Ýçinde yaþadýðýmýz dünyada insanlarýn en büyük sýkýntýlarýndan birisi de borçlu olarak hayatý sürdürmek zorunda oluþtur. Borç insanýn zor anlarda sýkýntýsý gidermek için baþkalarýndan maddi destek alarak yaþamýna yeni açýlýmlar saðlamasýdýr. Bu baðlamda düþünüldüðü zaman ödemeyi düþündüðümüz ve ödeyebileceðimiz kadar bir destek mahiyetindeki borç belki de gereklidir. Ancak borcu yiðidin kamçýsý þeklinde deðerlendirerek yaþamýn fonksiyonel unsuru olarak görmemiz durumunda iç denge kaybý diyebileceðimiz patolojik bir durumla karþý karþýya kalýrýz.

Bu hususla ilgili Nasreddin Hoca’nýn bir fýkrasý vardýr. Nasrettin Hoca evinde otururken komþusu kapýyý çalar, gelir. “Hocam sizden bir ricam var bana yüz lira borç verir misin?" der. Hoca da; "Peki git þu karþýda duran yastýðýn altýndan al" der. Komþu yüz lirayý alýr ve gider. Aradan yirmi gün geçer. Yine ayný komþu gelir ve hocadan bu seferde elli lira borç ister. Hoca da yine; - "Yastýðýn altýndan al" der. Yastýðýn altýna bakan komþu; - "Hocam burada bir þey yok ki alayým" deyince, hocada;"Eskisini getirmedin ki yerinde bulasýn" diye cevap verir

Vermeyi düþünmediðimiz veya vermek için çaba harcamadýðýmýz borçlar büyük dert ve sýkýntýlarýn kaynaðý olarak karþýmýza çýkar. “Borcunu gündüz öde ki gece kapýný çalmasýnlar. Borç; Gece dert, gündüz zillettir.” (Beyhaki) borcun dert ve zillet oluþunu þu þekilde açýklayabiliriz; Nasýl ödeyeceðini, ne yapacaðýný, alacaklýsýnýn ne zaman kapýsýna dayanacaðý düþüncesiyle borçlu kiþi evde rahat edemez sürekli acý ve stres içinde olur. Gündüz ise alacaklýsýnýn kendisini göreceðini düþündüðü yerlerden uzak durarak bir kiþilik düklüðü yaþar. Böylece borçlu oluþ karakter kaybýna neden olacak bir davranýþ modeli olarak insanlar arasýnda güven kaybýnýn yaþanmasýna neden olur. Bu baðlamda M.G. Lýchtwer borcu þöyle tanýmlamaktadýr: “Borç, en kötü yoksulluktur.”

Borç, zaman içinde kiþiliði imha eden yaþama serpilmiþ mayýnlardýr. Bu mayýnlarýn hangi düþman güçler tarafýndan hayatýmýza döþendiðinin bilincine varmak, yaþamýmýzý daha temkinli bir þekilde disipline etmemizi saðlayacaktýr. Çünkü disipline edilmemiþ hayat sonunda anarþist harcamalarla gelirimiz darmadaðýn olacaktýr.

Bu düþmanlarý burada kýsaca þöyle sýralayabiliriz: 1-Hesapsýz harcama. 2- Tüketim alýþkanlýðý 3- Taksitli satýþ 4- Ýhtiyaç fazlasý ucuzluk 5- Kýskançlýk 6- Taklitçilik 7- Onlarda da var da neden bizde yok. 8- Kanaatkârsýzlýk
Aslýnda bu düþmanlarý farklý kulvarlarda farklý þekilde isimlendirmemiz mümkündür. Biz burada kýsaca genel bir deðerlendirmede bulunduk.

Hesapsýz harcamalar fare kemirmesi gibi kazancýmýzý kemirerek bizi sinsice borç bataklýðýna doðru sürükler. Çünkü fareler bir yeri kemirirken orayý uyuþturacak bir salgýyla o anda acý yaþamamalarýný saðlar. Ancak kemirme iþi bittikten ve kiþi bunun farkýna vardýðýnda artýk iþ iþten geçmiþtir, yapacak bir þey yoktur. Ýbretlik hayatlardan ders alarak kendilerine çeki düzen vermeyenlerin kendisi ibretlik olur. Harcamada denge önemli bir ölçüdür. Gelir gider dengesini kuramayanlar bir müddet sonra gelirlerinin hepsini farklý þekillerde kaybetmekle karþý karþýya kalacaktýr.
Ýþte bu noktada farklý bir tuzak daha karþýmýza çýkarak bizi kýsa bir müddet sözde ayakta tutacaðý izlenimi verecektir. Borçlu olmak yiðitliktir. Çünkü borç yiðidin kamçýsýdýr. Sürekli dinamik olmamýza ve canlý durmamýza gayret göstermemize neden olacaðý için de iyiliktir. Evet bunu yukarýda belirttiðimiz unsurlara dikkat çerçevesinde ele aldýðýmýzda doðrudur. Yani kiþinin ödeyebileceði ve ödemeyi düþündüðü borçlar pozitif motivasyon kamçýsýdýr. Aksi takdirde hesabýný bilmeden yaptýðý harcamalarýn kamçýsý kiþiyi köleleþtirecektir. Çünkü sýrtýndan kamçý eksik olmayanlar ancak kölelerdir.

“Kul kanaat sahibi olduðunda hürdür. Hýrsa kapýldýðýnda köle olur. Kalbindeki tamahý çýkar ki ayaklarýndaki zincir çözülsün” (Ahmet Rufai) Kanaatkârsýzlýk insaný doyumsuzluða o da sahip olduklarýyla yetinmeyerek sürekli yeni bir tat arayýþýna sevk edecektir. Bunun ilk kurbaný Hz Âdem (as) dir. Kendisine sunulan o kadar büyük imkânlarla yetinmeyerek yasaklanmýþ alýþ veriþi yaparak kredisini bitirmiþtir.
Ýþte bu olay bize harcamalarda yeni ufuklar açmaktadýr. Kredimizi bitirecek ve bizi mahcup duruma düþürecek her türlü harcamalardan kaçýnmamýzýn gerekliliði vurgulanmaktadýr. Yasak olana yaklaþmak insaný kriz ve bunalýma düþürür.

Burada kaþýmýza çok daha büyük bir sorun çýkmaktadýr. O da kredi kartýyla yapýlan alýþ veriþin parasýz yapýlan bir harcama olarak deðerlendirilmesi sonucu ortaya yeni bir patolojik grup çýkmaktadýr; Kartzedeler.
Bu kartzedeler de borcu yiðidin kamçýsý olarak deðerlendirerek sürekli sýrtlarýndan kamçýyý eksik etmeyen kölelerdir. Borç ödemekten daha zor olan þeyin borç almak olduðunu bilenler kartlarýyla yaptýklarý gelirlerinin üzerindeki alýþveriþle sözde bu yükten kurtulduklarýný düþünürler. Ancak ay sonu hesap ekstresi geldiðinde yüzlerinin deðiþen rengiyle hýrçýnlaþmaya baþlar. Pozitif anlamdaki “Damlaya damlaya göl olur” atasözümüz birden felaketimiz oluverir. Çünkü kartlara çektirdiðimiz önemsemediðimiz küçük borçlar birleþince dað yükü olmuþtur. Ýþte bu þekilde kartla yaþamý taksite baðlayanlar miras olarak sadece borç býrakýrlar.

Borçlanmanýn olumsuz sonuçlarýný þöyle sýralayabiliriz:

1- Kiþiyi köleleþtirir. 2- Karakter kaybýna neden olur. 3- Günü sürekli olarak stres ve sýkýntýyla geçirmemize neden olur. 4- Mahçup bir kiþilik oluþturur. 5-Ýtibarý kaybettirir. 6- Bunalýma girmemizi saðlar. 7- Sosyal yaþamdan uzaklaþtýrýr.