YOLUMU AYDINLATAN MEÞ’ALE MUZAFFER ÝZGÜ

        Çocukluðumdan beri okumaya meraklýyýmdýr. Evimizde babamýn kiþisel kitaplýðýnýn yaný sýra bir de kardeþlerimle faydalandýðýmýz hepimizin ortak malý kitaplýðýmýz vardý. Þanslý bir çocuktum bu açýdan. Elimi attýðýmda ulaþabileceðim uzaklýktaydý okuyacaðým kitaplar… Kitaplýðýmýzda okumadýðým kitap kalmamýþtý. Evimize günlük birkaç gazete girerdi ve bir de akþam babamýn iþten dönerken de vapurda okuyup bitirdiði Akþam gazetesi... Çocuk aklýmla o gazetenin hep akþam çýktýðýný düþünürdüm. Haklýydým da gazeteyi akþam babam getiriyordu, üstelik gazetenin adý da Akþam Gazetesi idi. Haftalýk dergiler de vardý abonesi olduðumuz…  Hayat Mecmuasý, Ses Mecmuasý demirbaþ olmak üzere gençlik yýllarýna adým atarken bizim için alýnan Hey Dergisi…

       Çocukluk yýllarýmýzda file ve kese kâðýdý vardý bugünkü naylon poþetler yerine. Satýcýlar aldýklarýmýzý bazen paketlemeden elimize tutuþtururlardý bazen de gazete kâðýdýna sararak verirlerdi. Kasap kâðýdý kalýn ve yaðlý bir kâðýttý. Eti önce bu kalýn kâðýda, sonrasýnda da yine gazeteye sararlardý. Eve gelir gelmez ilk iþim o gazeteyi okumak olurdu. Hangi gazete olduðu veya tarihinin eskiliði umurumda bile deðildi.

          Ýlkokul 5. Sýnýfa geçtiðim yýlýn yazýnda Ýstanbul’dan Adana’ya taþýndýk. Babamýn tayin isteði üzerine kendi ilimize, kendi evimize yerleþtik. Biz Ýstanbul’dayken Adana’da kirada olan o zamanlar geniþçe bir bahçe içinde tek katlý evimiz vardý.  Dönüþte kiracýmýz çýkmýþtý, biz de Ýstanbul’daki kira evlerinden sonra kendi evimizde yeni bir hayata adým atmanýn mutluluðunu yaþadýk.

         Komþularýmýz çok iyi insanlardý. Evimiz üç yol aðzýndaydý. Soldaki köþede Bakkal Hakký Amca, saðdaki köþede ise Nimet Abla otururdu. Nimet Abla, Hacer Teyze’nin kiracýsýydý. Küçük bir avlu içinde bir göz oda, mutfak ve banyo- tuvaletten oluþan o güne kadar gördüðüm en küçük evdi bu. Nimet Abla’nýn kocasý Celal Aðabey, uzun yol þoförüydü. O küçücük evde büfeden bozma bir kitaplýðý vardý. Ýçinde onlarca kitap… Herkes büfede kahve takýmlarýný, limonata bardaklarýný sergilerken Nimet Abla onlarý mutfaða taþýmýþtý, evin küçük büfesini Celal Aðabey de kitaplýk yapmýþtý. Zaten odada iki kiþilik bir karyola, çocuk beþiði, büfe, yer minderleri ve bir köþede eski bir tahta sandýðýn üstünde oluþturulmuþ yüklük vardý. Yüklükte yataklar, çarþaflar, yorganlar, battaniyeler…  Gece çocuklar için yer yataðý serilirdi, sabah toplanýrdý. Küçük bebek Mustafa da tahta bir beþikte uyurdu.

           Onlarla tanýþmamýz benim için çok önemlidir. Evdeki bütün kitaplarý okuduðum için artýk onlarýn mini kitaplýðýna abone olmuþtum. O kitaplýktan ilk okuduðum eser ise belki de bugünkü hayat görüþümün ilk temellerini atan “Gecekondu” adlý kitaptý. Muzaffer Ýzgü ile ilk tanýþmamdý bu. Bu kitabý defalarca okudum, okuttum. Annem, babam, kardeþlerim hepimiz de ayrý ayrý okuduk. Bu da yetmezmiþ gibi gelen konuklarýmýza da “Gecekondu”daki ilginç bulduðum bölümleri keyifle okuyordum. Nimet Abla’dan hep Muzaffer Ýzgü kitaplarýndan istiyordum. Allah’tan Nimet Abla’nýn eþi Celal Aðabey de bu yazarýn büyük hayranýydý. Artýk ben de Muzaffer Ýzgünün küçük hayraný olmuþtum. Kýsa zamanda onlarýn kitaplýðýnda da okumadýðým bir kitap bile kalmamýþtý. Öðrencilik yýllarýmda baþlayan bu hayranlýk öðretmenliðim döneminde de devam etti. Öðrencilerim de çok sevdiler onu, çocuklarým da…

           Muzaffer Ýzgü,  Ýzmir’de yaþamasýna karþýn Adana ile irtibatýný hiç kesmemiþtir. Rahmetli Ahmet Tolu’nun Çukurova Edebiyatçýlar Derneði Baþkaný olduðu dönemde Ýzgü’nün onuruna Devlet Su Ýþleri Tesisleri’nde bir yemek verilmiþti. O zaman kendisini daha yakýndan tanýma olanaðým oldu. Ertesi gün çok deðerli þair, yazar, gazeteci arkadaþým Tuncay Daðlý ve edebiyatsever bir arkadaþýmýzla onu kaldýðý otelden almýþtýk. Tuncay Daðlý, onunla röportaj yapacaktý. Adana’da çok akrabasýnýn olduðunu fakat otelde kalmasýnýn daha uygun olduðunu anlattý laf arasýnda. Zaten yeðeninin oðlu ile kýzým Atatürk Ýlköðretim Okulu’ndan sýnýf arkadaþýydýlar.

         Ýzgü’yü kaldýðý Sürmeli Oteli’nden alarak bir arkadaþýmýza ait özel otomobille eski Adana’yý gezmeye baþladýk. Eski Vilayet tarafýnda Tarým Ýl Müdürlüðü Lojmanlarý’nýn karþý sokaðýna girdik. Oradaki evlerden birini iþaret ederek: “Eskiden bizim evimiz burada idi. O yýllarda Adana’yý sýk sýk sel basardý. Yine bir sel baskýný tehdidinde þu evin olduðu yerde iki katlý yüksek bir ev vardý. Herkes o evde toplanmýþtý.” dedi. Seyhan Barajý yapýldýktan sonra Adana büyük ölçüde selden kurtulmuþtu. Ýlkokula baþlamadýðým yýllarda da “Sel gelecekmiþ. Barajdaki su seviyesi iyice yükselmiþ.” Laflarý ortalýkta dolaþýrdý. Hatýrladýðým kadarýyla 1980’de Adana’yý sel basmýþtý. Gerçi bu kýþ da çukurda kalan semtleri yine etkileyen seller yaþandý. Adana’nýn, Adanalýnýn bitmeyen çilesidir bu… Hatta uzun yýllar öðretmenlik yaptýðým okulda sel seviyesini gösteren bir levha asýlýydý duvarda ve öðrencilerin boyuna yaklaþýyordu bu iþaretli yer.  Tarihî Kýz Lisesi binasýnda sel seviyesini gösteren tabelada tarihini hatýrlayamadýðým felaketin izi belki de Muzaffer Ýzgü’nün sözünü ettiði sele aittir.

       Anlattýklarý hepimizi hüzünlendirdi. Türkocaðý Mahallesi’nden ayrýlarak Hürriyet Mahallesi’ne doðru direksiyon çevirdi arkadaþýmýz. Dar sokaklardan geçerek Ýzgü’nün iþaret ettiði bir gecekondunun önünde durduk. Hepimiz meraklý gözlerle etrafý incelerken Ýzgü bizi akrabalarýyla tanýþtýrdý. Bana dönerek: “Ýþte Gecekondu’daki kahramanlarým Sabahat ve oðlu Asaf…”  dedi.  Þaþkýnlýk içindeydim; çünkü ömrümde ilk kez okuduðum eserin kahramanlarýný görmenin heyecanýný ve mutluluðunu yaþýyordum. Yýllarca kitaptan bazý bölümleri replik gibi ezberleyen ben þaþkýnlýðýn doruðuna ulaþmýþtým. O anýn güzelliðini ailemle özellikle annem ve babamla birlikte yaþamak isterdim. Gözümün önünde rahmetli annem ve babam canlanýnca bu kez buruklaþtým. Gecekondu’nun kahramanlarý gülümseyerek bize bakýyorlardý. O ara Asaf sigara istedi Ýzgü’den. Muzaffer Ýzgü ona bir miktar para verdi, Asaf sigara alýp geldi. Kitapta Asaf küçüktü, her gece altýný ýslatan ve ertesi gün annesinin söylene söylene yýkadýðý iç çamaþýrlarý dama asýlan Asaf kýrklý yaþlarda kocaman bir adamdý. Ýzgü onlarla kýsa bir sohbet ettikten sonra oradan ayrýldýk. Gecekondu romanýnda sözünü ettiði kahramanlarla el sýkýþmak geçmiþten geleceðe, gelecekten geçmiþe yolculuk gibi bir sarsýntý yaratmýþtý ruhumda… Köþeyi döndüðümüzde demir kapýlý bir gecekonduyu iþaret ederek: “ Burasý ‘Zýkkýmýn Kökü’ adlý romanýmýn yaþandýðý ev…” dedi.

         Oradan Tarihî Taþ Köprü önüne gelmiþtik. Ýlk gençlik yýllarýnda 25 kuruþa bu köprüden atlayýþ yaptýðýný anlattý.

         Eski Adana gezimiz Dostlar Tiyatrosu’nu ziyaretle devam etti. Yýllardýr Ýzgü’nün oyunlarýný sahneye koyan oyuncular yazarla tanýþmanýn ve yazarý tiyatrolarýnda görmenin mutluluðu içindeydiler. Birlikte hatýra fotoðraflarý çektirdik. O fotoðraf Milliyet gazetesinde tiyatroyu ziyaret haberiyle yayýnlandý. Tuncay Daðlý da yine ayný gazetede tam sayfa olarak röportajýný yayýnladý. En çok üzüldüðüm bunlarý o zaman yazmamam oldu. Yýllar geçtikçe hafýzamýn bu kadar zayýflayacaðý aklýma bile gelmemiþti o zamanlar… Çinlilerin bir atasözü vardýr: “En soluk mürekkep en iyi hafýzadan iyidir.” Keþke not defterime birkaç satýr karalamýþ olsaydým!

       Muzaffer Ýzgü Adana Tüyap Kitap Fuarý’na hemen her yýl katýldý. Sadece bir yýl eþinin rahatsýzlýðý nedeniyle katýlamayacaðý söylendi. Hem eþinin rahatsýzlýðýna üzüldüm hem de onu göremeyeceðime…  Kitap Fuarýna her geliþinde yanýna uðradým, sohbetlerimiz oldu. Kitaplarýmý imzaladým, bendeki kitaplarýný ona imzalattým. Birlikte çok fotoðrafýmýz vardýr. 2009’da fotoðraf çektirirken yanýnda ciddi ciddi durmamdan hoþlanmamýþtý. “Sarýlsana!” demiþti. Kahkahalarla yeniden fotoðraf çektirmiþtik.

        10-15 Ocak 2012 tarihleri arasýnda düzenlenen Çukurova 5. Tüyap Kitap Fuarýnda ona ait daktilo ve gözlük özel bir camekânda koruma altýna alýnarak sergilendi. Yine ayný fuarda Yaþar Kemal’e ait daktilo ve bazý özel eþyalar da ayrý bir camekânda idi. Birlikte gidip baktýk, beðendi, çok mutlu oldu. Dönüþte benim bulunduðum standa uðradý, ona “Güz Ýkindisi” adlý þiir kitabýmý imzalayarak hediye ettim.

       Muzaffer Ýzgü’nün sevecen ve mütevazý bir insan olmasý öteden beri çok hoþuma gitmiþtir. Bazý yazarlar, þairler eserlerinde halktan biriymiþ gibi görünmeye çalýþýrlar ama gerçek hayatta halka tepeden bakarlar. Ýzgü, zirvede de olsa yine halkla iç içe ve halktan biridir. Bu nedenle ona olan saygým onu tanýdýkça artmaktadýr.

       Hayata bakýþ açýmý oluþturmakta, belki de edebiyatla ilgilenmeme hatta Türkçe- Edebiyat öðretmeni olmamda Muzaffer Ýzgü’nün büyük payý vardýr. Okuma alýþkanlýðýmý güçlendirdiði için ona minnettarým.

NOT: 

      Bu yazýyý 2012 Sonbaharýnda Adana’da yazmýþtým. Söylem Dergisinin 2013 Ocak'taki Muzaffer Ýzgü Özel Sayýsýnda yayýnlanmýþtý. Söylem Dergisindeki bu yazýyý Muzaffer Ýzgü de duygulanarak okumuþtu ve çok beðenmiþti. Bir 29 Ekim 1933 ‘te Cumhuriyet bayramýnda Adana’da doðan ve 26 Aðustos’ta Ýzmir’de ebediyete intikal eden Muzaffer Ýzgü Türkiye'nin en çok okunan gülmece, genç ve çocuk kitaplarý yazarlarýndandýr. 107 kitap, iki yüze yakýn radyo oyunu yazmýþtýr. Geçmiþinde yaþadýðý sýkýntýlarý hiç unutmamýþtýr. Bir solukta okuduðum “Zýkkýmýn Kökü” adlý romanýnda kendi hayatýný anlatmýþtýr. Bu roman 1992’de Memduh Ün tarafýndan senaryolaþtýrýlmýþtýr. Müziklerini Cahit Berkay’ýn yaptýðý, Yapýmcý Kadir Yurdatap’ýn çektiði bu film ülkemize yurt dýþýnda Paris Cine Junior  en iyi film ödülünü;  Adanalý olan baþ rol oyuncusu Menderes Samancýlar’a da en iyi erkek oyuncu ödülünü kazandýrmýþtýr.

       Türkçe’yi en iyi kullanan usta yazarýmýz, içtenliðiyle ailemizden biri olarak gördüðümüz yüreði insan sevgisiyle dolu idolüm Muzaffer Ýzgü nur içinde yat. Bu ülkenin aydýnlýk yüzlü çocuklarý seni hiç unutmayacaklar.

Harika Ufuk

ADANA

Ekim 2017