i�inde, eci� b�c�� yollu ikinci s�n�f k�y� kasabas� Mudanya'da, Bat� ile Do�u kar�� kar��ya geldiler. �smet Pa�a'yla g�r��ecek M�ttefik generallerini ta��yan �ngiliz sancak gemisi Iron Duke'�n k�l rengi �ld�r�c� kulelerine ra�men, Bat�l�lar buraya bar�� dilenmeye geliyordu; yoksa bar�� istemeye, ya da �artlar�n� dikte ettirmeye de�il... Bu g�r��meler, Avrupa'n�n Asya �zerindeki egemenli�inin sonunu g�steriyor. ��nk� Mustafa Kemal, herkesin bildi�i gibi, Yunanl�lar� silip s�p�rm��t�."
* Claude Farrere - Frans�z Yazar ve Diplomat, 1930
"Sevr'den sonra T�rkiye'nin �ld��n� sanm��t�m. Ama T�rkiye ya��yor; hem, Mustafa Kemal ba��na ge�eli beri �ylesine canl� ya��yor ki; bir Lloyd George'un b�t�n �abalar�, b�t�n imk�nlar�, sa�duyuya meydan okuyan bu �iddetli ya�ama iste�inin kar��s�nda erimekten ba�ka bir �ey yapam�yor..."
*Edouard Herriot - Fransa Ba�bakan�, 1933
"Pa�a, size nas�l hayran olmayay�m? Ben Fransa'da laik bir h�k�met kurmu�tum. Bu h�k�meti Papa'n�n Paris'teki temsilcisinin yard�m� ile papazlar devirdi. Sizse bir Halifeyi kovdunuz ve ger�ek anlam�yla laik bir devlet kurdunuz. Siz, bu taassup i�inde laikli�i bu topluma nas�l kabul ettirdiniz? Dehan�z�n b�y�k eseri laik bir T�rkiye yaratmak olmu�tur."
* Eleftherios Venizelos - Yunanistan Ba�bakan�, 1933
"Bir ulusun hayat�nda bu kadar az s�rede bu denli k�kten de�i�iklik pek seyrek ger�ekle�ir... Bu ola�an�st� i�leri yapanlar, hi� ku�kusuz kelimenin tam anlam�yla b�y�k adam niteli�ine hak kazanm��lard�r. Ve bundan dolay� T�rkiye �v�nebilir."
*EL-EYYAM Gazetesi, �am- 1938
”Atat�rk'�n �l�m� yaln�z T�rk Milleti i�in de�il, onun �rne�ine �ok muhta� olan b�t�n Do�u milletleri i�in en b�y�k kay�pt�r.”

*Elifba Gazetesi, �am- 1938
”Vatan�n� muhakkak bir par�alanmaktan kurtararak gemisini g�venilir bir limana g�t�rd�kten sonra milletinden bir taht istemedi. O, kelimenin b�t�n anlam�yla bir insan, e�siz bir dahi, kahraman bir asker ve siyaset adam� idi. Hayat�n� milleti'nin mutlulu�una adad�, bu u�urda gen� ya�da hayata g�zlerini kapad�.”
*�zvestia Gazetesi, Moskova, 1938
”Ad�, T�rk Milleti'nin mill� kurtulu� sava��nda ve T�rkiye'nin siyasi alanda yeniden �rg�tlenmesine gayet s�k� bir surette ba�l� olan Kemal Atat�rk'�n �l�m� gerek T�rkiye i�in, gerekse b�t�n dostlar� i�in derinli�i �l��lmez bir kay�pt�r. T�rk Milleti'nin en samimi dostlar� aras�nda bulunan Sovyetler, zaman�m�z�n bu �rneksiz devlet adam�n�n �neminden dolay� derin bir ac� i�indedirler.”
*Uluslararas� Kad�nlar Birli�i Delegesi, Prenses Aleksandrina
”Atat�rk, d�nya �zerinde yeni bir devir a�m�� bir insand�r. Ben, O'nun T�rk kad�nlar�na hak vererek ve bir �lkede anay�, yak��r oldu�u y�celi�e eri�tirerek Bat�'ya ders verdi�ini nas�l unuturum.”
*Arriba Gazetesi, Portekiz, 1938
”Atat�rk, ba�� dumanl� doruklarda y�ce bir da� tepesidir. Siz O'na yakla�t�k�a o y�kselir ve aran�zdaki mesafe sonsuza de�in ayn� kal�r. Devirlerinde b�y�k g�z�ken, zamanla k��len benzerlerinden fark� budur ve b�yle kalacakt�r.”
*El-M�sri Gazetesi, M�s�r, 11 Kas�m 1938
”Uzun bir yol a��lm��, y�ce bir eser ortaya konmu�, bir �ok zaferler elde edilmi�tir. B�t�n bunlar Atat�rk'�n eseridir. Atat�rk'�n yapt�klar� insano�lunun kolay kolay yapabilece�i �eylerden de�ildir. O; b�sb�t�n ba�ka bir insand�.”
*Eski Ujsag. Macar
”Y�zy�l�m�zda, 'olmayacak hi�bir �ey yoktur' �eklindeki tarihi ger�e�i ispatlayan ilk adam olmu�tur.”
*An Nahar, Beyrut
”D�nyan�n �ok nadir yeti�tirdi�i dahilerdendir. D�nya tarihinin gidi�ini de�i�tirmi�tir.”
*The Japan Chronicle, Kobe
”Y�zy�ldanberi K��k Asya'n�n ��kard�� en b�y�k lider.”
* Franklin Roosevelt - ABD Ba�kan�, 1938
"Beyaz Saray'daki g�revim tamamlan�nca ilk yapmak istedi�im �ey, zaman�m�z�n bu en dikkate de�er �ahsiyetini �lkesinde ziyaret etmekti. Kader buna izin vermedi... Bu �apta insanlar d�nyaya s�k gelmezler."

*Bayan Sucheta KRIPALANI, Hint Parlamento Heyeti Ba�kan�
”Atat�rk, yaln�z T�rk Milleti'nin de�il, �zg�rl�� u�runa sava�an b�t�n milletler �nderiydi. O'nun direktifleri alt�nda siz ba��ms�zl��n�za kavu�tunuz. Biz de o yoldan y�r�yerek �zg�rl��m�ze kavu�tuk.”
*Frans�z, Berthe Georges-Gaulis“Denilebilir ki onsuz, �sl�m alemi yolunu bulabilmek i�in elli y�l daha bekleyecekti.”
*Frans�z Gazetesi Sanerwin
”Atat�rk �ld�. Bar�� kubbesinin Do�u s�tunu y�k�ld�. Art�k evrende bar�� kimse garanti edemez. Nitekim Avrupal� devlet adamlar�; O'nun 1930'da yapt�� uyar� ve tavsiyeleri dinlememi� ve d�nyay� 1939 y�l�nda ikinci b�y�k sava� fel�ketinin i�ine s�r�klemi�lerdir.”
*L'Illustration, Fransa
”Tarih �ok b�y�kler g�rd�. �skenderler'i, Napolyon'lar�, Washington'lar� g�rd�. Fakat yirminci y�zy�lda b�y�kl�k rekorunu Atat�rk, bu T�rk o�lu T�rk k�rd�.”
*National Tidence Gazetesi, Danimarka, 11 Kas�m 1938
”Atat�rk, yirminci y�zy�l�n en b�y�k mucizesidir.”
*Libre Belgique Gazetesi
”T�rkiye'nin uluslararas� �n�, prestij ve otoritesi durmaks�z�n y�kselmi�tir.
Milletine bu kadar az zamanda bu �l��de hizmet edebilen tek devlet adam� Atat�rk't�r.”
*Alman Askeri Dergisi Vissen Und Vehr
”Bir yenilginin u�urumuna d��t�� halde, ilkin neticesiz san�lan �stikl�l M�cadelesini yapan T�rk Milleti, �n�nde sayg�yla e�ilmeden bu sat�rlara son veremez.
Zafer ne�esiyle kendinden ge�mi� bir diplomasinin karar�n� 'hay�r' diyerek y�rtmak ve y�zlerine f�rlatmak �rne�ini biz Almanlar, T�rklere bor�luyuz.”
*Tahran Gazetesi, �ran, 1939
“�slam d�nyas�n�n b�y�k insan yeti�tirme g�c�n� yitirdi�ini �ne s�renler, Atat�rk'� hat�rlamal� ve utanmal�d�rlar.”
*Muhammet Ali Cinnah-Kaidi�zam, Pakistan Cumhurba�kan�, 1954
”O, T�rkiye'yi kurmakla b�t�n d�nya uluslar�na M�sl�manlar�n seslerini duyuracak kudrette oldu�unu ispat etti. Kemal Atat�rk'�n �l�m�yle M�sl�man d�nyas� en b�y�k kahraman�n� kaybetmi�tir. Atat�rk gibi bir �nder �nlerinde bir ilham kayna�� olarak dikildi�i halde Hind M�sl�manlar� bug�nk� durumlar�na h�l� raz� olacaklar m�?
*Tchang Yang Yee Pan Gazetesi, �in, 1958
”E�er tarih bir kalbe sahip olsayd�, Mustafa Kemal'i mutlaka k�skan�rd�.
Atat�rk, b�t�n Asya k�tas�n�n Ata's�d�r.”

* Muhammed �kbal - Pakistan Milli �airi, 1958
"Bizim asl�m�z rengi u�mu� bir k�v�lc�m iken O'nun bak��yla cihan� kaplayan ve ayd�nlatan bir g�ne� haline geldik."
*Muhammed Ey�p Han - Pakistan Devlet Ba�kan�, 1963
"Kemal Atat�rk yaln�z bu y�zy�l�n en b�y�k liderlerinden biri de�ildir. Biz Pakistan'da Onu, gelmi� ge�mi� b�t�n �a�lar�n en b�y�k adamlar�ndan biri olarak g�r�yoruz. O, yaln�z sizin ulusunuzun sevgili �nderi de�ildir. D�nyadaki b�t�n M�sl�manlar g�zlerini sevgi ve hayranl�k duygular�yla Ona �evirmi�lerdir."
*Jawaharlal Nehru - Hindistan Ba�kan�, 1963
"Kemal Atat�rk veya bizim Onu o zamanlar tan�d��m�z ismiyle Kemal Pa�a, gen�lik g�nlerimde benim kahraman�md�. B�y�k devrimlerini okudu�um zaman �ok duyguland�m. T�rkiye'yi modernle�tirme yolunda Atat�rk'�n giri�ti�i genel �abay� b�y�k bir takdirle kar��lad�m. O'nun dinamizmi, y�lmaz ve yorulmak bilmezli�i insanda b�y�k bir etki yarat�yor. O, Do�u'da modern �a��n yap�c�lar�ndan biridir. Onun en b�y�k hayranlar� aras�nda bulunmakta devam ediyor."
*Ben Gurion, �srail Ba�bakan�, 1963)
“Mustafa Kemal Atat�rk, ku�kusuz 20. y�zy�lda d�nya sava��ndan �nce yeti�en en b�y�k devlet adamlar�ndan biri, hi�bir millete nasip olmayan cesur ve b�y�k bir ink�l�p�� olmu�tur.'
*Habib BURG�BA, Tunus Devlet Ba�kan�, 1965
Sakarya Sava��, Sakarya Zaferi, yirmi ya��m�n en kuvvetli hat�ras� olmu�tur. O zamanlar, kendi kendime diyordum: Acaba ben de ulusumu b�ylesine seferber edemezmiyim, onun ruhuna kurtar�c� hamleyi, bu dizgin tan�maz ihtiras� a��layamaz m�y�m?
* W. Somerset Maugham - �ngiliz Romanc�, Yazar, 1953
"Bir insan�n de�erinin en belirli �l��s� kendi alan�ndaki �st�nl��n� dostuna d��man�na kabul ettirebilmesindedir. ��te Atat�rk bu y�celi�e ermi� d�hilerden biridir. Bir ihtil�lci olarak modern T�rkiye'yi yaratm��, davas�nda muzaffer olmu� ve y�zy�l�m�z�n b�y�k devlet adamlar� aras�na kat�lm��t�r."
* Dwight D. Eisenhower - ABD Ba�kan�, 1953
"Kemal Atat�rk i�in daimi bir an�t tesisi m�nasebetiyle T�rkiye'ye tebriklerimi arz ile gurur duyuyorum. O'nun g�sterdi�i yolda y�r�yen b�y�k ulusunuz �ok �nemli ba�ar�lar elde etmi�tir. T�rk birli�inin ve ilerleyi�inin mimar� Atat�rk'�n hat�ras�n� anmak i�in yap�lan t�ren, d�nyan�n her taraf�ndan h�r insanlara ilham kayna�� olmu� z�t� �ok yerinde bir sayg�d�r."
*Lord Kinross - �ngiliz Devlet Adam�, 1960
"Atat�rk, tarih boyunca gelip ge�mi� en b�y�k devlet adamlar�ndan biridir. Hi� bir zaman ya�ad�� zaman�n �zerinde durmam��, ileriyi g�rerek ona g�re i� yapm��t�r. Atat�rk'� Mussolini ve Hitler gibi y�neticilerden ay�ran nokta i�te bu niteliktir. Onlar her yapt�klannda kendilerini d��nerek hareket ediyorlard�. Atat�rk, kendisinden �tesini, 2030 y�l ilerisini g�rerek hareket ederdi."
* Kurt Georg Kiesinger -Federal Almanya Ba�bakan�, 1968
"Ben T�rk Alman dostlu�unu yak�ndan tan�yan bir neslin �ocu�uyum. K��k ya��mda bir adam�n kahramanl�klar�n�, yapt�� hizmetleri, �lkesi i�in giri�ti�i �zverileri g�rd�m. Bu adam Mustafa Kemal'di. Bug�n daha iyi kavr�yorum ki, o insan b�y�k bir devlet adam�yd�. B�y�kt�, ��nk�, �l��y� korumas�n� her zaman bildi ve eserini tehlikeye sokacak s�n�rlar� a�amad�. Y�reklili�in ve kendi y�reklili�inin s�n�rlar�n� da �izebilecek kadar anlay��l�yd�
* Fidel Castro – K�BA Devlet Ba�kan�
"Devrimci Kemal Atat�rk, bizim esin kayna��m�z oldu. 1919'da Anadolu'dan emperyalistleri atmak i�in, Band�rma gemisiyle Samsun'a ��kt�. B�y�k bir zafer kazand�. Biz de tam 40 y�l sonra, �lkemizden fa�istleri kovmak i�in Granma gemisiyle Havana'ya ��kt�k. Biz de zaferle kucakla�t�k. Ben de devrim ger�ekle�tirdim ama Atat�rk'�n yapt�klar�n� yapamazd�m. T�rkler sa�dan sola do�ru yazarken Harf Devrimi ile tam tersi y�nde yazmaya ba�lad�. K�yafet Devrimi ve Medeni Kanun'la kad�nlara getirilen stat� �ok �nemliydi. Ona ve devrimlerine hayran�m. KEND�N�ZE BA�KA B�R �NDER ARAMAYIN."

*KAYNAKLAR
1-A.Afet �nan : M.Kemal Atat�rk’ten Yazd�klar�m, (Atat�rk’�n el yaz�s�yla), Ankara-1969
2-M.Kemal Atat�rk: NUTUK
3-Enver Ziya Karal: Atat�rk’ten D��nceler, Ankara-1969
4-Genel Kurmay B�k.l��: ATAT�RK��L�K-I, Atat�rk’�n G�r�� ve Direktifleri, s.43-47, M.E.Bas�mevi, �stanbul-1984
5-G.A.T.S.E.B.Yay. ATAT�RK-Komutan-Devrimci ve Devlet Adam� Y�nleriyle, Ankara-1980
6-Hamza Erav�ar: �i-�i Yabgu
http://www.milliyetciforum.com/ci-ci-yabgu-1316.html-
7-Hamza Ero�lu: T�rk Devrim Tarihi, �stanbul-1982
8-H.Nail Kubal� : T�rk Devrim(�nk�l�p) Tarihi,�stanbul-1973
9-H�seyin Cevizo�lu: Atat�rk��l�k, 1973
10-Muzaffer Ender: A�layan D�nya, �stanbul-1964
11-Sami N. �zerdim: Atat�rk��'n�n El Kitab�, Ankara-1981
12-Suna Kili : T�rk Devrim tarihi, Ankara-1982
13-Genel T�rk Tarihi ders notlar�m.
14-Ayten Dirier : Atat�rk �lkeleri, �zmir -1984

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Atat�rk’�n Ba��ms�zl�k Hareketlerindeki �nc�l��-2 ba�l�kl� yaz� AytenDirier taraf�ndan 25.04.2009 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Atat�rk’�n Ba��ms�zl�k Hareketlerindeki �nc�l���-2

Atat�rk’�n Ba��ms�zl�k Hareketlerindeki �nc�l��-2