Anayasa nedir, neden gereklidir, nasýl olmalýdýr, kimler ve nasýl hazýrlamalýdýr?

   Ýnsan denen meçhul, garip bir canlý türü; öncelikle kendisini tanýyan ve barýþýk olan, çevresiyle uyumlu ve dengeli, toplumdaki ödev ve sorumluluklarýný bilen, haklarýnýn ve görevlerinin alt ve üst sýnýrlarýný kabullenen, her yönüyle güven veren, hakký temsil eden, evrensel ve kazanýlmýþ haklarýn bilincinde, doðaya saygýlý, bütünün bir parçasý olduðunu farkýnda bir varlýk olduðunda ancak varoluþunun ve yaradýlýþýnýn hakkýný vermiþ olacaktýr.
   Bu deðerler zincirinin dürüstlük, ahlak, adalet ve hakkaniyetle taçlanabilmesi için öncelikle; bireysel olarak kendimiz söz verdiðimiz, tanýmladýðýmýz ödev ve kurallara uymakla, çevremize güven vermiþ oluruz. Devamýnda ve bize dokunsa da toplumsal/hukuksal ve etik kurallara da harfiyen uyarak olgunluðumuzu ve erdemli duruþumuzu aktif hale getirmiþ oluruz.

   Bir terazinin saðlam olmasý yeterli deðildir. Öncelikle kalibrasyonunun yapýlmýþ olmasý, doðru tarttýðý test edilmiþ olmasý gereklidir. Ayrýca teraziyi kullanan kiþinin de ne kadar güven veren bir þahsiyet olduðu önemlidir. Ve neyi, niçin, nasýl, hangi þartlarda, ne amaçla tarttýðýnýz da terazinin fonksiyonunu ortaya koyacaktýr.

   Önce hasta olduðunuzu kabullenip, hekimin de gerekli olduðuna inanacaksýnýz. Tavsiyelerine uymayacaksanýz, hekime gitmenin bir anlamý yok. Reçete yazdýrýp da ilaçlarý alýp içmeyecekseniz, tedavi umudu da anlamsýzdýr. Anayasa, yasa ve diðer toplumsal kurallar da bunun gibidir. Algoritmik mantýk zinciriyle sorgularsak ayný sonuca ulaþýrýz.

   Önce ahlaklý, adaletli, dürüst, tutarlý, kararlý, ehliyetli bir bireysel iradeye ihtiyaç vardýr. Devamýnda dayanýþma içerisinde olan toplumsal bir bilinç gereklidir. Sonrasýnda ortaya çýkacak olan bir anayasa ancak kalýcý, kapsayýcý ve düzen kurucu olabilir.

Eðer bir anayasa; toplumsal düzen kurmak, yönetmek ve sürdürebilmek için oluþturulacaksa, kesinlikle somut/mantýklý/bilimsel/vicdani insan aklýnýn ortak ürünü olmak zorundadýr.

   Bireysel ve toplumsal her giriþim, eylem, söylem, öngörü ve ilkesel duruþumuz; barýþ, özgürlük, huzur, refah, paylaþým, dayanýþma ve istikrara hizmet etmelidir.

Ýnsan yalnýzca; baþkalarýna hizmet/kazanç/fayda sunan müþteri, iþçi, seçmen, öðretmen, öðrenci deðildir. Kendi beklentileri, idealleri, hayalleri, düþleri, kurgularý ve planlarý vardýr. Bunlarý gerçekleþtirip bizzat yararlanmayý ve miras býrakmayý arzu eder. Edilgen, aracý, deneysel bir obje olmaktan çok uzak bir yaþamsal yol haritasý belirlemek ister.

   Beðenmediðimiz bir anayasa ve yasayý; deðiþtirene kadar onu geçerli kýlmazsak; anayasal bir hukuk devleti niteliði ortadan kalkar ve kaos olur. Toplumun bir kesiminin kabullendiði bir anayasayý, diðer kesim geçersiz, hükümsüz ve butlan görecektir. Demokratik, anayasal yurttaþlýk bilinci böylece sürekli kan kaybedecektir.

      Adil, etik ve dürüst davranýþ baþka nedir ki?... Anayasaya sadakat yemini ederek, milletten aldýðý yetki ve vekaletle görev yapanlar; anayasa mahkemesini ve anayasa hükümlerini itibarsýzlaþtýrmak isteyenlerle, yasal mücadele etmesi gerekmez mi? Daha iyi bir anayasal demokratik düzen kurabilmek için buna mecburuz. Bu tavýr hukuk devleti olmanýn, hukuk güvenliðinin, yargý baðýmsýzlýðý ve tarafsýzlýðýnýn, hakim teminatýnýn devredilemez ve vazgeçilmez þartýdýr.

   Nasreddin Hoca kardan helva yapmýþ, misafirlerine ikram etmeden önce tadýna bakmýþ ve kendisi de beðenmemiþ. Kendiniz yaptýðýnýz bir yasa veya anayasayý, 3-5 yýl geçmeden, baþkalarýný suçlayarak tanýmaz hale gelirseniz, geri kalmýþ ülkeler liginin de altýna düþmüþ oluruz.

   Birey ve toplum olarak sorunlarýmýz çoktur. Beklentilerimiz ve ideallerimiz listelere sýðmaz. Anayasa dediðimiz toplumsal mutabakat metni; asli kurucu irade milletin tamamýnýn katýlýmý, giriþimi ve önerisiyle þekillenip, referandumla yürürlüðe girmelidir. Yalnýzca T.B.M.M üyelerinin hazýrlayýp, geliþtirerek son þeklini verdikleri bir anayasa; tek yanlý, noksan, temsilde adaleti saðlamayan, çoðulcu olmayan bir iradenin ürünü olacaktýr. TBMM’de temsil edilemeyen partiler, topluluklar, inanç ve kültür aidiyetleri; sahip çýkmasý gereken bir anayasa metnine müdahil olmamasý, çaðdaþ bir dünyanýn ayýbý ve kusuru olacaktýr. Anayasa Þurasý mý deriz, anayasa meclisi mi olur adý, kurucu meclis mi deriz, TBMM temsilcilerini de kapsayacak þekilde, yasayla geçici bir organ oluþturulabilir. Farklý görüþ ve inançlara sahip en az 300 kiþilik bir anayasa taslaðý hazýrlama meclisi; gelen tüm öneri ve talepleri kayýt altýna alýr. Mükerrer olanlarý ayýrýr. Her maddeyi ayrý ayrý müzakere ederek, taslak bir metin ortaya çýkarabilir. Bu anayasa önerisi, TBMM genel kurulunda da görüþülüp ilavaler yapýlabilir. Fakat tekrar anayasa hazýrlama komisyonundan onay almalýdýr. Bu onaydan sonra referanduma sunulan anayasa milletin iradesiyle kabul edilmiþ olur.

   Ýlk etaptaki hedefimiz, en az on yýl deðiþtirme ihtiyacý gerektirmeyen bir anayasa metnini baþarabilmektir. Bu bile, olaðanüstü bir baþarý ve toplumsal bilinç artýþýnýn iþareti olacaktýr.

    Ekim 2023 tarihinde, Gülnar Yayýnlarý’ndan 24. kitabým olarak yayýnlanan; “Yeni bir Anayasayla Þahlanýp; Ayaða Kalk Anadolu” adlý kitabýmda, daha önce hazýrlayýp son þeklini verdiðim bir anayasa önerisi bulacaksýnýz. Gelen öneri ve yeni tespitlerimizle yeni baskýsý da yapýldý. Sizlerden gelecek ilave öneri ve eleþtirilerle yeni baskýlar yapmayý arzu ediyoruz.

   Tam mutabakatla hazýrlayýp, kabul edebileceðimiz bir anayasa nasip olur mi bilemem fakat en azýndan; gönlümüzde, düþüncemizde yaþayan ve duvara asabileceðimiz bir anayasamýz olsun zamanla daha da kabul edilebilir hale gelip, taslak çalýþmalarda dikkate alýnacaðýný umuyor ve bekliyoruz.

   Bugüne dek hazýrlananlar; vaat ettiði toplumsal ve insani etkiyi yaratamamýþlardýr. Yenilik, yeni arayýþlar, yeni yöntemler kaçýnýlmazdýr. Ayný yöntemde ýsrar edip, farklý sonuç beklemek akýl ve mantýkla baðdaþmaz.
   Bilim, ahlak, mantýk ve adaletle yoðrulmuþ anayasal yurttaþlýk bilinci; ilkokuldan itibaren, üniversiteye kadar tüm eðitim-öðretim sürecinde her vatandaþa aþýlanmalýdýr.
   Bir yerden baþlamadan yol almak mümkün deðildir. Ýlk adýmý da baþkasýndan beklemek; olana/sunulana razý olmaktýr. Bu yazý bir kitap reklamý deðildir. Yitirdiðimiz tüm maddi-manevi deðerleri tekrar kazanabilmek için bir iþaret fiþeðidir. Bir kývýlcýmdýr, bir tohumdur, bir aþýdýr ve topluma çalýnan bir mayadýr.
Tutuþur mu, tutar mý, yeþerir mi, hastalýðý iyileþtirir mi?
O size ve tercihlerinize baðlýdýr.
Önce “Ayaða Kalk Adalet” dedik, devamýnda “Ayaða Kalk insanlýk” diye haykýrdýk. Daha sonra
“Ayaða Kalk Anadolu” diyerek coþkumuzun frekansýný geniþlettik. Bu baþlýklarla hece þiirleri yazdýk ve
kitaplarýmýzýn adý oldular. Toplumda yerleþip, içeriðini sahiplenecek safi zihinler ve gönüller arýyorlar.
Bizde duyurmak ve önermek düþer.
Þen ve esen kalýnýz.

Samsun, 11.11.2023
Ali Rýza Malkoç
arm.web.tr