Þehir Tarihçiliði’nin ülkemizde olmadýðýný sanýrdým, yanýlmýþým. Kimi gazetelerde ve televizyon programlarýnda tarihe dair rastladýðým bilgilere müracaat edince anlattýklarýmýzýn ya da okuyup, seyrettiðimizin bir mana taþýmadýðýný düþündüm.

Þehir Tarihçiliði’nde dedikoduya yer yoktur. Bizim anladýðýmýz manada Þehir Tarihçisi, eldeki yazýlý-basýlý- görsel malzemeyi bir araya getirerek, kayda alýnmýþ olanla bugüne gelmiþ olaný bir araya getirip sentezleyerek, yarýna bir þeyler býrakma amacýndadýr.

Þehir Tarihçisi, ayný zamanda mimardýr, müzisyendir, edebiyatçýdýr, tarihçidir, arkeologdur, folklorcudur, sosyologdur.

Þehir Tarihçisi, o þehre dair ne varsa onu bilmek zorundadýr, kendisini daima yenileyen konumdadýr.

Þehir Tarihçisi, güncel olaný takip eder, gazetelerde, dergilerde, televizyonlarda, sanal ortamda, diðer yayýncýlýk alanlarýnda ne olup bitiyorsa onun takipçisidir.

Þehir Tarihçisi, bulunduðu þehirde yaþlýlarýn dizi dibinde oturandýr, kadýn ve erkek fark etmeden ne yaþanmýþ ise, neye tanýklýk edilmiþ ise onu kayda geçirendir.

Þehir Tarihçisi, yaþadýðý þehirde günlük tutarak, o þehre dair ne olmuþsa bir gün içinde olaný ve biteni yazandýr.

Þehir Tarihçisi, o þehrin tarihî eserleri hakkýnda bilgiye sahip kýlandýr, kalemini.

Þehir Tarihçisi, mevcut þartlarda tek baþýna bir üniversitedir.

Þehir Tarihçisi’nin elinden fotoðraf makinesi, ses kayýt cihazý, kamerasý düþmez; gazetecidir.

Þehir Tarihçisi, çalýþmalarýný yaparken kimseden bir emir almaz, o iþi sevdiði için yapandýr, yarýna bir þeyler býrakmak için çýrpýnandýr.

Þehir Tarihçisi, bir akademik unvan için yýllarýný heba etmeden, yaþamýnda derin izler býrakan þehrinin, ilçesinin, köyünün ayaklý kütüphanesidir.

Þehir Tarihçisi, siyasetten uzak, yerel çalýþan, bir baþkasýnýn etkisinde kalmaksýzýn topladýðý malzemenin kýymetini bilendir.

Sarraf olanýn mücevherden anladýðý oranda þehre dair ne varsa bir araya getirip, esas sahibine iade edendir.

Þehir Tarihçisi, masa baþýnda çalýþmayan, baþkasýna ait olaný sadece örnek alan ve buna sahiplenmeyen, kendisince ortaya çýkarttýðýna herkesi ortak edendir.

Þehir Tarihçisi, bir araya getirdiði malzemeyle ortaya çýkarttýðý eserlerin topluma ulaþmasýnda sadece köprüdür.

Þehir Tarihçisi, yaþananlarýn tanýðýdýr.

Þehir Tarihçisi, o memleketin yüz akýdýr.

Þehir Tarihçisi, fotoðrafçýdýr.

Þehir Tarihçisi, kameramandýr.

Þehir Tarihçisi, gezgindir, seyyahtýr.

Þehir Tarihçisi, hikâye derler, öykücüdür.

Þehir Tarihçisi, masal toplar, derlemecidir.

Þehir Tarihçisi, þiir peþinde, þairdir.

Þehir Tarihçisi, müzikle haþýr-neþir, müzisyendir

Þehir Tarihçisi, kendini þehrine adayan, karþýlýk beklemeyen, tek baþýna çalýþýp, yýllarca deðil, asýrlarca yapýlmayaný kýsacýk ömrüne sýðdýrtan ve bundan yana mutluluk duyan kütüphanecidir.

Þehir Tarihçisi sahaftýr, kitap, belge alýp hiç satmayan.

Þehir Tarihçisi, yukarýda serdettiðimiz çalýþma alanlarýnýn da dýþýnda uðraþ veren, bakmak zorunda olduðu ailesine, çocuklarýna maîþet saðlamak zorunda olan içimizdeki biridir.

Þehir Tarihçisi, Þehir Kütüphanecisi ilginin ve alakanýn eksik olduðu zamanlarda bazen insanlarla baðlarýný kopartýr, içine dönük münzevî bir hayat seçer. Onunla birlikte o þehrin bilinmeyen birçok özelliði bilinmezliðe karýþýr. Kazanýlacak olanýn yanýnda kaybedilenin haddi hesabý bilinmez.

Þehir Tarihçisi ve Þehir Kütüphanecisi… Ýkisi de resmîyet olmadan çalýþtýðý için her türlü sosyal haktan yoksun biçimde çalýþýrken, sýkýntýlarla boðuþurken, ilim ve irfan alanýnda eksikliklerimizi ve yetersizliklerimizi nasýl tamamlayacaðýmýzý birileri söylesin.

Gittikçe azalan deðerlere sahip çýkýlmamasý, bu iki alanda çalýþmalarýn baþlatýlmasý bir zorunluluk halini almýþtýr.

Üniversitelerin araþtýrma alanýnda çalýþan isimleri, yeteri kadar bu alanlarda donanýmlý deðildir, zamanla bu iþ kendilerinin aslî iþi olmaktan çýkmaktadýr.

Þehir Tarihçiliði ve Þehir Kütüphaneciliði için her þehirde sadece ve sadece üç kiþilik bir oluþum, saðlanacak bir mekân ve serbest bir çalýþma imkâný… Bu talep, ülke sathýnda 250 kiþinin istihdamýný saðlar ki çoðu çalýþan ya öðretmendir ya da memurdur veya bu alanda yayýnlanmýþ çalýþmalarý olanlarýn sayýsý iç içe yüz sayýsý ile sýnýrlýdýr. Ýstanbul-Ankara ve Ýzmir gibi büyük þehirlerde çalýþan sayýsý elbette farklý olacaktýr. Kimi þehirlerde bu sayý, ikiye düþebilecektir.

Onun çalýþmalarý, belki standart ilmî verilerle uyuþmaz. Ýlme yaptýðý katkýlarla daima ön plândadýr.

Onun çalýþmalarý, yerel ile sýnýrlý olduðu için taþrada yanký bulmaz. Çünkü edebiyatýn, sanatýn, kültürün parsellendiði Ýstanbul’da, Ankara’da, belli baþlý mahût çevrelerde kendisini kimse tanýmak istemez.

Þehir Tarihçisi, daha önce de yazdýðýmýz biçimde o þehrin akîl adamýdýr. Ne yazýk ki kültür ve turizm alanýnda devlet kapýsýnda, bankalarýn ve holdinglerin nazarýnda, üniversitelerin kürsülerinde beklentileri boþa çýkan Þehir Tarihçileri, öldüklerinde hayýrla yad edilirler. Býraktýklarý miras, bir baþkasýnca, baþkalarýnca sahiplenir.

“Þehir Tarihçisi, ülkemizde ne zaman ciddî manada deðer kazanacaktýr?”  sorusuna cevap olarak ne verilebilir?

Her þehirde “Þehir Kütüphanesi” kurulur ve buna iþlerlik kazandýrýlýrsa, o þehre dair ne varsa bir araya kolaylýkla toplanýr. Her üniversite, þehirle ilgilenen her kurum her kuruluþ gerektiði oranda Þehir Kütüphanesi’nden yararlanýr.

Aslýnda Þehir Kütüphanesi’ne farklý bir anlam da yükleyebiliriz: Þehir Bilgi Bankasý.

Gelin görün ki bizde adýmlar iyi niyetle atýlýr da “Kim baþa geçecek?” sorusu gündeme gelince iþle, iþleyiþle ilgisi bulunmayan biri yetkili kýlýnýr ve o hayýrlý teþebbüs baþlamadan biter.

Þehir Kütüphanesi ve Þehir Tarihçiliði üzerinde durulmasý gereken önemli bir konudur. Teknolojinin dur durak bilmeyen baþ döndürücü hýzýnda her bir þehrin kütüphanesi ve þehir tarihçisi olmalýdýr.

Þayet Devletin bu alandaki en üst konumda olan kuruluþu Kültür ve Turizm Bakanlýðý, bize mevcut halk kütüphanelerini, müzeleri iþaret edecekse, onlarca yýldýr bu alanda atýlan adýmlarla nereye kadar gittiðimizi sorgulamalarý lazým.

Bizim uygulama alaný bulmasýný istediðimiz Þehir Kütüphaneciliði ve Þehir Tarihçiliði, üzerinde yaþadýðýmýz topraklardaki onlarca egemenliðin, devletin, imparatorluklarýn, sayýsýz kültür birikiminin, birçok inancýn, tarihî mirasýn ve diðer alanlardaki birikimin canlanacaðý, taþlarýn yerini bulacaðý, ilkinin ülkemizde olacaðý ve baþka ülkelerin örnek alacaðý bir projedir. Bu para harcanmadan, AR-GE Çalýþmalarý önemli oranda tamamlanmýþ projenin hayatiyet bulmasý, elzemdir. Bir þehir kütüphanecisi ya da tarihçisi olma yolunda çalýþmalar ortaya koyarken, bunun kopyalanmasý söz konusu olsa da kazanan þehirler olduðuna, ülkemiz olduðuna göre ne gam!...

Bu denli ilgisizliðin olduðu, kültüre ve sanata yabancýlaþmanýn doruða çýktýðý, tarihe saygýnýn baþa deðil ayaða iþaret ettiði, birçok þeyin ranta endekslendiði ortamda, bizim teklifimiz, þehrini sevenleredir. Biz, o sevenleri aramak ve sesimizi duyurmak için yazmaktayýz.