Türk-Ýslam âlimleri serisi – 87

             Ç A Ð M Ý N Ý

      D. H. ? – Ö. H.  618/1221

Tam adý; Mahmûd bin Muhammed bin Ömer

El-Çaðmini el-Hârizmi denilmekte,

Kýsaca “Çaðmini” diye bilinmekte,

Çaðmin kasabasýnda doðmuþtur Çaðmini.

Hayatý hakkýnda, fazla bilgi yok denir,

Astronomi alanýnda büyük bilinir,

Ayrýca matematik bilgini, hekimdir,

“Alâü’l-Müneccim” lakaplýdýr Çaðmini.

Ýslâm ilim tarihinde önemli biri,

Meþhurdur “El-Mülahhas fi’l-hey” adlý eseri,

Osmanlý medreselerinin ders kitabý,

Uluð Bey, seni çok takdir eder Çaðmini.

Fatih Sultan Mehmed Han, seni çok sevmiþ,

Eserine de “haþiye yazýlsýn” demiþ,

Dünya âlimi seni üstat diye bilmiþ,

Eserlerin ilham kaynaðýdýr Çaðmini.

Týp alanýnda da vardýr bir çalýþmasý,

“Kânûnçe”den de yararlanmýþ týp dünyasý,

Her devrin sultanýnýn olmuþtur baþ tacý,

Eser “Kitaphâne-i Seryezdi”de Çaðmini.

Ýlim ki ilerlemenin yolu deniyor,

Ýlimden uzak kalan millet can veriyor,

Resûl; “Ýlmin temelinde Ýslâm var” diyor,

Ýlim yolunda biz neredeyiz yiðidim?

Kýsýr çekiþmelerle yedik birbirimizi,

Makam kavgasýyla tükettik kendimizi,

Dünya âleme rezil ettik ilmimizi,

Bilim yolunda biz ne haldeyiz yiðidim?

Ne tarihe sahip çýktýk, ne geleceðe.

Laf kalabalýðýnda güvendik bileðe,

Ýlmi irfaný keder etmedik yüreðe,

Kilimler üstünde diz dizeyiz yiðidim.

Kitaphâne-i Seryezdi: Ýran’ýn Yezd ilinde bulunan bir tarihi kütüphane.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

NOT: Kur'ân'daki bütün emir ve yasaklara itaatte büyük hassasiyet gösteren Müslümanlar, ilme teþvik eden, hatta ilmi emreden âyetlere itaatte de ayný titizliði göstermiþlerdir. Ýtaatteki bu hassasiyet onlarýn Fizik, Kimya, Týp, Astronomi ve Jeoloji üzerindeki araþtýrmalarýný baþlatan ve devam ettiren en büyük muharriktir. Bu sayede Ýslâm dünyasýnda dev isimler yetiþmiþtir.